Freyr - 15.03.1990, Side 38

Hlutfallslegt dreifimagn, %
12 li 10 9 8 7 b 5 4 3 2 1 0 123456 7 89 ití 11 12
Fjarlægð frá miðju dreifara, m
Mynd3. Meðþvíað nota hliðarstillingar áþyrildreifurum máfá fram “brattari hliðar“ sem kemur tilgóðaþegar dreift er
á jöðrum spildna.
Dreifilínurit.
í prófunarskýrslum er að finna
nokkur dreifilínurit unnin úr nið-
urstöðum mælinga. Á mynd 2 má
sjá dæmigert línurit úr prófunum.
Á lóðrétta ásnum er magnið tiltek-
ið í prósentum. Talan 100 svarar til
meðaltals eftir að skörun ferða
hefur verið reiknuð inn. Á lárétta
ásnum kemur fram í metrum fjar-
lægð frá miðju dreifara. Á mynd-
unum kemur einnig fram á
skyggðu svæði hvernig dreifingin
er eftir eina ferð og einnig sést á
efstu línunni hver heildarskammt-
urinn er eftir að skörun ferða hefur
verið reiknuð. Því minna sem línan
víkur frá 100 þeim mun jafnari
dreifing og þá lægri breytileika-
stuðull. Með tveimur lóðréttum
línum hvor sínu megin við miðlínu
kemur fram hagstæðasta vinnslu-
breidd og þar með hæfileg skörun.
Skörun.
Þyrildreifarar hafa þá eiginleika,
að dreifa mestu magni beint aftan
við dreifarann og magnið minnkar
jafnt og þétt út til hliðanna. Köggl-
ar og stærri korn kastast lengst frá
skífunni. Heildardreifibreidd
dreifaranna er mun meiri en
vinnslubreiddin.
í sumum tilvikum nær kast-
lengdin að miðju næstu ferðar á
undan eða jafnvel lengra. Því er
mikilvægt að fá fram góð dreifi-
línurit til að geta reiknað út hæfi-
lega skörun.
Aksturslag.
Við útreikninga eftir dreifilínurit-
um er oftast gert ráð fyrir að ekið
sé fram og aftur frá annarri hlið
spildunnar. Með því að reikna út
breytileikastuðulinn við mismun-
andi fjarlægðir milli ökuferða fæst
fram hagstæðasta skörun og einnig
hve frávikin milli ferða mega vera
mikil. Viðmiðunin í þeim efnum er
að breytileikastuðullinn verði ekki
meiri en 10%. í öllum nýrri próf-
unarskýrslum er gefið upp með
línuriti hvernig stuðullinn breytist
við ólíka vinnslubreidd. Eftir því
sem hliðar dreifilínuritsins eru
brattari því meiri nákvæmni verð-
ur að gæta við skörun. Petta á
einkum við um möndul- og kast-
dreifara.
Oft eru spildur óreglulegar að
lögun og virk dreifibreidd fellur
ekki að stærð spildunnar, einkum
þegar verið er að ljúka við spildu.
Iðulega eru hliðar spildnanna
meðfram skurðum eða jöðrum þar
sem óæskilegt er að dreifa áburði.
Á flestum þyrildreifurum má
breyta aðrennslinu á dreifiskífuna
eða loka fyrir að hluta og þannig
takmarka dreifibreiddina til ann-
arrar hliðarinnar. (Mynd 3) Þannig
fæst brattari dreifikúrfa og afmark-
aðri dreifibreidd sem má hafa not
af þegar svo háttar til.
Áhrifaþættir á dreifigæði.
Ýmsir aðrir þættir en þeir sem
beint snerta eiginleika dreifarans
hafa áhrif á dreifigæði (mynd 4).
Dreifimagnið þ.e. magnstillingin á
dreifaranum hefur áhrif á virka
vinnslubreidd og þá einkum á þyr-
ildreifurum. Að jafnaði minnkar
vinnslubreiddin við stóra áburðar-
skammta.
Eiginleikar áburðarins geta einnig
haft mikil áhrif. Stærstu kornin
kastast lengst og sallinn sáldrast
næst dreifaranum. Áburðarverk-
smiðjur gefa upp kornastærð og
hlutföll í þeim efnum, en frávikin
geta verið veruleg, háð geymslu og
meðferð áburðarins. Því geta í
reynd verið töluverð frávik í
dreifigæðum miðað við það sem
upp er gefið í prófunarskýrslum.
Snúningshraði á aflúttaki hefur
mikil áhrif á dreifigæði og því þarf