Freyr - 15.03.1957, Blaðsíða 20

100
FRE YR
EINAR ÞORSTEINSSON:
UM HIRÐINGU KLAUFA
Þeir sem lesa fyrirsögn þessarar greinar
verða ef til vill undrandi, svo fátítt hefur
verið fram að þessu að klaufir kúa séu
skornar og réttar, ef þær slitna ekki jafnt
og rétt við gang dýranna.
í Danmörku, og fleiri nautgriparæktar-
löndum, hefur komizt talsverður skriður á
þetta mál á síðustu árum. Þar eru í sumum
héruðum menn, sem hafa það aö atvinnu
að ferðast um og skera klaufir kúnna hjá
hændum. Þessir menn hafa hlotið sérþekk-
ingu á þessu sviði á námskeiðum, sem hald-
in eru á Landbúnaðarháskólanum í Kaup-
mannahöfn. Auk þeirra hafa allir dýra-
læknar sérþekkingu á þessu sviði. Mikið er
gert til að koma þessum málum í betra
horf, ep mikið vantar enn á að allir séu
með.
Það er því miður algeng sjón að sjá kýr,
sem eiga mjög erfitt með gang vegna van-
hirtra klaufa. Þetta kemur oft í ljós við
að kýrnar eru mjög sárfættar og jafnvel
haltar. Orsökin er oft misvaxnar eða óeðli-
lega langar klaufar. Eins og allir þekkia,
sem kynni hafa af nautgripum, er mjög
erfitt að fá vald yfir fótum þessara dýra,
einkum afturfótunum. Það er því þýðing-
armikið að nota rétt handtök og aðferðir
við aðgerðir.
Ég vil þá í stuttu máli lýsa þeim aðferð-
um, sem mest eru notaðar í Danmörku. Sú
aðferð, sem er hægust við þetta verk, er að
nota ,,sjálfheldubás“. Slíkir básar eru þá
hafðir á hjólum og hægt að flytja þá milli
bæja. Básar þessir eru nokkuð dýrir, gætu
verið félagseign. (Búnaðarfélag, nautgripa-
ræktunarfélag). í þeim er skepnan bundin
föst. Breið gj örð er undir kviðinn, sem held-
ur því uppi og fæturnir svo bundnir fastir
til skiptis á tréklossa, sem eru færanlegir á
botni bássins, meðan klaufirnar eru skorn-
ar og réttar. Dyr eru á básnum að fram-
an svo hægt er að leiða dýrið beint út úr
básnum að aðgerð lokinni. Klaufir er þó
mjög auðvelt að laga þó ekki sé völ á
„sjálfheldubás“, en þá er nauðsynlegt að
tveir menn vinni saman. Framfætur naut-
gripa er venjulega hægt að taka upp á
sama hátt og á hestum.
Afturfætur er hins vegar erfitt að taka
upp á sama hátt. Þá er hægast að nota
háband, sem sett er á lærið neðanvert.
Þetta er gert á þann hátt, að mjúkur kað-
all, nokkuð sver, er „splæstur“ saman þann-
ig, að lengdin tvöföld er ca. 50—60 cm.
Lykkju þessari er brugðið um lærið neðan-