Freyr - 15.04.1991, Blaðsíða 28

340 FREYR
8.’91
Staða mjólkurframleiðslunnar
Uppgjör mjólkur og horfur í framleiðslu, sölu og nýtingu
fullvirðisréttar ó þessu verðlagsóri
Jóhann Guðmundsson og Pálmi Vilhjálmsson
Útflutningsbœtur.
Undanfarin fimm árhafa farið fram uppgjör á verðábyrgðarmagni mjólkur í búvörusamn-
ingi ríkisins og Stéttarsambands bœnda. Tilgangur þeirra er að greina á milli þeirrar
mjólkur sem ríkissjóður ber verðábyrgð á og annarrar mjólkur sem er t.d. í ábyrgð
Framleiðnisjóðs eða þá umframmjólk framleiðenda.
Jóhann Guðmunsson.
Verðábyrgð ríkissjóðs kemur síð-
an fram í þeim útflutningsbótum er
ríkissjóði ber að greiða. Þær eru
sýndar á mynd 1 á tímabili búvöru-
samnings, miðað við verðlag í mars
1991. Utflutningsbætur eru áætl-
aðar fyrir árið 1991.
Eins og fram kemur á mynd 1
hafa verið miklar sveiflur í greiðslu
útflutningsbóta. Þær eru í hámarki
á fyrsta uppgjörsári búvörusamn-
ingsins og eru þá nærri 700 milljón-
ir króna. Eftir það lækka þær veru-
lega og eru í lágmarki á síðasta ári,
en þá eru þær tæpar 100 milljónir
króna. Á þessu ári er hins vegar
gert ráð fyrir verulegri hækkun
þessara greiðslna, en ástæður þess
verða nánar skýrðar hér á eftir.
Pálmi Vilhjálmsson.
Magnuppgjör
Rétt er hér að greina í fáum orðum
frá helstu magnstærðum í uppgjöri
og er þá fyrsta verðlagsárinu
sleppt. I töflu 1 er sýnt hvernig
birgðir, framleiðsla, innanlands-
sala og útflutningur hafa þróast frá
1. september 1986. Dálkurinn
rýrnun er mismunartala er mynd-
ast í uppgjöri vegna ónákvæmra
mæliaðferða. Allar magntölur eru
í þúsundum lítra.
Tafla 1 leiðir margt forvitnilegt í
ljós. Á þessu tímabili er um ræðir
virðist sala mjólkurafurða hafa
verið nálægt 101 milljón lítra og er
þar um að ræða litlar sveiflur á
milli ára. Því miður hefur ekki
tekist að auka sölu á mjólk á tíma-
bilinu og það veldur jafnframt
áhyggjum að á verðlagsárinu 1989/
90 er salan minnst af þeim fjórum
árum sem hérerfjallað um. Eflitið
er til útflutningsins má sjá að hann
hefur aftur á móti verið mjög
breytilegur. Á verðlagsárinu 1986/
87 eru fluttir út yfir 8 milljónir lítra,
en á sl. verðlagsári aðeins 88 þús-
und lítrar, og þeir voru í raun
eingöngu umframframleiðslu fram-
leiðenda. Hvað framleiðsluna
áhrærir má sjá að hún hefur farið
minnkandi allt fram á síðasta verð-
lagsár, en þá er um verulega aukn-
ingu að ræða. Þessi aukning skýrist
m.a. af þrennu þ.e. að hætt var að
greiða fyrir ónotaðan fullvirðisrétt
í mjólk og að um samningsauka var
Tafla 1. Yfirlit um magnstœrðir í upppgjöri, púsund lítrar.
Ár Birgðir pr. 1/9 Framleitt Innan- landssala Útflutt Rýrnun Birgðir pr. 31/8
86/87 24.394 108.216 101.392 8.614 640 21.964
87/88 21.964 104.157 101.964 5.671 -1.184 19.670
88/89 19.670 100.670 102.470 1.927 1.056 14.887
89/90 14.887 104.560 100.206 88 -233 19.386