Ritmennt - 01.01.2001, Page 93

RITMENNT
ÍSLENSKT HANDRITABAND
nefnt notkunarband síðustu alda. Þegar kverin höfðu verið
saumuð var lcjölurinn oft strokinn með lími til að festa þau enn
freltar saman.
Önnur aðferð var þó mun algengari, en það var að sauma kver-
in beint í kápuna með utanáliggjandi saumþræði (á enslcu long
stitch). Skinnið er þá yfirleitt haft stærra en kverin sjálf, þannig
að hægt sé að mynda innábrot eða binda það saman með áföst-
um skinnþvengjum. í mörgum tilvikum hefur skinnið í bandið
verið miðað við þykkt og stærð kveranna sem í kápuna eru
saumuð, en við notkun og misjöfn geymsluskilyrði hefur þetta
slcinn skroppið saman þannig að það nær ekki lengur að hylja
innihaldið.
Almennt eru kverin fest í kápuna á líkan hátt og tíðkast hef-
ur í svonefndu skjalabandi (á ítölsku stile archivio), en í stað
þess að kverin séu fest hvert fyrir sig með stökum saumþráðum,
líkt og í skjalabandi, þá er þráðurinn samfelldur bókina í gegn.
Flókið getur reynst að relcja leið saumþráðarins urn handritið,
einkum þó ef um viðbætur er að ræða eða að lappað hefur verið
upp á bandið.
Við annað algengt afbrigði af bókbandi af þessu tagi er farið að
með svipuðum hætti. í stað eins samfellds þráðar eru notaðir
tveir þræðir sem mynda hvor sitt spor til endanna á kili bókar-
innar.
Þótt í flestum tilvikum sé um samfelldan saumþráð að ræða
eru dæmi þess að hvert lcver sé fest fyrir sig með stölcum þræði
líkt og í skjalabandi. Hnýtt er þannig fyrir að hnútarnir eru sýni-
legir í opnu hvers kvers. Séu kverin mörg þykknar handritið við
kjölinn sé þess ekki gætt að hnútarnir leggist á víxl. í handritinu
Handrit saumað i kápu úr
pappa. Kverin eru saurnuð
með stökum þráðum og hnýtt
er fyrir á kilinum utan-
verðum. ÍB 457 8vo (slcrifað
urn 1820).
ÍB 730 8vo (skrifað 1796-
1805).
89