Freyr - 15.03.1990, Blaðsíða 13

Hrafnkell Lárusson á Gilsá með fjártíkina Stássu. Fjœr eru Háumelar og
Vaðhorn í baksýn.
sem opnuðust ekki fyrr en
1963-64.
í sambandi við það að taka upp
fjárbúskap eftir niðurskurð vil ég
bæta því við að þeir sem vilja byrja
aftur hafa hafa mjög lítinn fullvirð-
isrétt til þess. Mér finnst súrt í broti
að niðurskurðurinn skulu leiða til
þess að mjög stór hluti af fullvirðis-
rétti sveitarinnar skulu hverfa úr
byggðarlaginu þegar niðurskurð-
artímabilinu lýkur. Fullvirðisrétt-
ur þeirra sem byrja ekki aftur kem-
ur byggðarlaginu ekki neitt til
góða. Mér finnst það afar óeðlilegt
og það hefur verið krafa okkar að
hluti af þessum rétti verði nýttur til
að auka rétt þeirra sem vilja halda
áfram fjárbúskap. Ég þykist vita að
þetta eigi við um miklu fleiri sveit-
ir, þar sem almennur niðurskurður
hefur farið fram. Ég held að hjá
okkur geti orðið um algjört hrun
að ræða á fjárbúskap og þá á byggð
um leið. Ég vil líka benda á það að
umræða um nytjaskóga á Héraði,
sem er mjög æskilegt að vel takist
til um, er í hugum margra talið
átak í almennri uppbyggingu fyrir
allt Austurland. Skógrækt á Mið-
Héraði breytir þó engu um búskap
og búsetu hjá okkur sem búum í
fjörðunum.
Hvernig er háttað fjölda barna á
skyldunámsaldri íhreppnum?
Grunnskóli hreppsins er á Staðar-
borg og þar eru um 45 börn, allt
upp í 8. bekk. Frá því 1980 hefur
þar orðið veruleg fækkun. Þau
voru flest um 70 um 1979. Okkur
hélst á tímabili mjög illa á fólki sem
var að koma út úr skólum og var að
stofna heimili. Ég tel að þetta sé að
breytast til batnaðar nú síðustu
árin. Hitt er líka að systkinahópar
eru aftur að stækka, t.d. 3-5 systk-
ini í stað 1-2 áður.
Hvernig getur þú séð fyrir þér
búskap og mannlíf í Breiðdal t.d.
eftir lOár?
Þar vegur mjög salt í mínum huga
hvort þeim fáu sem ætla að taka
aftur fé tekst að leysa þau vanda-
mál sem því fylgir. Kostnaður við
að hefja aftur búskap er mikill, við
hreinsun útihúsa o.fl. Utihús eru
víða nýleg og það hvflir mikið á
þeim og ég hygg að bæði tún og
vélar hafi látið nokkuð á sjá.
Með bjartsýni gætu hér orðið 10-
12 bú eftir 10 ár en þetta gæti líka
farið á verri veginn og ég hygg að
þetta ráðist á styttri tíma, væntan-
lega þremur til fjórum árum.
Hvað áhrif hefði það á
Breiðdalsvík ef þetta faeri á verri
veg?
Ég held að Breiðdalsvík mundi
tæplega standa það af sér. Það fer
þó eftir því hvað menn gerðu, þ.e.
hvort menn sætu áfram á jörðum
sínum og sæktu vinnu í þorpið eða
flyttu burt. Þarna spilar það inn í
að menn geta átt erfitt með að
losna við jarðir sínar þó að þeir
vildu en á hinn bóginn er löggjaf-
inn nú að stórhækka fasteignar-
skatta og neyða sveitarstjórnir til
að nýta þann álagningarstofn meir
en áður. Svo virðist líka sem
stjórnvöld ætli nú með stórhækk-
aðri leigu ríkisjarða að flæma
bændur af ríkisjörðum. Nú virðist
t.d. sem bændur á ríkisjörðum með
2-3 ára fjárleysi eigi erfitt með að
bera þessa hækkun.
Hvernig skiptast jarðir í ríkisjarðir
ogjarðiríeinkaeign ísveitinni?
Það er nokkuð mikið um ríkisjarð-
ir og þar eru menn í þeirri stöðu að
geta flutt burt og ríkið er skylt að
leysa út eignir þeirra á jörðunum.
Ég er hins vegar þeirrar skoðun-
ar að stjórnvöld þurfi að gera það
upp við sig hvar á landinu á að búa
með sauðfé, en að þetta ráðist t.d.
ekki af því hve margir taka tilboð
Framleiðnisjóðs um leigu eða kaup
á fullvirðisrétti og síðan sé öðrum á
sama svæði gert ókleift að búa
áfram.
Frh. á bls. 214.
6, MARS 1990
FREYR 213