Freyr - 01.09.2004, Blaðsíða 57

leika þeirra. Upptalning nýtingar-
möguleika verður þó seint tæmandi
og ræður þar bæði mismunandi bú-
skaparlag og ekki síður ófyrirséðir
atburðir og samspil rekstrarþátta.
Gæðahandbók
sauðfjárframleiðenda:
1. Grunnupplýsingar. Undir
þessum lið í handbókinni eiga að
vera helstu upplýsingar um fram-
leiðsluaðstæður á búinu, svo sem
land, byggingar og ræktun. Ef
vandað er til þessara upplýsinga
verður skráning á aðferðum við
framleiðsluna auðveldari og gagn-
legri.
* Grunnupplýsingar-l-A. Um-
sóknareyðublað. Umsókna-
reyðublað með yfirlýsingu
rekstraraðila um tilhögun fram-
leiðslu eftir kröfum reglugerð-
ar um gæðastýringu og færslu
gæðahandbókar í samræmi við
það.
* Grunnupplýsingar-2-A. Húsa-
kostur. Lýsing á húsakosti.
Nýtist við greiningu vanda-
mála og sóknarfæra og styður
við skráningar um ýmis verk,
fóðrun og fleira.
* Grunnupplýsingar-3-A.Beitar-
svæði. Lýsing á beitarsvæðum.
Styður við skráningar á beitar-
fyrirkomulagi. Þarf að fylgja
með umsókn um þátttöku.
* Grunnupplýsingar-4-A. Lýsing
jarðar - bústofn. Lýsing á um-
hverfi (rekstraraðstæðum)
rekstrarins. Upplýsingar um
bústofn og beitamýtingu sem
fylgja þurfa umsókn um þátt-
töku.
* Túnkort eða stœrðarmörkuð
lýsing túnspildna. Túnkort eða
skrifleg lýsing á túnum nýtist
fyrir skráningu á jarðræktar-
upplýsingum, t.d. áburðargjöf
og uppskem.
2. Atburðaskráning.
* Atburðir-l-A. Yfirlit - ýmis
verk. Yfirlit búsverka gefur
heildaryfirsýn og tengir saman
hin ýmsu búsverk sem ekki er
gerð krafa um nákvæma skrán-
ingu á annarsstaðar. Getur
einnig nýst til skráningar á sér-
stökum frávikum sem máli
skipta.
3. Merkingar og skýrsluhald.
Þessi liður er hrygglengjan í
gæðastýringunni og innan hans er
áreiðanlega meiri hluti skráninga í
þessu gæðakerfi. Einstaklings-
merkingamar tryggja rekjanleika
innan búsins og opnar möguleika
á áframhaldandi rekjanleika í
vinnslu og sölu.
* Sauðfárskýrsluhald, handfœrt
eða fært í Fjárvísi, skýrslu-
haldsforrit B1 fyrir sauðfár-
bœndur. Hér er um að ræða
skráningar er nýtast til að bæta
afurðasemi og afurðagæði og
geta haft mikil áhrif á tekjuhlið
búrekstrarins.
4. Landnýting. Engar kröfur um
skráningar. Aðgerðaáætlanir um
landnýtingu og landnot ef slíkar
em gerðar.
5. Beitarstýring. Gróf lýsing á
beitarstýringu og þar með nýtingu
lands til beitar.
* Beit-l-A eða 2-A. Beitar-
skráning í töfuformi eða rit-
máli. Unnt að leggja mat á ár-
angur beitarinnar, til dæmis
með einföldu mati á
vexti/þroska tiltekið ár eða
með samanburði milli ára eða
svæða. Sem dæmi um nytsemi
þá þekkja margir af eigin raun
samspil útigöngu á „góðri“
haustbeit og frjósemi að vori.
Tilfærsla beitar vegna orma-
eða hníslasmits. Getur mynd-
að góðan gagnabanka yfir
framleiðni (beitarhæfni og
beitargæði) þess lands sem
býlið ræður yfir.
6. Jarðrækt.
7. Uppskera. Upplýsingar um
jarðrækt og uppskeru eru grund-
völlur að hagkvæmri fóðuröflun á
hverju býli.
* Jarðrœkt-l-A. Aburðarnotkun.
* Uppskera-1 -A. Uppskeru-
skráning. Að fylgjast með og
stýra nýtingu áburðar er lyk-
illinn að hagkvæmri fóðuröfl-
un. Endurræktun, rétt áburð-
arefni, réttur tími, rétt magn,
réttur sláttutími, samspil við
beit og fleira eru mikilvæg at-
riði sem nýtast til hagræðing-
ar. Mikilvægt er einnig að
gera sér vel grein fyrir fóður-
þörfum búsins, huga að gæð-
um fyrninga og heyja ekki
meira en þörf er á miðað við
samspil öryggiskrafna og hag-
kvæmni.
8. Fóðrun. Timasettar upplýsing-
ar um magn og eiginleika fóðurs
sem gefið er.
* Fóðrun-l-A. Aðfengið fóður.
Upprunaskráning á öllu að-
fengnu fóðri. Nauðsynlegur
þáttur í gæðakerfi í öllum land-
búnaði vegna ýmissa efna sem
geta borist í bústofninn/afurð-
irnarmeð aðfengnu fóðri. Von-
andi hefur þessi skráning í
flestum tilvikum lítið vægi
varðandi búskaparlega nýt-
ingu.
* Fóðrun-2-A. Fóðrun. Hvemig
er fóðrað, hvaða gæðaflokkur á
heyi á hverjum tíma og hvaða
„fæðubótarefni“ og kjamfóður
em gefin. Nýtist við að betr-
umbæta fóðrun frá ári til árs
með tilliti til þess að hámarka
afurðasemi og heilbrigði bú-
stofnsins, án þess að fóður-
kostnaður verði of rnikill.
9. Meðferð og aðbúnaður. Lýs-
Framhald á bls. 59
Freyr 6/2004 - 57 |