Freyr - 01.03.1950, Blaðsíða 8

58
PRE YR
Starfsskilyrðin.
Það er staðreynd, að fyrir fátæktar sakir
hefir okkur íslendingum verið mjög gjarnt
á að spara og vanda lítt til bygginga, en af
því hefir leitt, að reksturskostnaður, fyrn-
ing og viðhald, hefir orðið þeim mun meiri.
Þegar til lengdar lætur verður þetta mjög
óhagstætt. Ódýrast er í reyndinni að
byggja vandlega og umfram allt að byggja
þannig, að daglegu störfin séu svo auð-
unnin, sem kostur er á. Þetta á ekki síður
við í sambandi við fóðurgeymslu og búfjár-
hirðingu en á öðrum sviðum. Það er þess
vegna, að votheyshlöðuna verður að stað-
setja þar, sem auðvelt er að aka vothey-
inu frá henni beina leið — og stutta leið —
á fóðurgang í peningshúsi. Það er þess
vegna, sem votheyshlaðan þarf að vera
vönduð, að þá geymir hún bezt fóðrið og
verðgildi þess rýrnar lítið við geymslu.
Af því að þessi atriði eru hin mikilvæg-
ustu í sambandi við hagnýtingu fóðursins,
verður að athuga þau vandlega áður en
byggt er.
Amerískir votheysturnar með strendum brotaþökum. Af
vagninum er grœngresinu mokað í blásarann en ein upp-
blásturspípa er fyrir tvo turna. Skilyrði til fyllingar eru
góð, þegar svona er umbúið, við samstœða tuma.
Votheyshlaðan má vera í jörð, og skal
vera það ef vinnuskilyrðin við fyllingu
hennar og tæmingu eru ákjósanleg þann-
ig. En því aðeins er það fært, að ekki kom-
izt vatn í hana, er eyðileggi fóðrið; en frá-
ræsla er nauðsynleg við allar votheyshlöð-
ur. Hinu má þó ekki gleyma, að hún skal
ekki grafin meira í jörð en það, að hægt
sé að kasta fóðrinu af botni hennar beint
í fóðurvagninn.
Þar sem svo hagar til, að hægt er að
fylla af jafnsléttu og tæma svo að segja af
jafnsléttu, en þannig er háttað, þar sem
hægt er að byggja upp að brattri brekku,
eru skilyröi hin ákjósanlegustu, og þá get-
ur verið réttmætt, að votheyshlaðan sé ekki
nema 5—6 m á dýpt, en annars er æskilegt,
að hún hafi meiri vegghæð en það, og því
meiri vegghæð, þeim mun betri skilyrði til
góðrar verkunar í henni.
Ef fóðrið er smágert, eins og íslenzk taða
er snemmslegin og ótrénuð, þá fellur það
vel saman í votheyshlöðunni og ósannaö
mál er, hvort slíka töðu þarf að saxa til
þess að hún verkist vel sem vothey. Gróf-
gerða töðu og grænfóður er mjög æskilegt
að saxa, því að gildisrýrnun votheysins get-
ur takmarkast svo við söxun, að vélin, sem
til söxunar er notuð, borgar sig vel. Það
skal játað, að það hefir vissa kosti að
þurfa ekki að nota dýrar vélar til þess
að koma fóðrinu í háar votheyshlöður, en
þegar geymslurúmið nýtist betur og fóðrið
verður meira virði ef saxað er, þá getur
þetta verið fjárhagslegur vinningur.
Ýmsar gerðir votheyshlaða.
í fyrirkomulagi votheyshlöðunnar hafa
verið stigin þróunarskref alveg eins og við
votheysgerðina sjálfa, en það er ekki fyrri
en á síðustu áratugum, að sannað hefir
verið, hversu mikil áhrif sjálf hlaðan hefir
á votheysverkunina.
Um árþúsundir var jarðgryfjan notuð.
Hún er sú tegund votheyshlaða, sem ís-
lendingar þekkja bezt. Henni er það að
kenna, að meginþorri íslendinga lítur með
andúð til votheys og notkunar þess. Að-
eins fáum mönnum hefir tekizt að verka
reglulega gott vothey í jarðgryfjum svo að