Freyr - 01.09.2004, Page 10

Niðurstöður úr skýrsluhaldi
fiárræktarfélaganna árið 2003
r
Arið 2003 var ár mikilla
breytinga í skýrsluhaldi
sauðfjárræktarinnar í
landinu. Þessar breytingar eiga
að talsverðum hluta grunn sinn í
því að gæðastýring í sauðfjár-
ræktinni tók gildi árið 2004 og
margir íjárbændur tóku þá já-
kvæðu og sjálfsögðu ákvörðun
að koma til þátttöku í skýrslu-
haldinu strax á árinu 2003.
Samkvæmt gæðastýringar-
ákvæðum þá ber þeim sem eru í
skýrsluhaldi að skila skýrslum
undangengis árs til uppgjörs
fyrir 1. mars. Þetta ákvæði hafði
þær jákvæðu afleiðingar að nær
allt skýrsluhald bænda frá
haustinu 2003 var komið til upp-
gjörs hjá BÍ á þessum tíma.
Þetta leiddi af sér að í sumar var
hægt að vinna lokauppgjör
skýrsluhaldsins vitandi að nær
ekkert væri ókomið af skýrslum
frá haustinu 2003 til uppgjörs.
Svona góð staða hefur ekki verið
í þessum efnum í sambandi við
skýrsluhafdið í um tvo áratugi.
Þær breytingar sem fjallað er
um hér að framan leiddu til meiri
aukningar í skýrsluhaldinu á milli
ára en nokkur dæmi eru um fyrr
eða síðar.
í töflu 1 eru á hliðstæðan hátt og
áður birtar helstu fjölda- og með-
altalstölur fyrir einstök Qárræktar-
félög. Að þessu sinni eru í upp-
gjöri 135 félög, sem er tveimur
fleira en var í birtu skýrsluupp-
gjöri fyrir árið 2002. Breytingam-
ar em þær að skýrsla kemur nú frá
því eina búi sem skilar skýrslu
undir nafni Sf. Gils, en hún hafði
ekki borist árið áður þegar upp-
gjör var birt. Þá koma skýrslur úr
nýju félagi, Sf. Engihlíðarhrepps í
Austur-Húnavatnssýslu. Það ber
einnig að taka fram að örfá bú em
utan skráðra fjárræktarfélaga.
Niðurstöður fyrir slík bú koma
hvergi fram opinberlega sem upp-
lýsingar fyrir einstök bú. Hins
vegar telja tölulegar niðurstöður
frá þessum búum með í fjölda- og
meðaltalstölum fyrir viðkomandi
sýslur og landsmeðaltalstölum.
Þannig mundu menn finna, ef þeir
tækju sig til, að í landsyfírliti
koma fram fleiri skýrsluhaldarar
og ær en fæst með einfaldri sam-
lagningu fyrir félögin í töflunni.
Allar svigatölur sem birtar em í
greininni em tilsvarandi tölur úr
uppgjörinu fyrir árið 2002 sem
birtar em til að auðvelda lesend-
um samanburð á niðurstöðum á
milli ára.
Mikil fjölgun
SKÝRSLUHALDARA
í uppgjöri fyrir fullorðnu æmar
vom upplýsingar frá 1232 (1093)
skýrsluhöldurum. Þeim hefúr því á
einu ári fjölgað um 139 eða 12,7%
sem að sjálfsögðu er langmesta
fjölgun skýrsluhaldara sem dæmi
eru um nokkm sinni. Fullorðnar ær
í uppgjörinu em samtals 233.868
(203.883) og þær veturgömlu
45.841 (42.538). Skýrslufærðar
em því samtals 279.709 (246.421)
ær og hefur þeim fjölgað um
13,5% á milli ára sem er eins og
áður segir mesta aukning nokkm
sinni í fimm áratuga starfi fjárrækt-
arfélaga í landinu. Þegar þessar töl-
ur em skoðaðar ögn nánar kemur í
ljós að fúllorðnu ánum fjölgar um
14,7% á milli ára en þeim vetur-
gömlu um 7,8%. Það hafði áður
komið fram að mikill ásetningur
var haustið 2001 en þær ær koma
nú í hóp fúllorðnu ánna um leið og
bændur hafa greinilega ekki verið
stórtækir í grisjun í ærstofninum
haustið 2002, en hafa í þess stað
fremur dregið úr ásetningi frá því
sem var árið áður.
Vandhöld hjá fúllorðnu ánum frá
haustnóttum til sauðburðar em
samtals 2.416 (2.297) æreða 1,0%,
sem er því hlutfallslega ívíð minni
en árið áður. Veturgömlu æmar sem
hverfa á þessu tímabili em 263
(228) eða tæp 0,6%. Mögulegt er
að með dreifðari sláturtíma séu
orðin dæmi þess að geldum geml-
ingum sé slátrað síðla vetrar og þeir
lendi í þessari tölu. Allar meðaltals-
tölur um afúrðir ánna em að sjálf-
sögðu eins og ætíð hefúr verið
byggðar á þeim fjölda áa sem lif-
andi em i byijun sauðburðar.
Fjárflestu
SAUÐFJÁRRÆKTARFÉLÖGIN
Með vemlegri aukningu á fjölda
skýrslufærðra áa, án þess að ný
svæði bætist við, vegna þess að
fjárræktarfélög eru þegar starfandi
í öllum sveitum á landinu þar sem
fjárbúskapur er stundaður, eru
eðlilegt starfandi sem hafa um-
fangsmikla starfsemi metið á
110 - Freyr 6/2004