Freyr - 01.07.2001, Qupperneq 39

Ritfregn
Islenska mjólkurkýrin
Ut er komin bókin Is-
lenska mjólkurkýrin, út-
gefandi Bókaútgáfan
Hofi sem Gísli Pálsson
bóndi á Hofi í Vatnsdal á og rekur.
Bók þessi kemur í framhaldi af
bókinni Islenska sauðkindin, sem
kom út fyrir ári, en uppbygging
efnis beggja bókanna er með líkum
hætti og aðalhöfundar hinir sömu,
þeir Jón Torfson, sagnfræðingur, og
Jón Viðar Jónmundsson, ráðunaut-
ur hjá BI.
Lengsta kafla bókarinnar skrifar
Jón Torfason og ber hann heitið
„Blessuð kýrin“. Þar er á ferð yfir-
gripsmikil umfjöllun um íslensku
kúna, m.a. raktar fjölmargar frá-
sagnir af henni í eldri sem yngri
ritum, allt frá landnámstíð, sem
gefa glögga mynd af samfylgd
hennar og þjóðarinnar í aldanna
rás. Þá er yfirgripsmikil umfjöllun
um nautgriparækt á nýliðinni öld,
stofnun mjólkursamlaga og þróun
kúabúskapar frá því að vera til
heimilisnota fyrst og fremst í það
að vera umfangsmesta búgrein í ís-
lenskum landbúnaði. Við saman-
annars vegar um að ræða kafla sem
ber heitið „Staksteinar úr sögu
nautgriparæktar á Islandi á tuttug-
ustu öld“ og hins vegar kynnir hann
17 fyrirmyndar ræktunarbú hér á
landi, sem markað hafa spor í
ræktunarsögunni. Auk þess er
sérstakur kafli um Huppu á
Kluftum, sem telja má ættmóðir
íslenska kúastofnsins nú á dögum.
Þá em sýndir litir á íslenskum kúm
eins og þeir em á litaspjaldi sem
Bændasamtök íslands gáfu út fyrir
nokkmm ámm en myndimar tók Jón
Eiríksson bóndi á Búrfelli í Miðfirði.
Að lokum er listi yfir um eittþúsund
kúanöfn sem 10 kýr eða fleiri bera
samkvæmt skýrsluhaldi BI.
Formála að bókinni skrifar
Guðni Agústsson, landbúnaðarráð-
herra.
Bókin Islenska mjólkurkýrin er
afar fróðleg og skemmtileg aflestr-
ar, auk þess sem hún er mikið
heimildarrit um íslensku kúna.
Bókin fæst í bókabúðum en einnig
hjá útgefanda, Gísla Pálssyni á
Hofi, sími 452-4477, bréfsími 452-
4468.
tekt á þessum kafla hefur höfundur,
Jón Torfason, leitað vítt til fanga.
Þannig em beinar tilvitnanir í rit
alls 376, auk þess sem í sérstökum
heimildalista em um 200 rit.
Hinn meginkafla ritsins skrifar
Jón Viðar Jónmundsson. Þar er í
Altalað á kaffistofunni
Háskólamenntaðar ráðskonur f sveit -
langtímaáætlun til að útrýma bændum
I langri sögu Bandalags háskóla-
manna hefur verið tekist á um mál-
efni af íjölbreytilegum toga. Gefur
eftirfarandi bréf, sem ritað er þann
20. mars árið 1971 til Gylfa Þ.
Gíslasonar, þáverandi mennta-
málaráðherra, af Halli Bjömssyni,
þáverandi forseta stjómar BHM,
góða hugmynd um að þau geti
verið misjöfn morgunverkin:
„Með vísun til frumvarps ríkis-
stjómarinnar um, að ráðskonur í
sveit skuli hér eftir hafa háskóla-
próf í matreiðslu og barnasálar-
fræði, vill stjóm BHM gera svo-
felldar athugasemdir. Stjórnin tel-
ur, að verði þetta fmmvarp sam-
þykkt, muni af því leiða stórfelld-
an skort á ráðskonum til sveita,
sem síðan hafi aftur í för með sér
fækkun bamsfæðinga og þar af
leiðandi fólksfækkun í sveitum
landsins.
Að áliti stjómarinnar er fmm-
varpið enn ein lævísleg tilraun yð-
ar til að útrýma bændum, þó að í
þetta sinn sé um langtímaáætlun
að ræða.
Vill stjórn BHM alvarlega vara
við samþykkt frumvarpsins og
mun beita sér af alefli gegn sam-
þykkt þess. Mun stjórnin, ef á þarf
að halda, grípa til þess lokaráðs,
sem hlýtur að koma vitinu fyrir
yður, að senda stjómarmenn úr
Félagi Háskólamenntaðra kennara
til yðar á hverjum degi, þar til
fmmvarpið er úr sögunni.“
(Úr BHM-tíðindum, 2. tbl. 2001).
fR€YR 9/2001 - 39