Freyr - 01.09.2004, Síða 14

Þátttaka 2003
100 r — ---
Mynd 1. Hlutfallsleg þátfíaka í skýrsluhaldinu eftir héruðum árið 2003.
grunni íjölda skýrslufærðra áa.
Þannig voru samtals 29 félög þar
sem voru fleiri en 3.000 skýrslu-
færðar ær árið 2003. Stærsta félag-
ið, mælt á þennan hátt, er líkt og
árið áður Sf. Sveinsstaðahrepps
með 7.665 skýrslufærðar ær, en
Sf. Öxfirðinga, sem þama hafði
toppað um áratuga skeið er í öðm
sæti með 7.001 á skýrslufærða og
hefur því tapað toppsætinu þó að
skýrslufærðum ám íjölgi þar eins
og víða. Önnur félög sem ná 4.000
áa markinu em: Sf. Þistill með
5.742 ær, Sf. Jökull á Jökuldal
með 5.557 ær, Sf. Vopnfírðinga
með 5.347 ær, Sf. Svínavatns-
hrepps með 5.329 ær, Sf. Stafholt-
stungna með 5.277 ær, Sf. Stefnir í
Bæjarhreppi með 5.263 ær, Sf.
Vestur-Isfirðinga með 5.228 ær,
Sf. Reykhólasveitar með 5.125 ær,
Sf. Kolbeinsstaðahrepps með
5.060 ær, Sf. Logi í Miðdölum
með 4.986 ær, Sf. Von í Laxárdal
með 4.580 ær, Sf. Ytri-Torfustaða-
hrepps með 4.240 ær, Sf. Staðar-
hrepps í Hrútafirði með 4.202 ær,
Sf. Skaftártunguhrepps með 4.104
ær og Sf. Akrahrepps þar sem
4.038 ær vom skýrslufærðar.
Þegar þessi listi um stærstu fé-
lögin em skoðaðar má ef til vill
greina ákveðnar breytingar á fjár-
búskapnum í landinu. I hópi fé-
laganna með yfir 3.000 ær er nú
aðeins orðið eitt félaganna á Suð-
urlandi og úr Austur-Skaftafells-
sýslu en fyrir rúmum áratug vom
það einmitt mörg félög af þessu
svæði sem skipuðu lista um
stærstu félögin í landinu.
Af framanskráðu er ljóst að
hlutfallsleg þátttaka bænda í þessu
starfí hefúr aldrei verið jafn mikil
og nú. Eins og margir lesendur
þekkja hefur þetta um langt árabil
verið mælt með því ð bera saman
Qölda af ásettum ám haustið áður
og fúllorðnar skýrslufærðar ær á
hverju svæði. Þannig metið var
þátttakan árið 2003 62,2%
(53,9%). Lætur nærri að hlutfalls-
leg þátttaka hafí aukist um nær
helming á einum áratug sem verð-
ur að teljast mikil og jákvæð þró-
un. Mynd 1 sýnir hlutfallslega
þátttöku eftir hémðum árið 2003 á
sama hátt og birt hefur verið und-
anfarin ár. Engar stökkbreytinagar
verða á þessu á milli ára. Eins og
áður er þessi starfsemi öflugust í
Þingeyjarsýslunum, sérstaklega
norðursýslunni, fylgt eftir af gam-
algrónum svæðum, Snæfellsnesi
og Austur-Skaftafellssýslu. Þá er
starfíð mjög víðtækt í Stranda-
sýslu og Vestur-Húnavatnssýslu.
Aukningin er að vonum hins veg-
ar mest á svæðum þar sem þátt-
taka var talsvert brotakennd áður.
Þar em Borgarfjarðarsýsla, Aust-
ur-Húnavatnssýsla og Múlasýsl-
umar báðar í stórsókn.
Þungi ánna að hausti og vori
Sú þróun undangenginna ára að
sífellt lægra hlutfall skýrslufærðra
áa hefúr skráðar upplýsingar um
þunga að hausti og vori heldur
áffam. I umfjöllun síðustu ára hef-
ur verið vikið að því að fúll ástæða
sé til að velta fýrir sér hvort þetta
sé að öllu leyti æskileg þróun.
Ljóst er hins vegar að þessi upp-
lýsingasöfnun þjónar tæpast til-
gangi nema þær séu notaðar í sam-
bandi við að stýra fóðmn og með-
ferð ánna á búinu. Vel er mögulegt
að tilfinning bænda fyrir því
hvemig æmar fóðrast sé til það
góð að þeir telji óþarfa að styðjast
við jafn “gamaldags” vegvísi og
þungabreytingar ánna. Hvað sem
því líður er samt um að ræða þann
fjölda áa sem hefúr þessar upplýs-
ingar að þær veita góða mynd af
þróun í vænleika ánna frá ári til
árs. Æmar sem hafa þungaupplýs-
ingar bæði að hausti og vori vom
65,7 kg (65,2) að jafnaði haustið
2002 og þyngdust að meðaltali um
10,2 kg (11,0) yfír veturinn. Æm-
ar hafa því verið ívið vænni haust-
ið 2002 en árið áður en vorið 2003
hefúr þungi þeirra verið nánast
hinn sami og vorið áður. I einstök-
um félögum em æmar vænstar
haustið 2002 í Sf. Norðfjarðar,
77,5 kg að meðaltali, en þar er
ekki um að ræða mikinn ærfjölda,
en í Sf. Austra í Mývatnssveit vom
æmar að jafnaði 74,5 kg. Full
ástæða er til að velta fyrir sér hvort
meiri vænleiki en þetta sé æskileg-
ur hjá fúllorðnu fé í sauðfjárfram-
leiðslu hér á landi.
Frjósemi ánna
A allra síðustu áram hafa sára-
litlar breytingar orðið á frjósemi
ánna í fjárræktarfélögunum og
114 - Freyr 6/2004