Freyr - 01.09.1998, Blaðsíða 22

mæling er tekin á svipuðum stað og
fyrmefnt J-mál sem er mesta fitu-
þykkt á 12. rifi (Halldór Pálsson,
1939). Þessar mælingar hafa svipað
spádómsgildi hvað varðar vefjasam-
setningu skrokka. GR mælingin hef-
ur einnig verið notuð við kjötmat í
Nýja-Sjálandi og Ástralíu.
GR málið er fremur auðvelt í
töku og hefur allgott spádómsgildi
hvað varðar vefjasamsetningu
skrokka. Málið hefur verið tekið
með handvirkum mæli sem hefur
verið í notkun í öllum sláturhúsum
hér á landi síðan 1988. Þetta mæli-
tæki hefur þá vankanta að ekki reyn-
ist unnt að mæla alla skrokka þar
sem hraði sláturbandsins er of mik-
ill. Þá getur munað nokkru við
ákvörðun rétts mælistaðar og munur
getur verið á milli matsmanna í því
hve þétt þeir þrýsta að síðunni við
mælingu. Þessi handvirki mælir
býður heldur ekki upp á samsvar-
andi nákvæmni í mælingu og gagna-
vinnslu og rafrænn mælir gerir. Nýr
rafrænn mælir var því hannaður
með vankanta þess gamla í huga.
Ekki verður farið út í nákvæma
tæknilega lýsingu á þessum mæli
hér. Andrés Jóhannesson yfirkjöt-
matsmaður hefur haft forgöngu um
hönnun nýja mælisins sem og þess
handvirka.
Mælingar á vefjaþykkt milli rifja
(BWT = body wall thickness) í mis-
munandi fjarlægð frá miðlínu
hryggjar hafa reynst gefa áhugaverð
spádómsgildi hvað varðar vefjasam-
setningu skrokka. I Svíþjóð er notast
við mælingu sem er tekin milli 10.
og 11. rifs mitt á rnilli miðlínu
hryggsúlu og miðlínu kviðarins, þar
sem vefjaþykktin er hvað minnst.
Mælisvæðið sem notast má við er
u.þ.b. 10 sm2, sem gefur aukið svig-
rúm við mælingu. Þetta mál er því
tekið á sama stað á öllum skrokkum,
sem þýðir að það er tekið tillit til
stærðar skrokksins, ólíkt GR málinu
sem er ávallt tekið 11 sm frá miðlínu
hryggjar óháð stærð skrokksins.
BWT málið er tekið með rafrænum
mæli sem heitir FTC Lamb Grading
Probe. Auk fitumælingar má lesa af
mælinum fituprósentu skrokksins
sem verið er að mæla eða fituflokk.
Spádómsgildi
mælinganna
Notaðir voru aðhvarfsútreikingar til
að bera saman mismunandi matsað-
ferðir. Þessi útreikningar felast í því
að fundið er út hver matsaðferðanna
spáir best fyrir um raunverulega
vefjasamsetningu skrokksins. Svo-
kallað skýringarhlutfall (R2-coeff-
icient of determination) og RSD
gildi (residual standard deviation)
eru notuð við samanburðinn. Skýr-
ingarhlutfallið segir til um hve stór
hluti heildarbreytileikans skýrist af
aðhvarfinu eða þeirri skýribreytu
sem notuð er til að lýsa vefjahlut-
föllum skrokksins, því hærri tala því
betra. RSD gildið segir til um frávik
mæligildanna frá aðhvarfslínunni,
Því lægri sem talan er því betra.
RSD gildið er í raun öruggari sam-
anburðaraðferð en sú fyrmefnda.
I töflu 1 má sjá niðurstöður að-
hvarfsútreikninga þar sem notuð var
ein skýribreyta til að spá fyrir um
fitu- og kjötprósentu í lambs-
skrokki. FTC Lamb Grading Probe
sagði betur til um fituprósentu og
kjötprósentu en sá íslenski (ICE-
MEAT) gerði. Sænski mælirinn
kemur einnig betur út en sjónmats-
kerfin bæði. Það er augljóslega
framför af því að skipta yfir í SEU-
ROP kerfið frá því íslenska. Fitumat
í báðum matskerfum hefur ennfrem-
ur meira spádómsgildi en mat á
holdfyllingu og vaxtarlagi. Þessar
niðurstöður eru í samræmi við það
sem komið hefur fram í erlendum
tilraunum.
Tekið skal fram að hér er einung-
is fjallað um mælingar sem teknar
1. Tafla. Spádómsgildi skýribreyta um fituprósentu og kjötprósentu ■
íslenskum lambsskrokkum
Skýribreytur Fitu %____ Kjöt %_______________ Fjöldi
Mæling/gæðamat RSDa Rjj RSD Rj skrokka
FTC Lamb Grading probe, mm
Heitur skrokkur, BWT 2,24 61,7 2,48 26,7 187
ICEMEAT GR Probe, mm
Heitur skrokkur, GR 2,38 57,8 2,65 19,1 181
SEUROP gæða mat
Holdfylling & vaxtarlag 3,12 25,1 2,85 2,5 191
Fituflokkun 2,35 57,4 2,54 22,5 191
Islenskt gæðamat
Holdfylling & vaxtarlag 3,48 6,7 2,89 Oqemc 191
Fituflokkun 2,74 42,2 2,59 19,5 191
Fallþungi (heit vigt) kg 3,02 30,8 2,83 4,9 182
a RSD - Residual Standard Deviation (í fitu- og kjöt- % einingum)
b R2- Skýrihlutfall (coefficient of determination)
c EM - aðhvarfsúrreikingar ekki marktækir
22-Freyr 1 1/98