Freyr - 01.08.1965, Qupperneq 23

FRE YR
259
eru miklar líkur til þess, að kvefið hafi átt
sinn þátt í vanþrifum þessara lamba. í
miklum hluta þeirra lambalungna úr Þing-
eyjarsýslu, sem komu til skoðunar sl. haust,
og einnig haustið 1963, fundust sérkennileg-
ar dökkrauðar rákir, aðallega í mæðilung-
um og öðum framblöðum lungnanna. í
lungnavefnum virtust vera loftlausar ræm-
ur eða blettir, en ekki sáust þar neinar
bólguskemmdir. Þetta voru nokkuð áber-
andi breytingar og ólíkar því, sem við
höfum séð í jafn stórum stíl í lambalung-
um annarsstaðar frá. Haustið 1964 fundust
þessar rákir í 82 lungum eða 41% þeirra
lambalungna, sem komu til athugunar frá
Húsavík. Fallþungi þeirra lamba, sem rák-
irnar fundust í, var 14,39 kg að meðaltali.
Þar sem þessar vefjabreytingar voru mun
algengari í lungum vænu lambanna virðist
ólíklegt, að þær séu af sjúklegum uppruna,
en gæti fremur bent til sérkenna, sem
fylgdu þingeyska fjárstofninum.
Við vefjaskoðun í smásjá sást, að um-
ræddir blettir mynduðust af samföllnum
loftlausum lungnavef. Engar greinilegar
bólguskemmdir fundust í vefnum, en
frumuhroði og slím hafði safnazt í litlar
lungnapípur, sem e. t. v. gat hafa valdið
lofttæmingu á takmörkuðum blettum í
lungnavefnum.
Oft hefir verið talið, að þingeyski sauð-
fjárstofninn væri viðkvæmur fyrir lungna-
veiki, og mætti hugsa sér, að þessi skortur
á loftfyllingu á smáblettum í framblöðum
lambalungnanna gæti valdið veiklun eða
minni mótstöðu, ef mikið reynir á lungun,
þótt það komi annars ekki að sök. Það er
án efa umfangsmikið og erfitt rannsóknar-
efni að fá fyllilega úr þessu skorið, en engu
að síður álít ég rétt að veita þessum vefja-
breytingum nánari athygli framvegis. T. d.
ætti að vera auðvelt að fá það staðfest,
hvort meira beri á þessum lungnablettum
í lömbum undan einum hrút fremur en
öðrum.
Eins og fram kemur í töflu I, fundust
þráðormar í lungnapípum 33 lamba. Fall-
þungi þessara lamba reyndist að meðaltali
13,67 kg og 20 þeirra (61%) voru „væn“
lömb, svo að ekki eru líkur til þess, að orm-
arnir hafi verið farnir að há lömbunum.
Leitað var að ormaeggjum í saursýnum
frá 199 lömbum. Ormaeggjatala í einu
grammi af saur (O.E.T.) reyndist að með-
altali sem hér segir:
TAFLA II. Meðal fall-
þungi í kg.
í öllum lömbunum, 199 var 1 O.E.T. 233 14,15
- vænu — 89 — — 213 16,23
- lélegu — 80 — — 252 11,91
- lömbum með
þráðorma 33 — — 230 13,67
- lömb. með kvef 16 — — 297 12,25
Meira en 1000 ormaegg í grammi af saur
fundust aðeins í einu lambi. Ormaeggjatala
í saur reyndist þannig vera með allra lægsta
móti í þessum lömbum miðað við það, sem
enn er þekkt í haustlömbum hér á landi.
Þetta bendir til þess, að fjöldi orma í
meltingarfærum hafi verið lítill og engar
líkur til þess, að þeir hafi á nokkurn hátt
háð lömbunum. Ekki kemur heldur fram
verulegur munur á meðaltölu ormaeggja í
mismunandi þyngdarflokkum lamba. Fróð-
legt er að bera þessar útkomur saman við
niðurstöður af ormaeggjatalningu úr saur
148 dilka frá 24 bæjum úr sömu sveitum
S-Þing. haustið 1963. í þeim fundust að
meðaltali 675 ormaegg í einu grammi af
saur, eða nær þrisvar sinnum meira en s.l.
haust og 1000 egg í grammi eða meira í 21
lambi.