Freyr - 01.09.1998, Blaðsíða 21

Samanburður
mæliaðferða á
lambsskrokkum
Inngangur
í áranna rás hafa margs konar skrokk-
mælingar verið prófaðar til að spá
fyrir um vefjasamsetningu slátur-
skrokka. Otvíræðir kostir slíkra mæl-
inga fram yfir sjónmat (huglægt
mat) á vefjasamsetningu eru m.a.
eftirfarandi:
• tölulegar mælingar, þær fela í sér
notkun samfellds kvarða sem
gefur möguleika á enn meiri að-
greiningu skrokka en huglægt
mat getur.
• betri samræming milli mats-
manna, landshluta og tímabila.
Með þessu ætti traust bænda og
neytenda til matsins að aukast.
Sjónmat hefur þá kosti að það er
auðvelt að koma því við í sláturhús-
um. Sé það vel framkvæmt gefur
það gagnlegar upplýsingar um mis-
mun í vöðvaþykkt og nýtingu
skrokks við úrbeiningu.
Til að teljast nothæfar í slátur-
húsum þurfa skrokkmælingar að
uppfylla ýmsar kröfur, m.a. um:
• upplýsingagildi
• gæði mælitækninnar (nákvæmni,
mælihraða, vistun og úrvinnslu
gagna, endingu tækis, meðfæri-
leika tækis o.s.frv.)
• kostnað við mælingar
Með aukinni tækni hafa miklir
möguleikar opnast hvað varðar
skrokkmælingar. Hversu dýran tækja-
búnað skal nota ræðst að sjálfsögðu
af þeim kröfum sem gerðar eru til
nákvæmni, hagfræðilegu gildi mæl-
inganna og fjölda skrokka sem mæla
þarf.

eftir Ólöfu Björgu Einarsdóttur
búfjárfræðing

Verkefni um samanburð
mæliaðferða
í stóru verkefni sem hófst haustið
1996 þar sem borin voru saman það
íslenska gæðamat á lambakjöti sem
verið er að leggja niður og SEUROP
gæðamatið, voru einnig prófaðir
tveir rafrænir mælar, ICEMEAT GR
Probe frá íslandi og FTC Lamb
Mynd 1. Karl Loftsson mœlir skrokk
með ICEMEAT GR Probe.
Grading Probe frá Svíþjóð, auk
handvirks íslensks mælis. Svokallað
J-mál var einnig mælt, sjá síðar. Alls
voru 2116 lömb notuð í verkefninu
frá þremur sláturhúsum (Selfossi,
Borgamesi og Hvammstanga). Þessi
lömb voru flokkuð eftir matskerfun-
um tveimur og mæld með rafrænu
mælunum og gamla handvirka mæl-
inum. Um 220 skrokkar voru síðan
tilviljanakennt teknir út. J-málið var
tekið á þeim skrokkum auk hinna
mælinganna og hægri helmingur
hvers skrokks aðgreindur í fitu, bein
og vöðva.
Höfundur þessarar greinar sá um
uppgjör er varðar samanburð mæli-
aðferðanna og var það unnið sem
M.Sc.-verkefni við landbúnaðarhá-
skólann í Ultuna í Svíþjóð (SLU).
Gerð verður grein fyrir allra helstu
| niðurstöðum þessa verkefnis hér.
Mælistadir og mælitæki
Mæling sem nothæf er við hefð-
bundna slátrun þarf að vera einföld,
fljótleg og aðgengileg án nokkurs
| sundurskurðar á skrokki fyrir mæl-
ingu. Mælingar á síðu hafa verið
hvað mest notaðar og prófaðar. Þar
er helst að nefna mælingar á vefja-
þykkt ofan á rifi og milli rifja í mis-
munandi fjarlægð frá hryggsúlu.
Einnig hafa verið prófaðar fitu-
þykktarmælingar á hrygg.
Svokölluð GR mæling hefur ver-
ið notuð hér á landi við kjötmat. Þar
er mæld vefjaþykkt á 12. rifi (næst
aftasta rifi) 11 sm frá miðlínu
hryggjar (Kirton o.fl., 1983). Þessi
Freyr 1 1/98 - 21