Freyr - 01.01.1999, Qupperneq 47

Rannsókn á félagshegðun
íslenska hestsins
Vorið 1997 hófst rannsókn á
félagshegðun fylfullra og geldra
hryssna, tryppa og geldinga í
stóði á Skáney í Reykholtsdal.
Að rannsókninni stóðu Hrefna
Sigurjónsdóttir dósent í
Kennaraháskóla Islands, Anna
Guðrún Þórhallsdóttir dósent við
Búvísindadeild Bændaskólans á
Hvanneyri, Ingimar Sveinsson
kennari við Bændaskólann á
Hvanneyri og Machteld van
Dierendonck sjálfstætt starfandi
sérfræðingur frá Hollandi.
Vísindasjóður, Kennaraháskóli
Islands, Bændaskólinn á Hvann-
eyri og hjónin á Skáney styrktu
rannsóknina. Vonast er til að
rannsókninni verði haldið áfram
næsta sumar.
Mjög lítið hefur verið gert að
því að rannsaka hegðun íslenska
hestsins á kerfísbundinn hátt og er
markmið rannsóknarinnar að bæta
að nokkru þar úr. Hegðun allra
hestanna í stóðinu var skráð með
hjálp tölvu allan sólarhringinn frá
16. maí þar til 18. júni eða í 488
klst. og hluta hópsins til 22. júní.
Áhersla var lögð á að tímamæla
hegðun hryssnanna og skrá tíðni
mismunandi samskipta milli allra
einstaklinga stóðsins og skrá
hverjir komu við sögu í hvert
skipti. í stóðinu voru 34 einstakl-
ingar auk 9 folalda sem bættust
við á tímabilinu. Auk þessa var
staðsetning allra skráð á 30 mín.
fresti. Sérstök áhersla var á að
rannsaka hegðun sem flokkast
undir íhlutun, þ.e.a.s. þegar einn
blandar sér í samskipti annarra
eða ver einhvern fyrir ágangi.
Slik hegðun er þekkt meðal ís-
lenskra hesta en henni hefur ekki
eftir
Hrefnu Sigur-
jónsdóttur
dýraatferlis
fræðing
verið lýst meðal annarra hesta-
kynja.
Greiningu gagnanna er ekki að
fullu lokið en engu að síður hefur
margt mjög áhugavert komið í Ijós.
Hestamir höfðu mikil samskipti;
þeir kljáðust, léku sér, ógnucjú hver
öðmm, slógust, sýndu ýmiss konar
kynhegðun og skiptu sér af öðram
sem vora að leika sér eða kljást og
einnig vörðu sumir merar með ung
folöld.
Hrossin vora misjafnlega vina-
mörg (1-7) en vinátta var metin út
frá því hversu mikið og við hverja
þau kljást og í ljós kom að skyld-
leiki hefur áhrif á vináttusam-
böndin. Þeir sem léku sér mest vora
geldingar og veturgömul hest-
tryppi, síðan komu folöldin en
merartryppin léku sér mjög lítið og
fullorðnu meramar svo að segja
ekkert. Tryppin og geldingarnir
léku sér aðallega við þá sem þeir
kljáðust mest við.
Reiknuð var út virðingaröð sem
byggð var á bæði ógnunaratferli og
merkjum um undirgefni. Meramar
ríktu nær undantekningarlaust yfír
geldingunum og tryppunum og dýr
af sama hópi (kyn, aldur) höfðu
svipaða stöðu í virðingaröðinni.
Jákvæð tengsl vora á milli stöðu í
virðingaröð og aldurs. Að jafnaði
hafði það ekki áhrif á stöðu í
virðingaröðinni að eignast folald en
Rannsóknin var unnin á Skáney, Reykholtsdal. Hryssur ogfolöld á góðum
degi. Ljósmyndari.Hrefna Sigurjónsdóttir.
FREYR 1/99 - 43