Almanak Hins íslenska þjóðvinafélags - 01.01.1970, Blaðsíða 27

Mars (J) er kvöldstjarna fyrri hluta árs. Hinn 2. ágúst gengur hann
bak við sól yfir á morgunhimin og er morgunstjarna til ársloka. Hann
verður ekki sérlega bjartur (ekki miklu bjartari en pólstjarnan), en ein-
kennist af rauða litnum. Mars er í vatnsberamerki í ársbyrjun, en reikar
stöðugt til austurs og er kominn í vogarmerki við árslok. Þann 12.
janúar er Mars um 1° (tveimur tunglbreiddum) sunnan við tunglið.
Þann 9. maí er Mars 0,2° sunnan við Venus.
Júpíter (2J.) er fremur lágt á lofti allt árið. Hann er morgunstjarna í
arsbyrjun, en kemst í gagnstöðu við sól 21. apríl og er þá í hásuðri um
lágnættið. Er hann síðan kvöldstjarna fram til 9. nóvember, að hann
gengur bak við sól yfir á morgunhimin. Framan af árinu er Júpíter í
meyjarmerki, en í september er hann kominn yfir í vogarmerki og er
þar til ársloka. Fjögur stærstu tungl Júpíters eru sýnileg í litlum sjón-
auka, en sjaldan öll í einu.
Satúrnus ( h) er kvöldstjarna fram til 2. maí, en þá gengur hann bak
við sól yfir á morgunhimin. Hinn 11. nóvember er hann í gagnstöðu við
sól og er síðan kvöldstjarna til ársloka. Þegar hann er í hásuðri, er hann
ávallt fremur hátt á Iofti (sjá töfluna hér að neðan). Satúrnus er í fiska-
merki eða á mörkum þess allt árið.
tJranus (tji) er í meyjarmerki allt árið. Hann er gagnstætt sólu 27.
marz, en verður tæplega fundinn án sjónauka. Hinn 7. nóvember er
Oranus 0,5° (þvermáli tungls) sunnan við Mars.
Neptúnus ('þ) er nálægt austurmörkum vogarmerkis allt árið. Sést
aðeins í sjónauka.
Plútó (E) er við norðurmörk meyjarmerkis allt árið (á mótum meyjar-
merkis og Bereníkuhaddar). Sést aðeins í öflugum stjörnusjónaukum.
Eftirfarandi tafla sýnir hvenær sólarhringsins björtustu reikistjörn-
urnar er að sjá í hásuðri frá Reykjavík um hver mánaðamót, svo og
hve hátt þessar stjörnur eru þá yfir sjóndeildarhring.
1970 Merkúríus Venus Mars Júpíter Satúrnus
Dags. Kl. H° Kl. H° Kl. H° Kl. H° Kl. H°
1 jan. 14 51 5 13 07 3 17 42 18 8 48 15 20 46 36
1 febr. 11 56 5 13 50 8 17 03 28 6 58 14 18 47 36
1 marz 12 36 10 14 14 20 16 28 36 5 09 14 17 05 37
1 apríl 14 06 34 14 34 36 15 51 44 2 59 15 15 16 38
1 maí 14 08 46 15 01 48 15 19 48 0 47 16 13 32 39
1 júní 11 52 39 15 42 50 14 47 50 22 29 17 11 46 40
1 júlí 13 03 50 16 13 43 14 15 49 20 29 17 10 01 41
I ág- 15 06 37 16 22 29 13 36 45 18 35 16 8 09 42
1 sept. 14 31 23 16 15 14 12 53 39 16 49 15 6 11 42
1 okt. 12 16 31 15 48 3 12 06 32 15 12 13 4 11 42
1 nóv. 13 24 10 13 59 2 11 16 24 13 36 11 2 01 41
1 des. 14 36 1 11 19 12 10 29 17 12 05 9 23 49 41
31 des. 13 00 6 10 22 11 9 44 10 10 32 7 21 45 40
(25)