Freyr - 01.07.2001, Blaðsíða 19

4. tafla. Dæmi um áhrif þurrkstigs byggsins á eldsneytis- kostnað við þurrkun
Bygg (hrátt) Þurrefni Úr einu Hráolía til Hráolíu- % tonni af þe. þurrkunar kostnaður
A (1818 kg) B (1429 kg) 55 660 kg 70 270 kg 92 lít ~ 4,60 kr./kg þe. 38 lít ~ 1,90 kr./kg þe.
Hagfræði kornverkunarinnar er ein-
föld: Krónur tilkostnaðarins þurfa að
vera sem fæstar en byggkflóin, er til
nytja koma, sem flest.
Setjum svo að fá eigi 1 tonn þurr-
efnis úr hráu byggi á tveimur mis-
munandi þurrkstigum: (Tafla 4).
Fasti kostnaður þurrkunarinnar
ræðst einkum af kaupverði þurrkar-
ans, afskriftatíma og árlegri notk-
un. Vandinn er sá að byggkomið
fellur til á skömmum uppskeru-
tíma, og votviðri leggja mikið á
þurrkarann. Hvort tveggja getur
skarað þurrkunarkostnaðinn upp til
vandræða. Nauðsynlegt er því að
gera vandaða tækni- og rekstrar-
áætlun fyrir þurrkarann áður en lagt
er í fjárfestinguna.
Þurrkurt - súrsun?
Samanburður á þurr- og súrbyggi
í tilraunum virðist ekki benda til
mikils munar hvað snertir fóður-
gildi byggsins. Val á milli aðferð-
anna tveggja snýst því frekast um
kostnað við verkun þess og
geymslu, svo og vinnu og annað
umstang, einkum við fóðrun og
gjafir.
Hálmurinn?
Enn hefur að mestu verið litið á
hálminn sem aukaafurð byggræktar.
Verkun hans og geymsla fylgja sömu
línum og gerist við þurrhey. Vanda-
lítið virðist að geyma hann í plast-
hjúpuðum böggum. Þótt auðveldur
sé í þurrkun er hins vegar mikil
takmörk fyrir þeim kostnaði við
tæknibúnað sem á hann má leggja.
Full ástæða er til að meta leiðir sem
fara má til hagfelldrar nýtingar
hálmsins, hvort heldur er á bygg-
ræktarbúinu sjálfu eða utan þess.
Að endingu
Segja má að síðustu árin hafi á
þriðja hundrað byggræktarbændur
tekið þátt í stóru þróunarverkefni.
Mikil þekking hefur safnast með
því, sem ein og sér er afar verðmæt
landbúnaðinum. Margir byggrækt-
endur standa nú frammi fyrir ýms-
um ákvörðunum varðandi fram-
haldið, ekki síst hvað snertir verk-
un og geymslu byggsins.
Þýðingarmikið er að bændur, rann-
sóknamenn og leiðbeinendur eigi
áfram gott samstarf um leit að hag-
felldum leiðum til ræktunar, verk-
unar, geymslu og fóðrunar á byggi.
Þekking á einstökum þáttum verkfer-
ilsins er í mörgu mikil, en kosta þarf
kapps um mat á verktækni og kostn-
aði með því að skoða ferilinn sem
heild. Þannig má helst finna hvað
hagkvæmast muni vera hverjum
bónda er kann að vilja bjóða gripum
sínum byggkom af íslenskum ökmm.
Alúð við verkun og vörslu upp-
skerunnar eykur hagkvæmni bygg-
ræktarinnar.
Geymsla rúllubagga
Leiðrétting
Með grein Bjama Guðmundssonar 8. tbl. Freys birtist röng mynd á bls.
á Hvanneyri, Geymsla rúllubagga, í 10. Rétt mynd fylgir hér með.
Rúllustæður tiiraunarinnar voru báðar nákvæmiega eins að stærð og gerð; hér
sjáum við stæðuna sem höfð var í forsælu.
FR6VR 9/2001 - 1 9