Freyr - 01.03.1950, Blaðsíða 15

FREYR
65
Um landbúnaðarframleiðslu á íslandi
Bráðabirgðaumsögn eftir OLAF S. AAMODT, yfirgrasræktarfræðing
í landbúnaðarráðuneyti Bandaríkjanna.
Dr. Olaf S. Aamodt er einn þekktasti vís-
indamaður Bandaríkjanna á sviði fóðurjurta-
ræktar, hefir enda gegnt hinum þýðingar-
mestu embættum við ýmsar helztu vísinda-
stofnanir í jarðrækt í heimalandi sínu. Sem
stendur hefir hann yfirumsjón með öllum
rannsóknum varðandi ræktun alfalfa í Banda-
ríkjunum.
Dr. Aamodt hefir og víðtæka þekkingu á
staðháttum og landbúnaði annarra landa en
síns eigin, og á það einkum við hin norðlægari
lönd.
Fyrir tilstilli Richard P. Butrick, fyrrv.
sendiherra U.S.A. á íslandi, hafði dr. Aamodt
um y2 mánaðar viðdvöl hér á landi fyrri hluta
ágústmánaðar s.l. Ríkisstjórnin fól mér að
greiða götu hans og fórum við um Suðurlands-
undirlendið og til Norðurlands, lengst í Vagla-
skóg. Á þessum ferðum, svo og í Reykjavík,
hafði dr. Aamodt tal af allmörgum forvígis-
mönnum landbúnaðarins, einkum á sviði til-
rauna- og upplýsingarstarfsemi. Meðan hann
dvaldi á íslandi, samdi hann álit það, er hér
fer á eftir. Drepur hann þar í stuttu máli á
fjölmörg atriði varðandi jarðrækt og nýtingu
jarðargróðans. — Nú mætti að vísu vænta þess,
að íslenzkir landbúnaðarsérfræðingar væru
dómbærastir um þýðingarmestu viðfangsefni
íslenzks landbúnaðar og manna fundvísastir á
helztu ráð til úrlausnar. Svo má og vera. En
gests augað er oft glöggt, og vani og hleypi-
dómar skyggja þar síður á, en þegar um
heimaalninginn er að ræða.
Starfsferill Dr. Aamodt er órækust sönnun
þess, að hér er um að ræða mjög snjallan
mann, enda voru kynni mín af honum í fullu
samræmi við það. Hann býr yfir mikilli þekk-
ingu, skarpskyggni og dómgreind, og var sönn
ánægja að ræða við hann um íslenzk viðfangs-
efni. Ég tel því ómaksins vert að snara áliti
hans á íslenzku.
Vera má, að einhver sakni þar nýmæla og
hugsi sem svo, að þetta sé aðeins gamla sagan.
Ef svo er, þá er það fremur vísbending um það,
að við séum ef til vill ekki langt af leið, tækni -
lega séð, í okkar búnaðarframkvæmdum, þó
að hægar miði en æskilegt væri og mögulegt.
Það er og álit mitt, að mörgum hætti til að
meta og setja traust sitt um of á gildi ein-
stakra nýjunga og gera sér þá ekki ljóst, að
þær geta aðeins orðið styrkur á einum hlekk
í langri framleiðslukeðju. Það er að vísu gott
og blessað og nauðsynlegt, ef um er að ræða
veikasta hlekkinn, en vitanlega ber að athuga
aðra hlekki. Mér virðist álitsgerð Dr. Aamodt
fremur undirstrika þetta sjálfsagða sjónar-
mið.
Björn Jóhannesson.
★
Gras er ríkjandi gróður á íslandi vegna
loftslags og jarðvegsskilyrða landsins. —
Möguleikar fyrir ræktun annarra nytja-
jurta eru takmarkaðir. Kartöflur, korn og
norrænar káljurtir má rækta með góðum
árangri í hinum veðursælli héruðum.
Grænmeti, er vex við hátt hitastig (tómat-
ar, gúrkur) og vissar - blómategundir, er
ræktað með prýðilegum árangri í gróður-
húsum, sem hituð eru með hvera- eða
laugavatni.
Hin óræktuðu graslendi eru einkum hag-
nýtt sem beit fyrir sauðfé. Hross hafa
einnig átt verulegan þátt í nýtingu beiti-
landanna, en með batnandi vegakerfi og
aukinni véltækni landbúnaðarins, mun hin
hagfræðilega þýðing hrossanna vafalaust
minnka. Meginhluti sveitastarfanna eru
beint eða óbeint unnin í sambandi við
mjólkurframleiðsluna. Aðal jarðræktar- og
uppskerustörfin eru fólgin í hirðingu tún-
anna, sem venjulega liggja í kring um bæ-