Freyr - 01.03.1950, Blaðsíða 16

66
FREYR
ina, en grasið á þeim er slegið í þurrhey eða
vothey og notað til beitar. Af þessu tak-
markaða ræktaða landsvæði (um 2% af
ræktanlegu landi) fæst meginhluti vetrar-
fóðursins fyrir nautgripi og sauðfé. Aðal
framfaramöguleikar næstu ára eru einmitt
fólgnir í aukinni túnrækt, í meira og betra
grasi, en gras er dýrmætust af þeim auð-
lindum íslands, sem hægt er að endurnýja
(með grasi er hér átt við grös og belgjurtir).
Hér á eftir er getið tillagna um nokkur
framkvæmdaratriði er miða að því að auka
og hagnýta betur þessa auðlind.
Tillögurnar eru grundvallaðar á eftirfar-
andi:
(1) Athugun á sögu íslenzks landbúnaðar,
(2) aðstöðu landbúnaðarins í dag, sam-
kvæmt hagskýrslum og framleiðslu-
skýrslum,
(3) eigin athugunum á íslandi tvær fyrstu
vikur ágústmánaðar 1949 — og
(4) eigin reynslu og athugunum varðandi
landbúnað í öðrum löndum, einkum í:
Alaska, Kanada, Bandaríkjunum, Eng-
landi, Wales, Skotlandi, Norður-ír-
landi, Noregi, Svíþjóð og Danmörku.
1. Þurrkun votlendis, er ætla má aS hafi a.
m. k. sæmileg-a ræktunarmöguleika.
Framræsla er fyrsta nauðsynlega skrefið
í ræktun mýranna, sem er útbreiddasta
jarðvegstegund landsins. Allmikið er nú
unnið að framræslu, en þyrfti þó að fram-
kvæmast í stærri stíl, ef stóraukning á
ræktuðu landi á að eiga sér stað á næstu
árum. Að jafnaði er ekki nauðsynlegt að
þurrka „steinefnajarðveg" (móana) eða
hin gróðurlausu landsvæði (sandana). —
Jafnframt því sem mýrarnar eru þurrkað-
ar þarf að vinna landið og jafna, svo að
það verði véltækt.
2. Á landið þarf að bera tilbúinn áburð og
búfjáráburð.
íslenzkur jarðvegur er yfirleitt of snauð-
ur af nýtanlegum jurtanæringarefnum til
þess að gefa viðunandi uppskeru við ríkj-
andi veðurskilyrði. Vegna lágs hitastigs er
rotnun lífrænna efnasambanda jarðvegs-
ins hægfara, og jurtanæringarefnin, eink-
um köfnunarefni, losna of hægt úr læð-
ingi til þess að þau ein geti gefið góða upp-
skeru. Innlend framleiðsla köfnunarefnis-
áburðar, grundvölluð á vatnsraforku, mun
stuðla stórum að aukinni hagnýtingu á
framleiðslumöguleikum íslenzks jarðvegs.
3. Betri tegundir og afbrigði af grösum og
belgjurtum.
Vinna ber að því að fá fram betri teg-
undir af grösum og belgjurtum fyrir rækt-
að land, einnig fyrir foksvæðin, sandana,
en þar virðist fóðurfax (bromus inermis)
eiga vel við. Þegar auka á uppskerumagn
með meiri og betri ræktun, þá breytist sam-
bandið milli jurtar og jarðvegs svo mikið,
að það getur verið nauðsynlegt að taka í
notkun nýjar jurtategundir, er hæfa hin-
um nýju skilyrðum. Hvítsmári virðist vera
sú belgjurt, er bezt hæfir íslenzkum að-
stæðum. Reyna þarf, við venjuleg skilyrði
og meðferð, hæfni ræktaðra gras- og belg-
jurtategunda frá öðrum norðlægum lönd-
um, eins og t. d. hina gulblóma síberísku
alfalfa frá Alaska. Til að byrja með er rétt
að leggja áherzlu á þær tegundir, sem hægt
er að fá fræ af til innflutnings í nægilega
stórum stíl. Á íslandi virðast vera mjög
takmörkuð skilyrði fyrir framleiðslu á belg-
jurtafræjum. Umbætur á afréttum og út-
högum yrði að framkvæma með tilhögun
beitarinnar einkum með því að hafa hæfi-
lega margt búfé á landinu og með því að
varast samfellda ofbeit.
4. Með aukinni votheysgerð nýtist og geymist
grasið bezt.
Grös, sem geymd eru sem vothey hafa
venjulega meira næringargildi og eru lyst-
ugri en þurrhey. Votheysgerð er að jafn-
aði óháðari veðráttu en þurrheysverkun.
Yfirleit þarf að byggja meir af skurð-
gryfjum, niðurgröfnum gryfjum og vot-
heysturnum á ísl. sveitabýlum. Skurð-
gryfjur og niðurgrafnar gryfjur eru stór-
um ódýrari en votheysturnar. Stofnkostn-