Freyr - 01.03.1950, Blaðsíða 22

72
FREYR
Hnúðsve'ppur á gulrót.
eftir aS moldin hefir verið sótthreinsuð með
heitu vatni eða gufu.
B. Hnúðsveppur
(Sclerotinia sclerotiorum).
er eflaust algengur, en gerir ekki mikið tjón
að jafnaði. Getur samt skemmt ýmsar jurtir
t. d. gúrkur, gulrætur, rófur, kál, salat o. f 1.,
einkum ef of rakt er á jurtunum, t, d. í
hlýrri, rakri geymslu. Á sumum rófnasend-
ingunum frá Hornafirði s.l. haust sáust all-
miklar skemmdir af völdum hnúðsveppsins.
Utan á rófunum mynduðu sveppþræðirnir
hvítt, mjúkt vattkennt lag, en rófurnar
voru rotnar og slímkenndar undir. í ljósri
sveppslæðunni voru dvalargró sveppsins í
hörðum hnúðum. Eru hnúðarnir hvítir í
fyrstu en verða fljótlega dökkir. Góð
geymsla er helzta vörnin gegn sveppunum.
Hitinn má helzt ekki vera meiri en 6° og
ekki lægri en y2° á C. Geymslur œtti jafn-
an að sótthreinsa áður en rófurnar eru
látnar inn að haustinu. Gamlir pokar eru
eru líka varasamir. Einna þægilegast er að
úða geymslurnar með 2% klórkalki. Þarf
15—20 1 á 100 rúmmetra. Þarf öll geymslan
að blotna. Síðan er lokað í einn sólarhring
og að því loknu lofti hleypt duglega að. —
Þrúgusveppur (Botrytis cinerea) sást líka
í rófunum og er algengur um land allt. Hann
gerir helzt tjón í of heitri geymslu eða ef
jurtirnar eru veiklaðar, t. d. eru magnlitlar
vegna þurrka, eða hafa frosið lítilsháttar
eða eru særðar o. s. frv.
i' ■
Efnisþörf og stofnkostnaður
við byggingu votheysturna
Léttbærastur verður viðhaldskostn. þeirr-
ar hlöðu, sem vandlega er byggð í upphafi.
Fyrning hennar og viðhald verður langt-
um minna en hinnar, sem miður eða illa
er byggð. Kemur þar tvennt einkum til
greina, en það er þéttleiki steypunnar og
brotþol. Um þéttleikann er að segja, að
gera verður kröfu til þess að steinveggir
séu vatnsþéttir. Séu þeir það ekki, gengur
í þá raki úr votheyinu, með honum fylgja
sýrur, sem tæra og leysa bindiefnin í steyp-
unni og geta gert vegginn eins og froðu á
fáum árum.
Um brotþolið er að segja, að það er að
nokkru háð þéttleika steypunnar, en þar
að auki kemur til greina notkun steypu-
styrktarjárns. Það er ekki óalgengt að sjá
nýlegar votheysgryfjur með sprungna
veggi, en þær eru ónýtar — fóðrið verkast
aldrei vel í þeim og geymslutap verður
mikið. En því miður hefir steypustyrktar-
járn verið sparað allt of víða á liðnum ár-
um, til skaða fyrir einstaklingana, sem not-
að hafa þessar geymslur.
Vanræksla og hirðuleysi á sviði bygg-
inga er ef til vill ekki meiri í því, er snert-
ir votheyshlöður en við aðrar byggingar,
en illa byggð votheyshlaða er og verður
aldrei annað en léleg og dýr framkvæmd.
Og þegar borinn er saman stofnkostnaður
hinna ýmsu tegunda, þá ber skilyrðislaust
að taka tillit til endingar og hæfni hlöð-
unnar, sem geymslurúms.
í þessu sambandi er rétt að líta á stofn-
kostnaðinn. Þar eð fyrst og fremst koma
til greina steyptar votheyshlöður, er rétt
að bera saman kostnaðinn við efnisþörf-
ina, sérstaklega þess efnis, sem sækja verð-
ur út fyrir landsteinana og því þarf gjald-
eyri fyrir.
Bóndi, sem aðeins hefir 3—4 kýr þarf ekki
votheyshlöðu fyrir meira en 3 kýrfóður, hún
þarf að vera 55 rúmmetrar að stærð og stað-
sett við hlið eða gafl fjóssins. Annar bóndi,