Akranes - 01.01.1957, Blaðsíða 20

að taka borgarstjómina af lífi. Borgar-
ráðið miðlaði málum, minnkaði kom-
flutning til Islands að þessu sinni —
en viðskiptin við ísland mátti Hamborg
engan veginn missa. Hamborgarar
kynntu sig vel hér á landi og voru taldir
liprir kaupsýslumenn. Þegar kom fram
á 16. öld höfðu Danakonungar náð full-
komnu valdi á því, hverjir sigldu til Is-
lands — og þurftu þá allir kaupmenn
að hafa leyfisbréf til verzlunar á ákveð-
inni höfn, gegn gjaldi til konungs —
og hafði raunar svo verið undanfarnar
tvær aldir.
Með bréfi 17. júní 1551 veitti Friðrik
II. Danakonungur Jóhaxmi greifa af Ald-
inborg leyfi til að sigla einu skipi ár-
lega upp Nesvog og Grundarfjörð. Það,
sem við nefnum Nesvog nú, hét Mjói-
fjörður til foma. Nesvogur sá, er Aldin-
borgargreifanum var veitt leyfi til að
sigla upp einu skipi árlega, takmarkast
af Búðamesi að norðan, Viðvikurtanga
að austan — og hefir skjól fyrir vestan-
átt af Bænhúshólma. Bústir verzlunar-
búða í Búðarnesi sjást enn. Að sjálf-
sögðu þyrfti að láta rannsaka tóftarbrot-
in í Búðamesi, þar sem nokkrar likur
standa til, að slík rannsókn gæti leitt í
ljós eitt og annað frá þessum tímum,
sem vert væri að varðveita frá gleymsku.
Tel ég að Botaryklúbbur Stykkishólms
ætti að beita sér fyrir því, að þessi rann-
sókn yrði framkvæmd.
Aldinborgargreifinn mun hafa átt rétt
til hafnanna Nesvogs og Grundarfjarðar
að mestu, á ámnum frá 1551 til 1593,
eða í rúm 40 ár. Sumarið 1593, er skip
greifans lá á Nesvogi, andaðist skipstjór-
inn, Hans Koch, um borð í skipi sínu.
Kom þá annar skipherra, Hans Honne
frá Brimum og lagði Nesvog undir sig.
Reif hann niður búðir greifans í Búðar-
nesi og brenndi — og byggði sér nýjar
búðir og tók upp viðskipti við bændur.
Jafnframt hindraði hann menn greifans
algerlega frá öllum kaupskap á Nesvogi.
— ÍJt af þessari óleyfilegu valdatöku
Brimarakaupmannsins á Nesvogshöfn
spannst mikil deila, sem laulc á þann
veg, að Aldinborgargreifinn missti af
viðskiptunum á Nesvogshöfn í 2 ár, en
konungurinn leigði Brimarakaupmannin-
um Carsten Bache afnot hafnarinnar.
Um þessar mundir urðu konungaskipti
í Danmörku og Christian IV. tók við
völdum. Þegar þessi tvö ár voru liðin,
sem Carsten Bache hafði verzlunarleyfi
fyrir Nesvogshöfn, sótti Aldinborgargreif-
inn enn á ný um höfnina og var veitt
leyfið. Varð nú hörku deila um höfnina
milli Brimara og Aldinborgara, töldu
Brimarar sig hafa forgangsrétt til leig-
unnar, en konungur fylgdi þeirri gull-
vægu reglu, að selja ávallt hæstbjóð-
anda hafnimar á leigu, og að þessu
sinni var það Aldinborgargreifinn. —
Nú vildi svo til, að fógeti konungs
var Brimari — og með aðstoð hans tókst
Carsten Bache, Brimarakaupmanni, sem
var sár yfir þvi að hafa misst af við-
skiptunum í Nesvogi, að fá konung til
að selja sér verzlunarleyfi fyrir höfn, er
hann nefndi Stykkishólm. Með hálfgerð-
um prettum verður Stykkishólmur þann-
ig til sem verzlunarstaður. Er greifinn
varð áskynja um þessi hrekkjabrögð, varð
hann æfur. Segir greifinn í bréfi til
konungs, að Brimarar hafi lagt Nesvog
undir sig með því að nefna hann Stykkis-
hólm — og þar með blekkt konung, sem
ekki hafi vitað að þetta var einn og
sami staður. Varð nú allt í uppnámi í
konungsgarði. Konungur og kanslari voru
reiðir yfir blekkingum Brimaranna, sem
höfðu með klækjum og undirferli flekað
út úr kanslaranum verzlunarleyfisbréf
fyrir Styklcishólm, höfn, sem aldrei hafði
20
AKRANES