Almanak Hins íslenska þjóðvinafélags - 01.01.1945, Blaðsíða 33

fullum rétti tekið sér i munn orð Lúthers: „Hér stend
ég. Ég get ekki annað!“ Á stundum hefur mönn-
um sjálfsagt fundizt þessi trú hans næsta ósveigjan-
leg og óbilgjörn, en þannig er væntanlega allur krist-
indómur í augum þeirra, sem utan við hann standa,
því að hvað er í rauninni óbilgjarnara en að ætlast
til þess af mönnunum, að þeir taki undir bænina
frá Getsemane: Faðir, verði þinn en ekki minn vilji?
Og víst er um það, að í trúarjátningu sinni var Kaj
Munk mjög ósamvinnuþýður gagnvart þvi, sem hann
taldi vera falskt og logið, enda ætlaði hann sjálfsagt
kristindómi sínum annað hlutverk en að vera ívaf í
mærðarfullum sunnudagshugleiðingum utan og ofan
við lög og landamerki mannlegs samfélags. — Nú
verður að vísu ekkert fullyrt um það, hver orðið
hefði staða Kaj Munks í listum og lifi án þessarar
trúar, en mörgum mun finnast, að hlutur kristin-
dómsins í baráttu samtíðarinnar sé veglegri orðinn
fyrir þá þjónustu, sem hinn látni prestur í Vedersö
hefur í hans nafni leyst af hendi með lifi sinu og
dauða.
Því að Kaj Munk lét lífið fyrir þann sannleika og
það réttlæti, sem hann reyndist ófáanlegur til að
slá af eða semja um. Einræðisöflin höfðu lengi átt
andstæðingi að mæta, þar sem hann var, og frá því
að Þjóðverjar réðust inn i Danmörk, beitti hann öll-
um áhrifamætti orðsnilldar sinnar og sannfæringar-
hita til þess að stæla og herða metnað þjóðar sinnar
til sleitulausrar og drengilegrar baráttu gegn ofbeld-
inu, og engum einum manni mun danska þjóðin telja
sig eiga það meira að þakka, að henni tókst með
glæsilegum hætti að hreinsa sál sína af þeirri tilláts-
semi við ranglætið og kúgunina, sem Ivaj Munk hafði
gengið svo opinskátt í berhögg við. En hvorki hann
né aðrir gátu vænzt þess, að honum héldist til lengd-
ar uppi að ganga erinda þessarar köllunar, enda mun
Kaj Munk hafa sjálfum verið Ijós sú hætta, sem yfir
(31)