Almanak Hins íslenska þjóðvinafélags - 01.01.1957, Blaðsíða 27
Joseph Lister
og aldahvörf skurðlækninganna.
Með sanni má telja Lister mesta velgerða-
mann mannkynsins. (Próf. Jón Hj. Sigurðs-
son, Samtíð og saga II.)
I
Það er ótrúlega örðugt að setja sig í spor þeirra
kynslóða, sem háðu sitt strið undir merkjum liðinnar
aldar. Þótt sagnfræðingar verði, eftir eitt eða tvö
hundruð ár, að mun betur búr.ir rituðum heimildum
og öðrum hjálpargögnum um okkar tíma en við um
fortiðina, þá er mikið efamál, að þeir geti skyggnzt
inn i okkar hugarheim, dreymt sig inn i okkar
umhverfi og aðstæður, sem þá verða löngu horfin.
Getum við sett okkur i spor þeirra, sem einokunar-
verzlunin níddist á, eða hinna, er flýðu land á öld-
inni sem leið, þegar hafísinn og hungrið sugu merginn
úr íslendingum og drápu enda í mörgu brjósti dug
og síðustu von um framtíð hins byggða bóls á þessu
landi? Nei, hvernig ættum við að geta það? Milli
þeirra og okkar er regindjúp — álabreið og straum-
þung elfur tímans, og þar er ekki heiglum hent að
skyggnast landa á milli. Og hvernig ætti okkur eða
börnum okkar, sem alast upp með heilsuverndarstöðvar
og blóðbanka fyrir augunum, að vera unnt að ímynda
sér heilbrigðisástand og heilsugæzlu fyrir liundrað
árum, þegar menn stóðu uppi með tvær hendur tómar
I þeim efnum eins og svo mörgum öðrum? Samt
skulum við reyna að bregða okkur aftur i tímann,
staldra við í sjúkrahúsi laust eftir miðja nitjándu öld
og reyna að skynja, þótt ekki sé nema i hálfrökkri,
andrúmsloft og viðbrögð þeirrar tiðar við mannanna
(25)