Ritmennt - 01.01.2001, Blaðsíða 37

RITMENNT
SIGMUNDUR MATTHIASSON LONG, 1841-1924
afmælisdegi hans og í árslok, að hann lýsir
högurn sínum og andlegri líðan.
Líklega ber tvennt til þess að Sigmundur
hóf að rita dagbók. Hálfsystir hans, Björg að
nafni, var gift Magnúsi Einarssyni (1828-
94), fróðleiksmanni ættuðum úr Borgarfirði.
Þeir mágarnir voru góðir vinir, hittust við
og við og slcrifuðust á. Þau Magnús og Björg
höfðu verið í vinnumennsku á prestssetrinu
Klyppsstað í Loðmundarfirði 1855-60,
þannig að þau fóru þaðan í sarna mund og
Sigmundur kom að næsta bæ, Ulfsstöðum.
Magnús hóf að rita dagbók 6. janúar 1859 á
Klyppsstað, og hún er varðveitt til 19. apríl
1864.15 Svo undarlega vill til að tæpu ári síð-
ar var hafin ritun á annarri dagbólc á Úlfs-
stöðum, einmitt þar sem Sigmundur var í
vist. Þar bjuggu þá mágar í tvíbýli, fyrr-
nefndur Jón Einarsson, húsbóndi Sigmund-
ar, og merkisbóndinn Björn Halldórsson
sem fluttist til Norður-Dakota ásamt fjöl-
skyldu sinni 1884.16 Það var Björn sem hóf
að rita dagbók 1. janúar 1860 og hélt því
áfram til ársloka 1894.17 Eftir ársvist hjá
Jóni Einarssyni færði Sigmundur sig um set
og var næsta árið, 1861-62, í vinnu-
mcnnsku hjá Birni. Og varla lcom það til af
tilviljun að Sigmundur lióf dagbólcarritun
sína slcömmu síðar. Þó er elcki vitað ná-
lcvæmlega livenær hann hófst lianda, því að
á elstu bólcina sem varðveitt er, nr. 4, hefur
Sigmundur ritað árið 1915: „NB. N° 1 til 3
voru minnisblöð sem nú munu glötuð."
Eftir tveggja ára vist á Úlfsstöðum lcvaddi
Sigmundur Loðmundarfjörð öðru sinni vor-
ið 1862 og hélt aftur upp í Eiðaþinghá þar
sem lrann var síðan vinnumaður í Gilsár-
teigshjáleigu 1862-65. Það velcur athygli
hve Sigmundur liefur verið frjáls og laus við
Síða úr Lbs 2131 4to, 7. bindi af 10 í safni ljóðmæla
ýmislegs efnis eftir ýmsa höfunda og með hendi Sig-
mundar Long (skr. 1894). Kveðlingaflokkurinn sem hér
byrjar er alls 26 vikivakakvæði. Sigmundur hefur haft
fyrir sér handrit sem elcki hefur komið í leitirnar, og
eru þessi kvæði hvergi lcunn annars staðar. Ekki leik-
ur vafi á að Jón Guðmundsson lærði (1574-1658) hefur
ort þau. Sjá Einar G. Pétursson, Eddurit I, bls. 143-44.
í vistum sínum, einkum hin síðari árin sem
hann var í Eiðaþmghá, 1862-73. Til dæmis
ritar hann í dagbók sína 1. maí 1865 að á
15 ÍB 742 8vo. í Skrá um handritasöfn Landsbóka-
safnsins III, 1, bls. 163, segir Páll Eggert Ólason
þetta ranglega vera „»Dagbók« Sigmundar Mattías-
sonar 1859-64. “ Um Magnús Einarsson og dagbók
hans sjá Sveitir og farðir í Múlaþingi II, bls. 416.
16 Um Björn sjá Thorstina Jackson. Saga Islendinga í
Norður-Dakota, bls. 402-04.
17 Lbs 3144-48 8vo. Hér má bæta því við að aldavinur
Sigmundar, Jón Jónsson á Þórarmsstöðum við Seyð-
isfjörð, ritaði dagbók 9. maí 1866-2. júlí 1870 (Lbs
2184 b og 2222 8vo).
33