Ljósmæðrablaðið - 15.05.2004, Blaðsíða 16

Tafla 10 sýnir hversu margar konur
fæddu í tilteknum stellingum og hver
útkoman var. Þó niðurstöðurnar séu
ekki marktækar þá gefa þær ákveðnar
vísbendingar. Sjá má að hjá konum sem
nota upprétta stellingu þ.e. á hækjum
sér og standandi, rifnar spöngin i 93,8%
tilfella. Spöngin rifnar hins vegar ein-
ungis í 28,6% tilfella hjá konum sem
eru alveg uppisitjandi.
7. Hversu oft velur konan sjálf
stellinguna sem hún notar á öðru stigi
fœðingar og hefur það áhrif á útkomu
spangar ?
Hjá 290 konum af 460 í úrtaki var
val á stellingu á öðru stigi fæðingar
skráð. Alls voru það 240 konur sem
völdu stellingu sína sjálfar. í 50 tilfell-
um valdi ljósmóðir/læknir eða aðstand-
andi stellinguna. Marktækur munur
reyndist með kí-kvaðratsprófi á útkomu
spangar milli kvenna sem annars vegar
völdu fæðingastellingu sína sjálfar og
hins vegar þeirra kvenna sem ekki
gerðu það. Þannig reyndist spöng þeirra
Tafla 12 Spöng nudduð Fjöldi /teygð Hlutfall
Já 79 17,3%
Nei 378 82,7%
Uppl. vantar 3
Heitir bakstrar Já 66 14,4%
Nei 392 85,6%
Uppl. vantar 2
Olía notuð á spöng Fjöldi Hlutfall
Já 84 18,3%
Nei 374 81,7%
Uppl. vantar 2
Spöng snert Fjöldi Hlutfall
Já 311 67,9%
Nei 147 32,1%
Uppl.vantar 2
Haldið við spöng Fjöldi Hlutfall
Já 316 69,1%
Nei 141 30,9%
Uppl. vantar 3
Spöng sást í kollhnð Fjöldi Hlutfall
Já 402 92,2%
Nei 34 7,8%
Uppl. vantar 24
Kolli stýrt út Fjöldi Hlutfall
Já 234 51,1%
Nei 224 48,9%
Uppl. vantar 2
Hvött til að rembast Fjöldi Hlutfall
Já 179 39,2%
Nei 278 60,8%
Uppl. vantar 3
kvenna sem völdu stellingu sína sjálfar
rifna síður en hinna, tafla 11.
8. Er marktœkur munur á útkomu
spangar ef notaðar eru eftirtaldar með-
ferðir á spöngina á öðru stigi fœðingar,
að nudda/teygja spöngina, að nota
bakstra á spöngina, að nota olíu á
spönginga, að snerta spöngina, að
halda við spöngina, að halda við koll
barnsins og að íhlutast í rembing?
Tafla 13
Meðferð spangar á öðru stigi fæðingar Spöng nudduð og létt tog
Útkoma Spöng ekki nudduð Spöng nudduð
spangar /teygð /teygð Alls
Rifnar ekki 120 15 135
35,0% 21,4% 37,7%
Rifnar 223 55 278
65,0% 78,6% 67,3%
Alls 343 70 413
100% 100% 100%
X_ = 4,856 df = 1 p< 0,03
j skráningalista rannsóknarinnar var
um mismunandi meðferð að ræða sem
ljósmæðurnar merktu við eftir því sem
við átti. Tegund meðferðar sem beitt var
á rannsóknartímabilinu eru tilgreindar í
töflu 12. í 92,2% tilfella sást spöngin í
kollhríð, haldið var við eða stutt við
spöngina í 316 fæðingum og hjá 234
konum var hraða fæðingar kolls stýrt
eða í 51,1% tilfella. Sú meðferð sem
var sist notuð var heitir bakstrar á
spöngina (14,4%), nudd á spöngina
(17,3%) og olía á spöngina (18,3%).
Alls voru 39,2% kvennanna hvattar til
að rembast.
Marktækur munur mældist milli
tveggja tegunda meðferðar og útkomu
spangar. Sú fyrri var nudd/tog á spöng-
ina og sú seinni var íhlutun í rembing
(hvatning til að rembast).
Konur sem fengu nudd/tog á spöng-
ina rifnuðu frekar en konur sem ekki
fengu nudd og tog á spöngina, tafla 13.
Þegar sambandið var skoðað hjá frum-
byrjum reyndist ekki marktækur rnunur
/;>0,05. Af 32 frumbyrjum sem fengu
meðferðina rifnaði 24 kona en af þeim
Tafla 15
Meðalþyngd barnanna 3753,6 g
Miðgildi 3762,5 g
Algengasta þyngdin 3640 g
Staðalfrávik 498,816
sem ekki fengu meðferðina (n =105)
rifnaði 81 kona. Þegar sambandið var
skoðað hjá fjölbyrjum reyndist sam-
bandið hins vegar enn sterkara = 0,01 -
Bornir voru saman hóparnir þar sem
annar fékk hvatningu í rembingi en
hinn ekki. Notað var t-próf. Hópurinn
sem var hvattur til að rembast fékk
frekar rifur í spöngina en hinn hópurinn
auk þess sem konur í þeim hópi fengu
sjaldnar heila spöng. Tafla 14 hér að
neðan sýnir samband milli þess að
hvetja konuna til að rembast og útkomu
spangar. Þegar hins vegar var litið á
frumbyrjur og ijölbyrjur aðskyldar og
kannað samband milli þess að fá hvatn-
ingu í rembingi og útkomu spangar
reyndist ekki marktækt samband, frum-
byrjurp> 0,1 og fjölbyrjur/;>0,05.
9. Hefur fœðingarþyngd eða höfuð-
ummál barns áhrif á útkomu spangar í
fæðingu?
Þegar þyngd bamanna var skoðuð
kom í ljós að meðalþyngd var 3753,6g,
tafla 15.
Ekki reyndist marktæk fylgni milli
sambands fæðingarþyngdar á útkomu
spangar þegar notað var kí-kvaðrat próf
(X_ = 0,171 df= l,p> 0,20). Fylgni var
hins vegar til staðar með Pearson's
prófi en reyndist mjög veik (r=0.20. p'
0,01.) Þær konur sem fæddu börn með
höfuðummál 38,5 sm og meira virtust
fá stærri rifur þegar einfold gröf voru
skoðuð en þegar samanburður var
gerður með kí-kvaðratsprófi milli háðu
breytunnar heil spöng, 1°-, 2°-, 3°- og
4° rifa og óháðu breytunnar 37 sm og
minna og 37,5 sm og meira reyndist
sambandið ekki marktækt (X_ = 3,224
df=2 ,p= 0,19).
Fjöldi Tafla 14 Meðaltal SF St. villa
Ekki hvött til að rembast 259 1,00 ,887 ,055
Hvött til að rembast 142 1,26 ,958 ,097
! =-2,775 df= 399 p<0,01
16 Ljósmæðrablaðið maf 2004