Símablaðið - 01.09.1962, Qupperneq 23

vinnu sína ár eftir ár, verður hann ekki
til lengdar áhugasamur í starfi. Hvað þetta
snertir, er hinn opinberi rekstur oft þung-
ur í vöfum vegna þeirrar skiptingar í
launaflokka, sem miðar við allt annað frek-
ar en hæfni mannsins. Þá er það landlæg-
ur ósiður margra ráðamanna hér á landi,
að hlusta helzt ekki á réttmætar kröfur
starfsfólksinis um einhverjar kjarabætur
fyrr en allt er komið í óefni. Er þarna
um örugga og markvissa aðferð að ræða
til þess að afmanna starfsfólkið, þar eð
enginn maður með heilbrigða dómgreind
og óbrjálaða réttlætiskennd lætur sér lynda
að vera ekki einu sinni virtur svars, þeg-
ar hann snýr sér til yfirboðara sinna með
ósk um réttmætar leiðréttingar á starfs-
kjörum. Stundum gengur tómlæti íslenzkra
yfirmanna í þessum efnum svo langt, að
helzt lítur út fyrir, að þeir séu vísvitandi
að flæma frá því opinbera starfshæfustu
mennina. Svo mun þó ekki vera, heldur
mun hæfileikaskortur yfirmannanna sjálfra
ráða mestu um hversu illa tekst til.
Misskilin mannúð hins opinbera á einnig
ríkan þátt í því að koma óorði á opinber
fyrirtæki. Það hefur viðgengizt hér á landi
að láta allskonar vanmetafólk fá starf hjá
því opinbera. Drykkjumenn, sem komnir
eru á það stig, að þeir mæta ekki í vinnu
jafnvel dögum saman, hirða mánaðarlega
kaup sitt, þótt á allra vitorði sé, að þeir
hafi á engan hátt unnið fyrir því.
Ef einhver kynni að efast um, að hér
sé rétt með farið, get ég hvenær sem er
bent á mann í opinberri þjónustu, sem ekki
stendur við skuldbindingar sínar gagnvart
meðeigendum ákveðinnar eignar, en ber
þá hins vegar óhróðri og rógi og ber þá
fyrir því, sem hann hefur logið sjálfur, ef
ekki verður vitnum við komið.
Þessi maður á aðgang að lánasjóðum
hins opinbera og fær jafnhá laun og menn,
sem eru sívinnandi og ekki mega vamm
sitt vita í neinu, þótt hann sjáist oft ekki
á vinnustað eða sé þar í ástandi er sízt
myndi líklegt til að auka afköst hans.
Ég ætla það ofætlun hverjum sæmilega
hugsandi manni, að meta þá ráðamenn
meira eftir en áður, þegar hann hefur
gengið úr skugga um hvert hið raunveru-
lega mat á hans eigin störfum er í sam-
anburði við slíkan aumingja.
Drykkjumaðurinn og auminginn, sem
hið opinbera launar, eiga ríkan þátt í
því að draga úr áhuga mikils fjölda heið-
arlegra starfsmanna og kynda undir rétt-
mætri gagnrýni almennings.
Með þessu er þó ekki nema hálfsögð sag-
an. Þótt gallar svona aumingja séu hverj-
um manni augljósir og slæm áhrif þeirra
á allt andrúmsloft fyrirtækja, sem þeir eru
taldir vinna hjá, er ekki þar með sagt að
unnt sé að fleygja þeim öllum á dyr þeg'j-
andi og hljóðalaust. Þarna kemur sem sé
til greina, að einhversstaðar verður vondur
að vera. Það liggur í hlutarins eðli, að
einkafyrritæki, sem eiga allt sitt undir
þeim störfum, sem unnin eru í þágu fyrir-
tækjanna, geta yfirleitt ekki tekið svona
menn upp á sína arma.
Ef þau gera það, er það venjulega vegna
einhverra persónulegra tengsla við vesal-
ingana, en þá er venjulega ekki reynt að
draga fjöður yfir hvernig á veru þeirra
stendur, og er mun auðveldara fyrir sam-
starfsfólkið að sætta sig við slíkt en ef
verið er að gera tilraun til að láta sem
aumingjarnir séu fullgildir menn.
Lítum nú á málið frá sjónarhóli hins
opinbera, en með heitinu hið opinbera á
ég við bæði ríki og bæjarfélög svo og
þær stofnanir, sem á vegum þessara aðila
vinna.
Oft og tíðum verður hið opinbera að
velja á milli þess að greiða lélegu fólki
laun fyrir lélega vinnu eða taka það al-
gerlega á framfæri, einmitt þessi staðreynd
gerir vandann mikinn. Oft og einatt mun
reynast ódýrara og mannlegra um leið að
launa aumingjann en taka hann alveg á
framfæri. Stundum getur starfið forðað
honum frá að sökkva enn dýpra, auk þess,
sem hann drekkur sjaldan á vinnustaðn-
um og hefur því minni tíma til að stunda
drykkjuna, en ef hann gerði ekki neitt.
Stundum verður þetta að vísu aðeins til
þess, að maðurinn er aðeins nokkuð leng-
ur að fara alveg í hundana, en sem betur
fer getur starf meðal betri manna stund-
SÍMAB LAÐIÐ