Dagblaðið Vísir - DV - 29.01.2005, Blaðsíða 47

DV Helgarblað
LAUGARDAGUR 29. JANÚAR 2005 47
Yfirlitssýning um íslenska myndlist á árunum frá kreppu til
stríðsloka opnar í Listasafni íslands í dag. Nú er einkum litið
til efnisþátta og formrænna breytinga.
Fram til 1930 einkennist íslensk
listasaga öðru fremur af hinni upp-
höfnu rómantísku lahdslagslist. Gagn-
rýn augu fundu sér annan farveg en
myndlistina á íslandi, þeir sem brum
sig frá aimennri borgaralegri stofulist
leituðu inn í skopmyndir og vinnslu á
umbúðum. Á fjórða áratugnum má
greina afgerandi skil þegar fram kemur
kynslóð listamanna sem hafnar lands-
laginu sem viðfangsefni ogfjallar um ný
myndefhi með breyttum efnistökum.
Gunnlaugur Scheving, Ásmundur
Sveinsson, Snorri Arinbjamar, Sigurjón
Ólafsson, Jón Engilberts, Jóhann Briem
og Þorvaldur Skúlason sem tvinna
saman í verkum sínum nýja alþjóðlega
strauma og skírskotun í það nánasta
umhverfi sem blasti við.
Þorpið, bærinn, fólkið
Þorpið, hinn vinnandi maður og
hversdagslegt umhverfi verður við-
fangsefifiö. Þessi myndefifislega ný-
sköpun verður öðru fremur stíll fjórða
áramgarins. Þannig er fjórði áratugur-
inn ekki aðeins tími nýrra viðfangsefha
heldur einnig nýsköpunar í myndmál-
inu.
Ný sýn á á tengsl listaverksins og
veruleikans og ný listræn viðmið ná há-
marki með tfrnamótasýningu Svavars
Guðnasonar í Reykjavík á abstraktverk-
um árið 1945. Þótt formgerðin í verkum
þessarar nýju kynslóðar á fjórða ára-
tugnum sé um margt frábmgðin inn-
byrðis er samt sem áður hægt að tala
um sterka viðleitni til huglægrar túlk-
unar, og birtist í formgerð sem kenna
má við síð-kúbisma í formrænum
ÍJfflJj) jjjj
Þorpið verður til í myndmálinu. Eitt af
olíuverkum Jóns Engilberts á sýningunni.
strangleika Þorvalds eða í litrænum ex-
pressjónisma Jóns Engilberts. Þetta
hafði í för með sér í íslensku samhengi
endalok Jfinnar klassísku raunsæju
túlkunar þar sem málverkið var fyrst og
fremst endurbygging sjónrænnar og úl-
finningalegrar reynslu.
Umsköpun
Expressjónisminn sem lagði áherslu
á huglæga túlkun í stað skynrænnar
endursköpunar birtist á öðrum áratug
20. aldar í verkum þýskra listamanna og
íFrakklandihjá hópi sem Henri Matis-
se var helsti fulltrúi fyrir. Hin ex-
pressjómska listsýn setur í brennidepil
hugtök eins og tjáningu listamannsins,
hlutdeild áhorfandans og yfirleitt
tengslin á milli listamannsins, verksins
og áhorfandans.
Expressjómsk afstaða í verkum
hinnar nýju kynslóðar á fjórða ára-
tugnum, m.a. í andstæðuríkum hátóna
litum, kom fyrst ffarn í íslenskri lista-
sögu í verkum Finns Jónssonar á þriðja
áratugnum en hann kynntist þýska ex-
pressjónismanum þegar hann dvaldi í
Dresden um 1920.
Háðungarsýningin
Samhliða þessari nýsköpun í ís-
lenskri myndlist þá lifir landslagsmál-
veririð á þessum tíma mikið blómaskeið
með þá Ásgrím, Jón og Kjarval í broddi
fylkingar. Þessi ólíku viðhorf sem greina
má í íslenskri myndlist á þessu tímabili
fengu pólitíska sviðsetningu með sýn-
ingu sem formaður Menntamálaráðs
hélt í háðungarskyni vorið 1942 á sex
verkum eftir fimm listamenn, en á mið-
vikudaginn kl. 17.30 mun Guðni Tóm-
asson, listsagnfræðingur flytja fyrir-
lestur er nefnist Gefjunarsýningamar
1942 - Jónas frá Hriflu og sönn íslensk
myndlist.
Virtir menn og vanmetnir
Á sýningunni í Listasafifinu við Frí-
kirkjuveg eru m.a. verk listamanna sem
ekki eru í hópi þeirra sem mest hefur
verið hampað: Ásgeir Bjamþórsson,
Brynjólfur Þórðarsson, Eggert Guð-
mundsson, Eggert Laxdal, Kristinn Pét-
ursson, Kristján H. Magnússon, Magn-
ús Á. Ámason, Nína Sæmundsson,
Karen Agnete Þórarinsson, Sveinn Þór-
arinsson, og svo verk eftir hina sem hafa
verið í hávegum hafðir: Ásgrímur, Ás-
mundur Sveinsson, Finnur Jónsson,
Guðmundur Einarsson, Gunnlaugur
Blöndal, Gunnlaugur Ó. Scheving, Jó-
hannes S. Kjarval, Jóhann Briem, Jón
Engilberts, Jón Stefánsson, Jón Þorleifs-
son, Júlíana Sveinsdóttir, Kristín Jóns-
dóttir, Nína Tryggvadóttir, Sigurjón
Ólafsson, Snorri Arinbjamar, Svavar og
Þorvaldur Skúlason. Þá er bara spum-
ingin hvers vegna em á sýningunni
engin verk eftir Freymóð Jóhannesson?
BORGARLEIKHÚSIÐ
Leikfélag Reykjavíkur • Listabraut 3, 103 Reykjavík
STÓRA SVIÐ
HÍBÝLI VINDANNA
leikgerð Bjarna Jónssonar á vesturfara-
sögu Böðvars Guðmundssonar
I kvöld kl 20 - UPPSEII, Su 30/1 kl 20,
Lau 5/2 kl. 20, Sun 6/2 kl 20,
Fi 10/2 kl 20 - UPPSELT,
Fö 11/2 kl 20 - UPPSEII,
Lau 12/2 kl 20 - UPPSEU, Fi 17/2 kl 20,
Fö 18/2 kl 20 - UPPSEU, Lau 19/2 kl 20
Fö 25/2 kl 20, Lau 26/2 kl 20
HERI HERASON
e. Coline Serreau
Fö 4/2 kl 20, Su 13/2 kl 20
Sfðustu sýningar
LINA LANGSOKKUR
e. Astrid Undgren Su30/1 kl 14,
Su 6/2 kl 14, Su 13/2 kl 14,
Su 20/2 kl 14 - AUKA5ÝNINC,
Su 27/2 kl 14-AUKASÝNlNG5*5usiusýmngar
Böm 12 ára og yngri fá fritt
í Borgarleikhúsið í fylgd
fullorðinna
- gildir ekki á barnasýningar
NÁMSKEIÐ UM VESTURFARNA
HEFST f BORGARLEIKHÚSINU
2. FEBRÚAR
Kennarar: Viðar Hreinsson, 2/2 Upp-
haf vesturferða Glsli Sigurðsson, 9/2
Sagnalist Vestur fslendinga Helga
ögmundardóttir, 16/2 Lífskjör og að-
stæður frumbyggjanna Böðvar Guð-
mundsson, 23/2 Bréfin frá Vestur-fs-
lendingum. Skráning hjá Mlmi Sl-
menntun á www.mimi.is eða i slma
5801800. Þátttakendum verður boðið
á sýningu á Híbýlum vindanna
Miðasöiusími 568 8000
midasaia@borgarleikhus.is
Miðasaia á netinu wvvvv.borgarieikhus.is
Miðasalan í Borgarieikhúsínu er opin:
10-18 mánudaga og þriðjudaga,
10-20 miðviku-, fimmtu- og föstudaga
12-20 laugardaga og sunnudaga
NÝJA SVIÐ/LITLA SVIÐ
VIÐ ERUM OLL MARLENE
DIETRICH FOR
e. Ernu Ómarsdóttur og Emil Hrvatin
Aðalæíing Fi 3/2 kl 20 - kr. 1.000
Frumsýning Fö 4/2 kl 20 - UPPSELT
Hátíðarsýning Su 6/2 kl 20
Mi 9/2 kl 20, Fi 10/2 kl 20, «
Fö 11/2 - LOKASÝNING
BELGÍSKA KONGÓ
e. Braga Ólafsson, Gríman fyrir besta leik I
aðalhlutverki
Su 30/1 kl 20 - UPPSEIX,
Lau 5/2 kl 20 - UPPSEU,
Lau 12/2 kl 20 - UPPSEIT,
Su 13/2 kl 20, Fi 17/2 kl 20, Su 20/2 kl 20
Sýningum iýkur i febrúar
AUSA eftir Lee Hall
I samstarfi við LA. ( kvöld kl 20, Su 6/2 kl 20,
Fö 11/2 kl 20 Ath: Míðaverð kr. 1.S00
SVIK
eftir Harold Pinter
Samstarf.Á SENUNNI.SÖGN ehf. og LA
Fö 4/2 kl 20, Su 13/2 kl 20
SAUMASTOFAN 30 ÁRUM SÍÐAR
efcr Agnar Jón Egilsson. I samstarfi við TÓBÍAS.
Su 30/1 kl 20, Lau 5/2 kl 20,
Lau 12/2 kl 20, Fö 18/2 kl 20
BOUGEZ PAS BOUGER
Frönsk - japönsk nýsirkussýning
I kvöld kl 20 - UPPSELT
Su 30/1 kl 14 AUKASÝNING
Aðeins þessar sýningar.
LEIKHÚSMAL: FASTRÁÐNtNGAR
LISTAMANNA
/ samstarfi við Leiklistarsamband Islands
Frummælendur: Arnar Jónsson, Karen
María Jónsdóttir, Viðar Eggertsson
I dag kl 16- Öllum opið
eftir Böðvar Guðmundsson ' ! t %
Leikgerð: Bjamijónsson i*ff'
í samvinnu við Þórhild[j Þorleifsdóttu
Vytautas Narbutas og leil^hópinn. ’
„Sýnirigin er veisla fyrir augað og gædd
glæsitegum skyndiáhlaupum í lýsandi
mannlegum öriögum sem opna stór
svið tilfinninga: ótta, vonar, ósigurs *
og vinninga, hláturs og harma.
Þetta er glæsilega hugsuð og ^
velbyggð leiksýning sem er Á
öllum þeiijtJl|S<jfMjem að * jf ||
hennistanda"
PBb DV
Viðskiptavinir KB banka fá 20% afslátt af
miðaverði á Híbýli vindanna í febrúar.
Œ
BORGARLEIKHUSIÐ
Leikiclag Ruvkjavikui • Lislabraut i • 103 Rcykjavik
Miðasala 56S 8000 ■ www.boigai lcikhus.is
KB BAN KI