Freyr - 01.03.1950, Blaðsíða 20

70
FREYR
að viðhald glugga í mörgum húsum — eink-
um þó gróðurhúsum — er einatt mjög kostn-
aðarsamt, af því að rúður brotna þar oft.
Perpex þolir mjög vel allskonar högg og
þrýsting og svo hefir það þann kost, fram
yfir gler, að í gegnum það komast allir geislar
ljósbandsins, einnig þeir útbláu.
Perpex er búið til eins og slétt gler, en fæst
þó fyrst og fremst mótað á ýmsa vegu, bylgj -
að eins og þakjárn eða asbest, og eru bylgjur
þess í samræmi við nefnd þakefni, svo að
hægt er að fella perspexplötur inn í þakið og
hafa þar í senn, sem glugga og þak. Þar eð
hægt er að negla þessar plötur, eins og hverj-
ar aðrar þakplötur, er auðvelt að setja þær
á sinn stað milli annarra þakplata.
í samræmi við þakplötur fæst perspex í ýms-
um plötulengdum. Auk þess, sem perspex
þykir afbragð í gróðurhús, er það mjög hent
til innsetningar í stóra þakfleti, svo sem í
verksmiðjur og önnur hús, þar sem ekki þarf
að einangra þökin. í fjárhúsaþök mundi það
ágætt og þarf áreiðanlega ekki glugga á
veggi, ef það er notað.
Framleiðsla þessarar vöru hefir verið mjög
takmörkuð til þessa, en horfur eru á, að
framleiðslan margfaldist inann skamms. Hún
hefir flutzt hingað til lands og hefir ritstjóri
Freys haft tækifæri til að koma inn í þau
hús, sem perspex-þakplötur eru notaðar. Var
þar inni mikið ljósmagn en gluggaflötur
tiltölulega lítill, enda hafa ljósmælingar sýnt.
að ofanljós lýsir húsin vel, og svo er perspex
svo gegnsætt, að ekkert venjulegt gler er jafn
tært, og því sleppir það svo að segja öllu ljósi
í gegn.
INGÓLFUR DAVÍÐSSON:
Skemmdir í rófum
A. Bórvöntun.
Bórvöntunar hefir alloft orðið vart í róf-
um víða um land, t. d. í Árnessýslu, Axar-
firði og Eyjafirði. Sjaldan hafa verið mjög
mikil brögð að veikinni. Sumarið sem leið
bar óvenju mikið á bórvöntuninni í Horna-
firði einkum á bæjunum Smyrlabjörgum,
Stóru-Lág, Mið-Skeri og í Kálfafellsstaðar-
torfunni. Reyndist rnikið af rófunum óhæft
til manneldis. Jarðvegur í rófugörðunum er
víða sendinn, gamall jökulleir sums staðar.
Sýrustig moldarinnar var mælt í Atvinnu-
deild Háskólans. (Sýnishorn frá Hornafirði)
og reyndist vera ph. 6,18; 6,21; 5,98 í görð-
unum og 6,15 í óunninni mold, sem ætluð er
til rófnaræktar. Er moldin hæf til rófna-
ræktar að því er til sýrustigs tekur. Þurr-
viðri voru mikil í Hornafirði um sumarið.
Brunnar þornuðu. Rigndi naumast teljandi
fyrr en í september, samkvæmt frásögn
Bjarna Guðmundssonar kaupfélagsstjóra.
Bórvöntunin varð skæðust á hæðum, þar
sem þurrast var. Bórax var á einum stað
borið á í ágúst, en það var vitanlega of
seint. En borið á í tíma bar það góðan ár-
angur. —
Ég skoðaði talsvert af rófum frá Horna-
firði í geymslum Grænmetisverzlunar ríkis-
ins, og sá í þeim bórvöntun á ýmsu stigi og
einnig þrúgusvepp (Botrytis cinerea) í sum-
um rófunum. Verzlunin sendi síðar mats-
mann kartaflna, Kára Sigurbjörnsson, aust-
ur til að afla meiri vitneskju um skemmd-
irnar, ræktunarskilyrði o. s. frv.
Bórvöntunin hefir valdið miklu tjóni í
Hornafirði sumarið 1949 og eflaust miklu
meira en ella vegna þurrkanna. En tiltölu-
lega auðvelt er að girða fyrir veikina. Skal
veikinni lýst í aðalatriðum og skýrt frá
hvernig unnt er að sigra hana.
Venjulega sér ekki á rófunum að utan.
En séu þær skornar sundur, helzt að endi-
löngu, koma bórvöntunareinkennin í ljós.
Rófurnar eru þá glærar, líkt og vatnsósa
eða frosnar innan. Ber á þessu á blettum.
Stundum eru skemmdirnar hringlaga eða
eins og geislar. Stundum er nær öll rófan
skemmd innan, glær eða ögn dekkri en
eðlilegt er. Er rófan líka stundum svamp-
kennd og jafnvel með loftholum. Sjá mynd-
ir I og II. í rófunum er heldur minna af
sykri en vera ætti. Þær geta geymst í góðri
geymslu, en hættir samt til að þorna og