Almanak Hins íslenska þjóðvinafélags - 01.01.1889, Síða 84

»Jú, jeg skal nú segja þjer; jeg fór inní kaupstað í gær og kom
inní búð, þar var margt manna að rífa út allrahanda óþarfa, og
þar á meðal einhver bannsett stelpa úr Bárðardal, sem tók út í
einum rykk 3 sjöl — segji þijú sjöl í einu, — já þvílík ósköp —
hvað hugsarðu, lambið mitt, sagði jeg við hana og lánaði hjá
henni sjölin og bað hann Möller minn, að vega þau, og veiztu
hvað! 6 lóð í sjölunum kostuðu það sama og heilt ullar pund.
Hvað segirðu um það að senda alla ullina út úr landina og kaupa
svo lóðið aptur af sömu ullinni, eða annari verri, svona dýrt,
hvernig á nú guð að blessa fólk, sem svona er vilt, þú getur
trúað að jeg las henni pistilinn«.
pegar hákarlaveiðin byijaði við Eyjafjörð um 1850 urðu
menn að fara út í haf á opnum skipum. Jiorsteinn var þá sá
fyrsti, sem byrjaði að smíða þiljubáta til hákarlaveiða, því hann
var þjóðhagi mesti bæði á trje og járn. Eyrir það varð hægt að
stundabeturveiðina en áður, svo ekki leið á löngu, þar til mikiðvar
útfiutt af lýsi frá Eyjafirði. þá var venja að flytja lýsið út í 120
ptt. tunnum, en til landsins var flutt í þeim bæði brennivín,
brauð og ýms matvara, til að nota plázið sem bezt. Eitt sinn
sem optar var skip nýlega komið frá Kaupmannahöfn til Akur-
eyrar og langt komið að fiytja í land vörurnar þegar porsteinn
kom á Akureyri. Tunnur lágu þar á plázinu í löngum röðum.
• Hvernig lýzt þjer á þessar?« segir verzlunarstjórinn við por-
stein. »Hvað er í þeim?« — »Brennivín» — »Öllum?«.— »Já«.
— »Hvað eru þær margar?« — »280« — »Já, mikil ósköp eru
þetta— þetta eiga nú að verða mjólkurkýrnar þínar í vetur; þær
verða líklega bæði stórmjóika og dropasamar. Bakkus verður víst
í góðu skapi í vetur. Nei, heyrðu nú Möller minn! mikil ósköp
eru á þjer, að fiytja 280 tunnur af vitleysu í fólkið, — ekki er
nú von að vel fari«. Samleikurinn var sá: að brennivín varekkií
helming af þessum tunnum, en það fjekk þorsteinn aldrei að vita.
pegar hann var kominn yfir sjötugt fór hann með gufuskipi
sjer til gamans suður í Beykjavík og að Bessastöðum, en ríðandi
tilbaka. Snemma dags kom hann að fátæklegum bæ í Húna-
vatnssýslu, barði þar að dyrum en engin kom út. »Nú, þeirsofa
þá hjerna greyin«, segir hann við fylgdarmann sinn, »jeg held
jeg verði að labba inn og vekja þá veslingana«; en í staðinn
fyrir að fara inní baðstofu, villist hann inní eldhús og sá pott
hanga þar í hófbandi, og eld skíðloga undir og allt í kringum
pottinn, sneri hann þá við og sókti steina út á hlað, til að hlaða
hlóðir kringum pottinn; þegar hann var langt kominn, kemur
húsmóðirin fram í eldhús og verður aldeilis forviða, að sjá
ókunnan öldung,á hnjánum, í bláum frakka vera að bisa við
hlóðir hennar. I stað þess að heilsa segir hann: »mikið ósköp
eru þjer vitlausar heillin góð, sjáið þjer ekki að þjer missið meira
en helming af hitanum, þegar engir hlóðarsteinar eru, nú skal
jeg sýna yður hvernig það á að vera«. |>egar hann varbúinmeð
hlóðirnar svo enginn eldur komst upp með pottinum, sagði liann
við konuna: »Svona á það að vera góðinmín, nú getið þjer gefið
mjer kaffi í staðin«. Honum var veitt það með ánægju, konan
(82)