Freyr - 15.06.1990, Side 19

landi að einhverju eða öllu leyti, en
með leyfi ráðherra má setja hér á
fót umboðsskrifstofur fyrir erlenda
banka. í lögunum um Útvegs-
banka íslands hf. er þó heimilt að
selja erlendum aðilum allt að 25%
hlutabréfa í bankanum. Hins vegar
er rétt að geta þess að erlendir
bankar eru mjög umsvifamiklir að
því er varðar lánveitingar á íslensk-
um markaði og fulltrúar þeirra eru
tíðir gestir hjá fjármálastjórnum
stærri fyrirtækja og opinberra
stofnana.
Það má því segja að ekki séu
hömlur á frelsi erlendra banka til
þess að selja útlánaþjónustu sína
hér á landi, en hins vegar eru lög-
festar hömlur á stofnun og rekstri
banka í eigu erlendra aðila.
Rætt hefur verið um heimildir
fjármálafyrirtækja til þess að selja
þjónustu sína hvarvetna innan
Evrópska efnahagssvæðisins og
rétt ríkisborgara aðildarríkjanna
til stofnunar slíkra fyrirtækja hvar
sem er á svæðinu. EFTA-ríki hafa
lýst sig reiðubúin til viðræðna um
þessi atriði á sama hátt og varðandi
starfsemi banka.
Vátryggingastarfsemi.
Svipuð þróun á sér nú stað varð-
andi vátryggingastarfsemi innan
Evrópubandalagsins og átt hefur
sér stað varðandi starfsemi banka
og annarra fjármálafyrirtækja.
Stefnt er að því að mynda sameig-
inlegan markað fyrir vátrygginga-
starfsemi innan V,- Evrópu og er
það byggt á þeirri forsendu að auk-
in samkeppni á vátryggingamark-
aði muni leiða til lækkunar ið-
gjalda og sparnaðar fyrir einstak-
linga og fyrirtæki.
Reglur EB byggja á þeirri meg-
inreglu að viðurkenndum vátrygg-
ingafélögum sé heimilt að selja
þjónustu sína yfir landamæri og
jafnframt er ríkisborgurum aðild-
arríkja heimilt að reka vátrygg-
ingafélag í öðru ríki undir eftirliti
tryggingaeftirlits heimaríkis eig-
enda. Samkvæmt núgildandi regl-
umEB mega ríkisborgsrarí ríkjum
bandalagsins eiga vátryggingafélag
í öðru aðildarríki.
EFTA-ríkin hafa lýst sig reiðu-
búin til viðræðna á grundvelli
reglna bandalagsins, en eitt þeirra,
Sviss, hefur nýverið gert sérstakan
tvíhliða samning við bandalagið
um vátryggingar.
Islensk viðhorf.
Erlend vátryggingafélög geta feng-
ið leyfi ráðherra til starfsemi hér á
landi, enda séu þau viðurkennd í
heimalandi sínu og hafi starfað þar
í a.m.k. 5 ár. Stofnendur vátrygg-
ingafélags hérlendis skulu hins
vegar vera íslenskir ríkisborgarar.
íslenskir aðilar þurfa leyfi ráð-
herra til þess að skipta við erlend
vátryggingafélög án milligöngu
íslensks vátryggingafélags.
Á hitt ber að líta að vátrygginga-
starfsemi hér á landi er í nánum
tengslum við vátryggingafélög er-
Iendis. Sökum þess að íslenski
markaðurinn er of smár til þess að
tryggja nægilega áhættudreifingu,
hafa íslensk vátryggingafélög jafn-
an endurtryggt erlendis og einstak-
ir aðilar hafa fengið leyfi til þess að
tryggja miklar áhættur svo sem
skip og flugvélar erlendis.
Ljóst er að aðild að samkomu-
lagi um vátryggingastarfsemi inn-
an EES kallar á nokkrar breyting-
ar á íslenskri löggjöf, m.a. varð-
andi eignarhald vátryggingafélaga.
Aftur á móti er líklegt að það
fyrirkomulag sem tíðkast á húsa-
tryggingum hér fáist viðurkennt
þar sem sams konar fyrirkomulag
er í V,- Þýskalandi.
Samgöngur.
Evrópubandalagið hefur þegar
sett reglur varðandi samgöngur
eða þá að slíkar reglur eru í mótun.
Þar er um að ræða flutninga á landi
með bifreiðum og járnbrautum,
flutninga á ám og um skipaskurði,
loftflutninga og sjóflutninga.
Öll EFTA-ríkin hafa mikilla
hagsmuna að gæta varðandi loft-
flutninga, en Noregur og Svíþjóð
hafa þó sérstöðu sökum aðildar
sinnar að SAS, en Danir sem eru í
EB, eiga hlut í því fyrirtæki. Norð-
urlandaríkin í EFTA, hafa öll mik-
illa hagsmuna að gæta á hvað varð-
ar sjóflutninga.
Þjónusta á sviði samgangna
skiptir íslendinga mjög miklu máli.
Erlendum fyrirtækjum er í veru-
legum mæli heimil samkeppni við
íslensk líutningafyritæki í lofti og á
legi til og frá landinu. Hins vegar er
hætta á því að íslensk fyrirtæki
yrðu útilokuð frá því að keppa við
flutningafyrirtæki frá Evrópubanda-
laginu á innri markaði þess. Það er
því mikilvægt fyrir okkur að flutn-
ingamarkaðurinn innan EES verði
sameiginlegur og opinn fyrirtækj-
um og einstaklingum í öllum ríkj-
unum. Með því móti yrði t.d. ís-
lenskum flugfélögum ekki mis-
munað í samkeppni við SAS (sem
er talið EB-flugfélag), Lufthansa
eða önnur Evrópuflugfélög.
Einnig gætu íslensku skipafélögin
keppt á jafnréttisgrundvelli um
flutninga milli bandalagsríkjanna.
Fjármagnshreyfingarmilli ríkja.
í viðræðunum hefur verið fjallað
ítarlega um verðbréfaviðskipti og
aðrar fjármagnshreyfingar milli
landa, en frelsi í fjármagnshreyf-
ingum er ein af grundvallarfor-
sendum innri markaðarins.
Samkvæmt reglum EB eiga að-
ildarríkin að hafa aflétt öllum
hömlum á fjármagnsflæði fyrir
ársok 1992 í nánar tilgreindum
áföngum, sem reyndar skulu að
mestu hafa komið til framkvæmda
fyrir árslok 1990.
EB gerir ekki greinarmun á rétti
til frjálsra fjármagnshreyfinga og
rétti til kaupa á fyrirtækjum og
fasteignum, á sama hátt og gert er
samvæmt reglum OECD. EFTA-
ríkin hafa í viðræðunum gert ýmsa
fyrirvara varðandi síðarnefnda at-
riðið. Þar má nefna fyrirvara ís-
lendinga varðandi rétt til fjárfest-
ingar, um nýtingu náttúruauðlinda
hér á landi, þ.e. á sviði fiskveiða og
orkumála. Einnig fyrirvara varð-
andi kaup á fasteignum, en aðrar
EFTA-þjóðir hafa einnig fyrirvara
á því sviði. Þá hafa verið nefndir
12. JÚNl 1990
FREYR 483