Ritmennt - 01.01.2001, Síða 94

RANNVER H. HANNESSON
RITMENNT
Kápa úr lafaleðri. Á kilinum
eru götin í leðrinu nýtt til
þess að festa pappírskverin.
ÍB 690 8vo (skrifað 1758-
1846).
Umbúðir af pappírsrísum eru
hér notaðar sem kápuefni og
verksmiðjustimplar umbúð-
anna sem skreytingar á kápu
og saurblöð. Lbs 1544 8vo
(skrifað um 1833) til hægri og
Konunglegar tilskipanir
(prentuð bók, bókband frá
öndverðri 19. öld) að neðan.
ÍB 457 8vo, frá fyrstu áratugum 19. aldar, er þetta vandamál leyst
á hagfelldan hátt með því að hnýta fyrir á kilinum utanverðum.
Lausnin er einföld og þótt merkilegt sé eru saumarnir enn heilir
þó að hnútarnir séu viðkvæmir fyrir sliti við notkun handrits-
ins.
Endurnýting efnis er mjög áberandi í linu bandi. Alþekkt er að
blöð fornra skinnbóka hafi verið notuð sem bókakápur utan um
yngri handrit eða skorin í uppistöðuþvengi. Einskonar saurblöð
eða hlífðarblöð liggja næst kápunni og eru oft úr sendibréfum,
lílct og tíðkaðist í hinu hefðbundnara bandi. Mikið er um að
nýtilegir hlutar úr eldra bókbandi hafi verið endurnýttir einir og
sér eða ásamt nýju efni.
Glöggt dæmi um endurnýtingu af slíkum toga er band hand-
ritsins ÍB 730 8vo, sem skrifað er kringum aldamótin 1800. Hér
er kápan skeytt saman úr þremur leðurhlutum hverjum úr sinni
átt. Stærsti hlutinn er sennilega úr bandi á prentaðri bók. Þekur
hann framhlið og kjöl bókarinnar en að aftan hefur vantað upp á
um fjórðung af breiddinni sem leyst hefur verið með því að bút-
ur úr öðru bandi hefur verið saumaður við með þreföldum
saumi. Þvengur, sem haldið hefur bókinni lokaðri, er festur á
kápuna en á framhlið mótar fyrir festingum fyrir hnapp sem
honum hefur verið brugðið um.
90