Ljósmæðrablaðið - 15.05.2004, Blaðsíða 14

Tafla 3 Upphaf gagnasöfnunarinnar
Gögn sem skiluðu sér til rannsakanda Gögn sem ekki skiluðu sér til rannsakanda
Eðlilegar fæðingar = 460 Eðlilegar fæðingar = 639-460 = 179 Úrtak = 460
Sogklukkufæðingar = 39 Sogklukkufæðingar = 61-39 = 22
Tangarfæðingar = 6 Tangarfæðingar = 9-6 = 3
Keisarafæðingar = 67 Keisarafæðingar = 201-67 = 144
Tvíburafæðingar, sitjandi fæðingar, Tvíburafæðingar, sitjandi fæðingar,
fyrirburafæðingar og annað = 85 fyrirburafæðingar og annað = 28
Fæðingar skv. söfnuðum gögnum Fæðingar skv. Fæðingaskráningu
rannsakanda á tímabilinu kvennasviðs LSH á tímabilinu
Alls = 657 Alls = 938
Gögn vantaði frá 938-657 = 281 fæðingu á tímabilinu
Útkoma spangar Frumbyrja Hlutfall Tafla 4 Fjölbyria Hlutfall Alls Útkoma sem hlufall af heild
Heil spöng 32 23,2% 102 37,2% 134 32,5%
1° rifa 34 24,6% 91 33,2% 125 30,3%
2° rifa 59 42,8% 74 27,0% 133 32,3%
3° rifa 12 8,7% 6 2,2% 18 4,4%
4°rifa 1 0,7% 1 0,4% 2 0,5%
Alls 138 100% 274 100% 412 100%
X_ = 23,970 df = 4 p< 0,001
Tafla 5 Fjöldi Hlutfall
Hafði ekki ör 117 39,8%
Hafði ör 171 58,2%
Upplýsingar vantar 6 2%
Alls 294 100%
ingu móður á 1. og 2. stigi fæðingar,
verkjameðferð og meðferð ljósmóður á
spöng, útlit spangar, hvatningu til remb-
ings, vali á stellingu á öðru stigi fæðing-
ar og eftirfylgni með barni (hjartslátt-
arhlustun). Réttmæti mælitækisins (con-
tent validity) var kannað með hjálp ann-
arra fagaðila. Áreiðanleiki mælitækisins
var mældur með því að leggja það tvisvar
ffam fyrir sama fagaðila og svörun borin
saman (test-retest-reliability).
Framkvæmd
Haustið 2001 var sótt um leyfi til að
framkvæma rannsóknina til siðanefnd-
ar Landspítala-háskólasjúkrahúss auk
þess sem rannsóknin var tilkynnt til
Persónuverndar. Leyfi var einnig sótt
hjá hjúkrunarforstjóra LSH, sviðsstjóra
lækninga á kvennasviði og forstöðu-
lækni kvennasviðs LSH. Ákveðið var
að biðja ljósmæður um að útfylla
skráningarlista fyrir allar fæðingar á
rannsóknartímabilinu, með því var von-
ast til að betri skil yrðu á gögnum um
eðlilegar fæðingar, tafla 3.
Rannsóknin var kynnt ljósmæðrum á
fæðingargangi og í Hreiðrinu á LSH.
Tekið var fram að rannsóknin stæði yfir
í a.m.k. þrjá mánuði. í hvert sinn sem
kona kom inn til fæðingar var tekinn
óútfylltur skráningarlisti og settur í
pappíra konunnar. Ljósmóðirin sem að-
stoðaði konuna á öðru stigi fæðing-
arinnar var ábyrg fyrir að fylla út listann.
Útfylltir listar voru settir í sérmerktan
kassa og sóttir reglulega af rannsakanda
og geymdir uns gagnavinnsla hófst. Alls
skiluðu sér gögn um 460 eðlilegar fæð-
ingar (72%) en á tímabilinu voru 639
eðlilegar fæðingar. Gögn lfá 28% eðli-
legra fæðinga skiluðu sér ekki.
Úrvinnsla gagna
Við úrvinnslu ganga voru notaðar
nokkrar tölffæðiaðgerðir. í fyrsta lagi
voru tíðnipróf gerð. Kí-kvaðrat mark-
tektarpróf var notað til að kanna tengsl
milli breyta. T-próf var notað til að meta
mun á milli tveggja meðaltala og Per-
sons :r var beitt til að meta tengsl milli
breyta með fylgnistuðlum. Fylgnistuðl-
ar sýna að hve miklu marki tvær breyt-
ur tengjast. Að lokum var gert einhliða-
dreifigreiningarpróf (One-Way Anova)
sem er marktektarpróf notað til að bera
saman meðaltöl þriggja eða fleiri hópa
og greinir prófið muninn rnilli meðal-
tala. Afl þess prófs var ekki nægjanlegt
þar sem úrtakið var ekki nægjanlega
stórt. Öll gögn voru slegin inn í SPSS
tölfræðiforritið og unnin úr því.
Niðurstöður
Eins og áður segir voru rannsóknar-
spurningar níu talsins en hér verður
gerð grein fyrir niðurstöðum hverrar
fyrir sig.
1. Hver er tíðni heillar spangar, 1°-,
2°-, 3°- og 4° rifa hjá frumbyrjum og
fjölbyrjum í eðlilegri fœðingu?
Yfirlit yfir útkomu spangar hjá kon-
um sem fæddu á rannsóknartímabilinu
er sett fram í töflu 4. Merkilegt var að
sjá hversu margar frumbyrjur höfðu
heila spöng og 1° gráðu rifu en það sem
mest kom á óvart var há tíðni 3° rifa hjá
báðum hópunum.
Tafla 6
Samband milli þess að hafa ör á spangarsvæðinu fyrir fæðingun
og rifna í fæðingunni
Fjöldi n = 269 Hafði ekki ör fyrir fæðinguna Hafði ör fyrir fæðingua Alls
Rifnar ekki 59 41 100
52,2% 26,3%
Rifnar 54 115
47,8% 73,7% 169
Upplýsingar vantar 25 294
X_ = 18,866 df = 1 p< 0,001
14 Ljósmæðrablaðið mai' 200-1