Almanak Hins íslenska þjóðvinafélags

Árgangur

Almanak Hins íslenska þjóðvinafélags - 01.01.1892, Blaðsíða 55

Almanak Hins íslenska þjóðvinafélags - 01.01.1892, Blaðsíða 55
MUNNMÆLI UM JON BISKUP VÍDALlN. Jón biskup Vídalín hefur verið uppáhald íslendinga, bæði að fornu og nýju, síðan Húspostilla hans kom fyrst út 1718 og verður það að öllum líkindum lengi ennþá. Eptirlæti þetta kom þó lítið fram á honum í liíanda lífi, því hann dó skömmu eptir að postillan kom út, 1720 (f. 1066), en síðan hafa Íslendingar farið með hann eins og allar þjóðir eru vanar að fara með eptirlætis- börn sín. þeir hafa búið til um hann sand afmunnmælasögum, sem nú ganga mann frá manni um alt land. Sumar þeirra eru ef til vill sannar, og flestar styðjast þær að öllum líkindum við sönn atvik, en þó hefur víst þjóðarandinn, þetta ósýnilega þjóð- skáld, sem ber langt af öllum þjóðskáldum, þessi höfundur allra Þjóðsagna eflaust iært meginið af þeim í stýlinn af ósjálfráðri virðingu fyrir uppáháldi sínu. Sögur þær, sem nú skal greina, eru helstar þeirra, sem jeg hef heyrt um Jón biskup. Jeg sel þær ekki dýrara en jeg keypti þær. Jón sigldi á háskólann á ungum aldri og tók þar embættis- próf. Eptir það hefur hann að öflum líkindum átt heldur ervitt uppdráttar, því hann tók til þeirra óyndisúrræða að ganga í her- þjónustu. Hann iðraðist mjög eptir því áður en langt um leið, en þó var hann orðinn svo bundinn í báða fætur, að hann varð að sætta sig við herþjónustuna um stund. Von bráðara urðu samt umskipti á högum hans. Einusinni var hirðpresturinn að prjedika yfir konungi og hirðinni. Honum varð snögglega illt og hætti messugjörðin í miðju kafi. Konungur bað einhvern guðfræðinga þeirra, sem við væru staddir, að taka við þar sem hinn hætti, en enginn varð til þess lengi vel. þegar Jón sá það varð hann við ósk konungs, steig í stólinn eins og hann stóð og tók til máls. þegar konungi þótti ræðan vera orðin hæfilega löng, stóð hann upp og benti Jóni að hætta, en það var nú svo sem ekki sá gállinn á Jóni. Hann herti ræðuna sem mest hann mátti og sagði að það væri guðsbörnum sannarleg huggun og yndi sálum þeirra að heyra guðs orð en um satans börn kvaðst hann ekki skeita. Hann pijedikabi langa lengi, skýrt og skorinort og hætti ekki fyr en honum þótti sjálfum tími til kominn. Konungur dáðist mjög að orðfæri hans og einurð, og sagði að Vídalín væri betur fallinn til að vera biskup á íslandi en hermaður í Danmörku. Eptir þetta virti konungur Jón meira en aðra íslendinga ogveittihon- um kennaraembætti í Skálholti, jafnskjótt- sem það losnaði. Meðan Jón var utanlands bjó Margijet móðir hans búi sínu heima. Stúlka ein var hjá Margrjetu og er ekki getið um naf’n hennar. Einu sinni fer hún út sem optar, kemur inn aptur í snatri og segir við Margijetu: »Jeg hef ekki opt sjeð hann Jón son yðar heillin góð, en ekki þekki jeg hann ef hann kemur ekki utan völl«. Margrjetu varð svo við þessa fregn að hún stóðupp, rak stúlkunni löðrung og sagði að hún skyldi njóta þess eða gjalda eptir því hvort hún segði satt eða lygi. Að svo mæltu fór hún út og var þá sonur hennar kominn.
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64
Blaðsíða 65
Blaðsíða 66
Blaðsíða 67
Blaðsíða 68
Blaðsíða 69
Blaðsíða 70
Blaðsíða 71
Blaðsíða 72
Blaðsíða 73
Blaðsíða 74
Blaðsíða 75
Blaðsíða 76
Blaðsíða 77
Blaðsíða 78
Blaðsíða 79
Blaðsíða 80
Blaðsíða 81
Blaðsíða 82
Blaðsíða 83
Blaðsíða 84
Blaðsíða 85
Blaðsíða 86
Blaðsíða 87
Blaðsíða 88

x

Almanak Hins íslenska þjóðvinafélags

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Almanak Hins íslenska þjóðvinafélags
https://timarit.is/publication/866

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.