Freyr - 01.07.1949, Page 19

PREYR
225
hinna ágætu tækja, sem nú berast. Tún-
þýfi er varla til, svo að allt má vinna með
vélum úti, og innanhúss er bjart og hlýtt,
því að mestu framfarirnar eru þar komn-
ar, rafveita er þar til afnota á rúmlega 30
heimilum, og verður vonandi komin á hvert
heimili í hreppnum árið 1950.
Þar, sem veitan er komin, hafa allir raf-
magn til ljósa og suðu, til þess að knýja
mjaltavélar og þvottavélar þar sem þau
hjálparmeðul eru til, en því skal við bætt,
að húsmæðurnar bíða flestar ennþá eftir
vélum þessum ,og svo ísskápum og öðru,
er léttir heimilisstörfin.
Hins og þessa þykir enn vant, svo sem
rafmótora til ýmissa starfa, en því skal við
bætt, að nokkrir hafa enn fátt þeirra þæg-
inda, sem þessi sveit hefir þegar öðlast.
Þó að svo mikið sé á unnið, sem raun
ber vitni um, þá er hátt markmið ennþá í
framsýn meðal búenda á Svalbarðsströnd.
— Þeir leggja ekki að sér hendur heldur
stefna til frekari dáða, og hin hagnýtu
hjálparmeðul eru þeim góðir bakhjarlar i
sókninni fram á leið.
★
Dæmið, sem að framan greinir, um fram-
farasveit, hefi ég valið til frásagnar af
því að það er eftirtektarvert og það getur
verið gott fordæmi fyrir aðra. Búsæld er
enganvegin meiri frá náttúrunnar hendi á
þessum stað en víða annarsstaðar. En þess
skal getið til frekari áherzlu, að þessi sveit
í Þingeyj arsýslu er líklega sú, sem mestar
framfarir getur sýnt á umræddu tímabili,
en víðar í þessari sýslu eru landnámsmenn.
Ég hefi ekki gert sýslusamanburð til þess
að ganga úr skugga um, hvort nýbýlin eru
annarsstaðar fleiri en í Þingeyjarsýslu, en
ég veit, að þau eru ekki svo fá heimilin,
sem þar hafa verið reist hin síðari ár, jarð-
irnar, sem skipt hefir verið og gerð af tvö
býli, eða fleiri, þar sem fyrr var eitt. Sé
valin bújörð, sem dæmi þess, að hér sé
rétt með farið, skal nefna Laugar í Reykja-
dal, en þar lifa nú og starfa margar fjöl-
skyldur á landsvæði, sem áður var af fáum
nytjað. Þarna voru fyrrum Stóru- og Litlu-
Laugar, en nú er þar heil þyrping býla, auk
alþýðuskólans, sem reis af grunni fyrir
aldarfjórðungi síðan. Úr landi þessara
jarða hefir verið byggt: Árið 1929 var býl-
ið Laugaból stofnað. Laugavellir voru
reistir 1937—38. Laugafell var byggt 1942-—
43, og svo eru þarna hús með minniháttar
landnytjar, Varmahlíð og Hvítafell, en á
Litlu- og Stóru-Laugum er auðvitað búið
eftir sem áður.
Samkvæmt upplýsingum, fengnum hjá
einum landnámsmanna þeirra, er þarna
búa, mun búpeningur sá, er umræddar
tvær jarðir framfleyttu í kringum 1925,
hafa verið:
Nautgr. Sauðfé Hross
A Litlu-Laugum . . Á Stóru-Laugum . . 6 7 100 170 7 8
Samtals 13 270 15
Eftir því sem næst verður komizt, mun
bústofninn á þessu sama landssvæði, árið
1948, hafa verið:
Á Laugabóli 10 60 S
Á Laugafelli 8 50 2
Á Litlu-Laugum . . 7 20 1
Á Laugavöllum og
Á Stóru-Laugum ca. 20 ca. 180 10
Samtals 45 310 16
Tölur þessar sýna, að hér er um öra þró-
un að ræða, einkum að því er snertir fjölda