Freyr - 15.06.1990, Qupperneq 14

Stefán Aðalsteinsson og Pétur Sigtryggsson:
Islenski svínastofninn
og innflutningsþörf
Inngangur
íslensk svín eru afkomendur ýmissa erlendra kynja semflutt voru til landsins fyrir miðja
20. öld og hafa verið rœktuð í landinu síðan.
Árið 1980 hófst fyrsta skipulega skýrsluhald í svínarcekt hér á landi að tilhlutan
svínaræktarráðunautarins Péturs Sigtryggssonar. Með tilkomu skýrsluhaldsins var fyrst
hœgt að leggja mat á það hvernig íslenski svínastofninn var miðað við svínastofna í
nágrannalöndunum.
Sá samanburður sýndi að svína-
rækt á íslandi stóð svínarækt á
Norðurlöndum langt að baki.
Grísir voru léttir við got, margir
fæddust dauðir eða dóu skömmu
eftir fæðingu, vöxtur grísa var hæg-
ur, mun lengri tíma tók að koma
grísum upp í sláturstærð á íslandi
heldur en á Norðurlöndunum og
fitusöfnun íslensku grísanna var
mun meiri (Pétur Sigtryggsson,
1982. Ástand íslenska svínastofns-
ins. Ráðunautafundur 1982, bls.
139-150).
Með tilkomu skýrsluhaldsins og
úttektarinnar sem að ofan getur
opnuðust augu svínaræktenda fyrir
þörfinni á umbótum í aðbúnaði að
svínunum. Einnig var augljóst að
bæta þurfti stofninn, annað hvort
með úrvali eða innflutningi á betri
stofnum. Óskir um innflutning
hafa oft komið fram eftir að ofan-
nefnd úttekt var gerð og síðustu
mánuðina hefur verið unnið skipu-
lega að því að kanna hvernig
standa eigi að slíkum innflutningi
ef af honum verður.
Kostir og gallar ís-
lenska svínastofnsins
sem gerist erlendis. Má í því sam-
bandi benda á að í Noregi hafa að
meðaltali verið 10,4 lifandi fæddir
grísir í goti eftir skýrslufærða gyltu
og 8,8 lifandi grísir undir gyltu við
þriggja vikna aldur (Pétur Sig-
tryggsson, 1989. Rannsóknir á ís-
lenskum sláturgrísum á árunum
1980-1983 og 1989. Fjölrit RALA
nr. 137).
Fótagerð og ending gylta
Erlendis er víða farið að bera á
því að gyltur endist illa. Ýmsir
fótagallar eru algengir í svínum í
nágrannalöndum okkar og mikið
Stefán Aðalsteinsson.
Frjósemi
Gyltur af íslenska svínastofnin-
um eru frjósamar. Á tímabilinu
1980-1983 fæddust að meðaltali
11,2 lifandi grísir í goti og 9,3 grísir
voru þá lifandi við fráfærur. Van-
höld á nýfæddum grísum voru þá
allhá og var lágum fæðingarþunga
m.a. kennt um (Pétur Sigtryggs-
son, 1982). Fæðingarþungifórvax-
andi frá árinu 1983 til ársins 1989
úr 1,21 kg í 1,35 kg eða um tæp
12%. Árið 1989 fæddust 10,8 lif-
andi grísir í goti og 9,9 grísir voru
lifandi við fráfærur árið 1989. Frjó-
semi gyltanna hér á landi virðist
því vel frambærileg miðað við það
Pétur Sigtryggsson.
478 FREYR
12. JÚNÍ 1990