Vera - 01.02.1997, Síða 6

ERU LÁGU LAUNiN
NÁTTÚRULÖGMÁL!
Hvað er að
hjörtum ráðamanna þjoðarinnar?
spyr Esther sem býr til smurbrauð á Óðinsvéum.
Esther Hlööversdóttir er 48 ára og vinnur viö smurbrauðsgerð
á Hótel Óðinsvé. Greitt er jafnaðarkaup, 550 krónur á tímann,
og er þá sama hvort unnið er um helgar eða á hátíðisdögum.
Fyrir yfirvinnu er tímakaupið 770 krónur. Þegar mikil eftir-
spurn er eftir smurbrauði stendur Esther oft meira en tvöfald-
ar vaktir en ekki er mikið upp úr yfirvinnunni að hafa, mest af
henni fer í skatt. Mánaðarkaupið er yfirleitt um 65.000 krónur
en eftir annasama mánuði, t.d. í kringum jól og páska, bætast
um 12.000 krónur við. Vera spurði Esther hvernig hún færi að
þvi að lifa af launum sínum.
Þeir þurfa stundum að mæta á nótt-
unni til að koma blöðum af stað og
svo leysa þeir af við útþurð víða í
bænum. Dóttir mín, Svanhildur,
vinnur við hestatamningar f Dan-
mörku. Strákarnir vinna sér inn
vasapeninga og fá 7 til 10 þúsund
krónur á mánuði fyrir sína vinnu.
Unglingar hafa samviskuna í lagi til
að skila vel unnu verki en fá mun
minna kaup en fullorðnir sem vinna
viö hliðina á þeim. Unglingakaupiö er 135 til 260 krónur á tímann og
þessir krakkar þurfa ekki annað en að líta í kringum sig til þess að sjá
mismuninn á kjörum fólks. Það eina sem ég get gert er að hvetja strák-
ana mína til að vinna því ég er ekki aflögufær og munar um hverja krónu.
En það er erfitt þegar þeir þurfa t.d. að borga 260 krónur í strætó bara til
þess að komast í og úr vinnu.”
Þegar mikiö er pantað af smurbrauöi stendur Esther oft
tvöfaidar vaktir og þá er álagið mikiö. Afraksturinn er þó
yfirleitt aðeins 65.000 krónur eftir mánuöinn en getur far-
iö upp í 77.000 þegar mest er aö gera.
„Ég leyfi mérekkert,” segir Estherblátt áfram. „Égnota ekki greiðslu-
kort og kaupi ekki í matinn eftir því hvað heimilisfólkiö langar í, held-
ur eftir því hvaö er ódýrast. Ég er húsmæðraskólagengin og veit hvað
er óhætt að gera með tilliti tii næringar. Ég kann líka að nýta ýmis-
legt sem er ódýrt.”
Esther á fjögur börn á aldrinum 15 til 23 ára og hefur alið þau upp
ein frá því hún og faðir þeirra skildu. Þá voru yngstu börnin 4 og 5
ára. ”Ég hélt húsinu, sem við áttum skuldlaust, og mér hefur tekist
að komast hjá því að taka lán. Að eiga eigið húsnæði eru forréttindi
og metnaður minn liggur í því að stíga ekki skrefiö afturábak. Ég
stend í sömu sporum og vil reyna að mjaka mér áfram en það er erfitt
þegar launin eru svona lág. Ég á samt alltaf einhvern afgang í lok
hvers mánaðar,” segir hún stolt. Ef hún hefur verið aflögufær hefur
hún reynt að aðstoða elsta son sinn, Sæmund, sem hefur lokið at-
vinnuflugmannsprófi og vinnur nú við flugkennslu á Austurlandi.
„Hann vann með skólanum frá unglingsaldri og kostaði nám sitt að
mestu sjálfur. Börnin mín hafa alltaf borið út blöð og nú eru Jarl, sem
er í Verslunarskólanum, og Bjarni, sem er í 10. bekk, sendlar á DV.
Leyfir sér ekkert sjálf
Esther seglr að þessi staða geri það að verkum að sjálf leyfi hún sér
nánast ekki neitt. Henni finnst erfitt að gera eitthvað fyrir sjálfa sig
sem hún getur ekki veitt börnunum og vill vera til staðar heima þeg-
ar hún er ekki að vinna. „Ég hef t.d. aldrei farið inn á krá og fer ekki
á böll. Ég fer í bíó á svona þriggja ára fresti - en ég er búin að sjá
Djöflaeyjuna," segir hún og hlær. í sumar
keypti Esther gamlan bíl, árgerð 1982, á
35 þúsund krónur, og sá Sæmundur um
að gera hann upp og sprauta í sumarfríinu.
Esther segist vinna alla viðhaldsvinnu við
húsið sjálf - hún flísaleggur, dúkleggur og
málar hæði að utan og innan. Hún kaupir
engin dagblöð, hefur ekki áskrift að Stöð
2 og segist ekki leyfa sér að kaupa t.d.
innbústryggingar.
Esther er í stjórn Félags starfsfólks í veitingahúsum. Hvernig líst
henni á stöðuna í launabaráttunni?
„Mér finnst fráleitt að samþykkja 2 til 3% launahækkun til þriggja
ára. Þetta er vonlaus staða sem gerir þaö að verkum að maður situr
alltaf kyrr I sömu sporum og þokast aldrei framávið. Ef ekki verður
hægt að hækka kauþið núna verður það bara til þess að við missum
æskuna. Börn og unglingar eru miklar réttlætismanneskjur og þau
finna fyrir óréttlætinu í þjóðfélaginu. Það sem þau sjá og finna fer inn
í undirmeðvitund þeirra. Skilja ráðamenn þjóðarinnar ekki hvað verð-
urtil þess að börn og unglingarfara illa út úr lífinu? Ég veit ekki hvern-
ig á að opna augu þeirra fyrir því sem er að gerast í þjóðfélaginu.
Menn, sem afneita sannleikanum sem búið er að segja þeim, eru
óhæfir til forystustarfa. Hvað er að hjörtum þessara manna?" spyr
Esther og Vera tekur undir með henni. e.Þ.
„Mér finnst frá-
leitt aö sam-
þykkja 2 til 3%
launahækkun til
þriggja ára.