Freyr - 01.12.1972, Page 30

arhús 61, samtals 29.716 m3. Byggð voru
fjós fyrir 1299 gripi, fjárhús fyrir 14220
kindur, hænsna og svínahús ca. 3000 m3 og
verkfærageymslur og hesthús 22000 m3.
Kostnaðarverð þessara framkvæmda má á-
ætla ca Kr. 130.685.000. Engar skýrslur eru
til um hagagirðingar, því þær hafa ekki
verið mældar. Út á íbúðabyggingar 1971
hefur Landnámið veitt styrk sem nemur
Kr. 4.791.000. Dæmið lítur þá þannig út að
bændur landsins, sem telja má um 5000,
hafa fjárfest í umbótum samtals Kr.
585.166.000,— eða að meðaltali á bónda Kr.
117.133,—. Ef miðað er við styrkhæfar
framkvæmdir, hafa aðeins ca 2/3 bænda
fjárfest í umbótum á árinu 1971.
Ríkisframlagið út á umbætur, sem að
kostnaðarverði munu nema ca 585.166.000
króna, verður, eins og að framan er greint,
samtals Kr. 135.098.961 eða ca 23%.
Framlag ríkisins er mjög mismunandi
eftir tegund umbótanna. Langmest er það
á framræslu, þ. e. vélgrafna skurði og plóg-
ræsi, þar er það 70% af kostnaði. Næst
kemur nýræktin, en þar hefur það numið
ca 37% af kostnaði, á býli sem hafa minna
en 25 ha tún. Á girðingar um ræktað land
tæplega 20% og stórum minna á aðrar um-
bætur, nema súgþurrkunarkerfin, á þau er
allhár styrkur. Ef til vill finnst ýmsum
bændur njóta of mikilla styrkja til umbóta
á sínum eignajörðum, en ef málið er skoð-
að ofan í kjölinn eru styrkir til landbóta
sízt of háir heldur hið gagnstæða.
Landbúnaður er með hverri þjóð nauð-
synlegur undirstöðuatvinnuvegur, og vegna
þess að iðnaðar- og þjónustustéttirnar geta
ávalt velt byrðum sínum yfir á undirstöðu-
atvinnuvegina, landbúnað og sjávarútveg,
verður endirinn ávalt sá, að bóndinn getur
aldrei fengið endurgreitt að fullu það fé,
sem hann leggur í jörð sína. En ánægjan
af því að bæta jörð sína og prýða á alla
lund, veldur því að bóndinn gerir sig á-
nægðan með það að heimta aldrei sín dag-
laun að kvöldi, og að leiðarlokum mun
hann leggjast ánægðastur til hvíldar í mold
síns föðurlands, svo fremi að hann hafi
látið mörg strá vaxa þar sem áður óx eitt.
Þýðingarmestu jarðabæturnar eru vitan-
lega framræslan og nýræktin. Vel fram-
ræst votlendi gefur af sér margfallt gras
bæði að gæðum og magni, þó ekki sé lagt
í neinn jarðvinnslukostnað annan en fram-
ræsluna.
Austur- og Vestur-Landeyjahreppar eru
þar gleggsta dæmið. Ef þess þarf með eru
vitanlega möguleikar að dreifa áburði á
slíkt land til að auka uppskeruna.
Fróðlegt er að sjá hvað okkur miðar á-
fram í þessum efnum og skulu hér tekin
4 síðustu árin.
1968 eru vélgrafnir skurðir 1.660.283 lengdarmetrar.
1969 eru vélgrafnir skurðir 1.066.867 lengdarmetrar.
1970 eru vélgrafnir skurðir 1.199.702 lengdarmetrar.
1971 eru vélgrafnir skurðir 1.269.501 lengdarmetrar.
Meðalt. síðustu 4 ára er því 1.299.088 lengdarmetrar.
Ég tek hér lengdarmetrana en ekki ten-
ingsmetrana því nú er nokkuð byrjað á því
að hreinsa gamla skurði, og er þá upp-
gröfturinn talinn með í teningsmetrum, en
lengdarmetrarnir ekki. Ekkert liggur fyrir
um það hvað margir ha eru þurrkaðir til
hagaræktar með framræslu. Hin svonefndu
plógræsi eru nýkomin til sögunnar og hafa
gefizt með ágætum þar sem mór er í jörðu,
en nýtast ekki í lausum jarðvegi.
Árið 1968 voru grafnir 6.797.823 m í plógræsum
Árið 1969 voru grafnir 4.821.180 m í plógræsum
Árið 1970 voru grafnir 4.992.216 m í plógræsum
Árið 1971 voru grafnir 6.749.600 m í plógræsum
eða að meðaltali 5.840.205 m á ári.
Nýrækt fjögurra síðustu ára hefur
reynzt þannig:
árið 1968 var nýræktin 5.163 ha
árið 1969 var nýræktin 4.127 ha
árið 1970 var nýræktin 3.248 ha
árið 1971 var nýræktin 3.681 ha
Meðaltalsnýrækt fjögurra
síðustu ára er 4.055 ha á ári.
486
F R E Y R