Vera - 01.03.1995, Blaðsíða 30

k^hur og kosningar
m.a. meö hóflegum greiðslum fyrir veitta
þjónustu. Reynsla grannþjóðanna sýnir að
kostnaðarþátttaka neytenda eykur hag-
kvæmni í rekstri og umsýslu hins opinbera."
Ríkisstjórnin hefur starfaö í samræmi við
þetta eins og veruleg hækkun lyfjakostnað-
ar og niðurskurður í heilbrigðiskerfinu sanna
svo dæmi séu valin af handahófi. Þessi
stefna ríkisstjórnarinnar hefur ekki síst kom-
ið illa við konur enda löngu sannað og viður-
kennt af æðstráðendum að laun kvenna eru
enn mun lægri en karla og það jafnvel fyrir
sömu störf, þrátt fyrir jafnréttisIögin svo köll-
uðu sem koma ættu í vegfyrir slíka mismun-
un. En þegar lög duga ekki til eða það sýnir
sig að einhverskonar formgallar koma í veg
fýrir að þau nýtist sem virkt stjórnunartæki
veröur aö breyta þeim. Þess vegna þarf
stöðugt að meta og endurskoða lög og eðli-
Af þeim sextán þingkonum sem tóku sæti á Alþingi
haustiö 1991 voru aöeins fimm sem skrifuöu undir
frumvarp sem var lagt fram í febrúar á síðasta ári
undir yfirskriftinni „Jöfn staöa og jafn réttur kvenna
og karla“, en þar er megináherslan einmitt lögö á
samanburö starfa meö sönnunarfærslu fyrir dómi í
huga. Konurnar sem lögöu fram þetta frumvarp voru
aiiar úr þingflokki Kvennalista.
legt að konur hafi frumkvæði að endurskoð-
un jafnréttíslaganna þar sem þau voru eink-
um sett til að tryggja hagsmuni þeirra. Af
þeim sextán þingkonum sem tóku sæti á Al-
þingi haustið 1991 voru aðeins fimm sem
skrifuðu undir frumvarp sem var lagt fram 1
febrúar á síðasta ári undir yfirskriftinni „Jöfn
staöa ogjafn réttur kvenna og karla", en þar
er megináherslan einmitt lögð á samanburö
starfa meö sönnunarfærslu fýrir dómi í
huga. Konurnar sem lögðu fram þetta frum-
varp voru allar úr þingflokki Kvennalista.
Frumvarpinu var vísað til félagsmálanefndar
sem ekki skilaði áliti.
Sextán konur
Allir vita að hlutur kvenna á Alþingi hefur
aukist á undanförnum árum. Samtök um
kvennalista eiga fimm fulltrúa á þingi en hin-
ir flokkarnir fjórir eiga saman 11 þingkonur.
Helsta röksemd andstæðinga kvennafram-
boös er einmitt sú aö aukinn hlutur kvenna
innan hefðbundnu stjórnmálaflokkanna og
þar með á þingi geri Kvennalistann óþarfan
enda berjist konurfyrir hagsmunum kvenna,
hvar í flokki sem þær standi. En er þessi
staðhæfing á rökum reist? Besta leiðin til
að kanna það mál er að fara yfir Alþingistíð-
indi og skoða hver hefur lagt fram frumvörp
og þingsályktunartillögur sem snerta hags-
muni kvenna sérstaklega. Hér á eftir veröur
aðallega vitnað til Alþingistíðinda sem eru
ákaflega fróðleg lesning því þar er bókstaf-
lega hvert einasta orð sem heyrist í þingsöl-
um skjalfest. Þar má til dæmis lesa afstöðu
einstakra þingmanna til fjárlagafrumvarps,
stefnuræöu forsætisráðherra og yfirleitt
allra mála sem rædd eru á þinginu. Vitan-
lega tekur einungís hluti þingmanna þátt í
slíkum umræðum en afstaða þeirra sem
láta þaö vera að stíga í ræðustól kemur
engu að síður í Ijós þegar og ef til atkvæða-
greiðslu kemur.
Efnisflokkurinn „konur"
Á fyrsta þingi kjörtímabilsins, þ.e. veturinn
1991-1992, komu fram 549 þingmál, en
þingmál eru auk frumvarpa þingsályktunar-
tillögur, skýrslur og fyrirspurnir. Stjórnar-
frumvörpin voru 114 og uröu 65 aö lögum
áöur en þingi var slitið í ágúst 1992. Aðeins
8 þingmannafrumvörp af 50 urðu hins vegar
aö lögum og af 80 þingsályktunartillögum
þingmanna voru einungis 15 afgreiddar sem
ályktanirfrá Alþingi.
í efnisskrá yfir þingmál, umræður og ann-
að efni þingfunda fýrir 1991-92 eru 11 mál
undir yfirskriftinni Konur; „Aðgerðir til að
draga úr kynjamisrétti", „Atvinnumál á Suð-
urnesjum", „Árangurjafnréttisátaksí Stjórn-
arráðinu", „Efling íþróttaiðkunar kvenna",
„Evrópskt efnahagssvæði og staða
kvenna", „Fjárveitingtil atvinnumála kvenna
á landsbyggðinni", „Framkvæmd jafnrétt-
islaga", „Fæðingarorlof", „Lögfræðiráðgjöf í
hjúskaparmálum", „Skýrsla Sameinuðu
þjóðanna um stöðu kvenna í heiminum" og
„Staðfesting alþjóðasamþykktar um jafn-
rétti karla og kvenna". Líklega kemur fæst-
um á óvart að sömu mál eru flokkuð undir
Jafnrétti kynjanna, en þar vantar þó mál
varðandi fæðingarorlof og atvinnumál
kvenna, og einnig vantar mál 237 sem er
„Lögfræðiráðgjöf í hjúskaparmálum". Undir
jafnrétti kynjanna má svo að auki finna fjög-
ur mál sem ekki flokkast undir samheitið
Konur en þau eru „Lífeyrisréttindi hjóna",
„Réttindi heimavinnandi fólks", „Fram-
kvæmdaáætlun til að ná fram jafnrétti kynj-
anna" og „Staða karla í breyttu samfélagi".
(Síðastnefnda málið er það eina sem einnig
er flokkað undir „karlar" I efnisskránni
1991- 92 en í efnisyfirliti Alþingistíðinda
1992- 93 eru „karlar" ekki til sem sérstakur
efnisflokkur.)
Það er skemmst frá því að segja að þing-
konur Kvennalistans komu á einhvern hátt
að öilum málunum sem flokkuð voru undir
yfirskriftinni konur að einu undanskyldu, en
það var fyrirspurn til félagsmálaráðherra
sem varaþingmaöur Alþýðubandalagsins,
Einar Már Sigurðarson, bar fram varðandi
„Fjárveitingu til atvinnumála kvenna á lands-
byggðinni". „Aðgerðir til að draga úr kynja-
misrétti" var tillaga til þingsályktunar sem
þingkonur Kvennalistans fluttu, en tillagan
hlaut ekki afgreiðslu. „Atvinnumál á Suður-
nesjum" var einnig tillaga til þi'ngsályktun-
ar um átak í atvinnumálum á Suðurnesjum
og aðgeröir vegna mikils atvinnuleysis
kvenna þar og var Anna Ólafsdóttir Björns-
son fyrsti flutningsmaöur ásamt þeim Ólafi
Ragnari Grímssyni, Alþýðubandalagi, og
Steingrími Hermannssyni, Framsóknar-
flokki. Aö lokinni fyrri umræðu var tillögunni
vísað til síðari umræðu ogfélagsmálanefnd-
ar. Ingibjörg Sólrún Gísladóttir bar í tvígang
fram fyrirspurn um „Árangur jafnréttisátaks f
Jóna Valgeröur Kristjánsdóttir
Guðný Guöbjörnsdóttif