Freyr - 15.03.1957, Blaðsíða 3

Llll ARGANGUR NR. 6-7
REYKJAVIK, MARZ—APRIL 1957
SVEINN GUÐMUNDSSON:
ÆÐARFUGLINN
Á síðustu áratugum hefur landbúnaði
okkar í heild farið ört fram, þótt sumar
sveitir og héruð hafi ekki fylgzt með í
þeirri þróun. En það sem ég ætla að ræða
um í þetta skipti, er fyrir utan landbúnað-
inn í augum þorra þeirra manna, er fást og
ekki fást við landbúnaðarstörf, og margir
vita sáralítið um æðarfuglinn, um háttu
hans og lífskjör öll.
Eins og flestir ættu að vita, er æðardúnn-
inn sú framleiðslugrein, sem undan er þeg-
in styrkjum frá því opinbera og er það orð-
ið harla sjaldgæft fyrirbrigði á landi hér
á þessum síðustu og verstu tímum, og út af
fyrir sig er það svo athyglisvert, að um það
mætti skrifa fjölda greina.
Sú staðreynd blasir við, að framleiðsla á
æðardún hefur dregizt mikið saman á síð-
ari árum og eru orsakir ýmsar, og má þar
til nefna fjölgun svartbaks og arnar, en
kunnugir vita, að þessir fuglar eru vargar
í véum hins saklausa æðarfugls.
Svartbakurinn étur egg kollunnar og
gleypir unga hennar fram eftir öllu sumri,
og eru ungarnir orðnir ótrúlega stórir, þeg-
ar „baggi“ hættir að gleypa þá. Örninn
gengur einnig hreint að mat sínum. Hann
kroppar hverja kjöttætlu af beinum æðar-
fuglsins og er það ófögur sjón að sjá beina-
grind kollunnar á barmi hreiðursins og
ungana hálfdauða, en maðkaða í hreiðrinu.
Síðan fólkinu fækkaði í sveitum hefur
orðið erfiðara að leita og hirða varplönd-
in og því verra, sem æðarkollan verpir
dreifðar.
Þar sem tófan herjar varplönd gerir hún
oft mikinn skaða og ekki má gleyma „garm-
inum honum Katli“, minknum, en þar sem