Freyr - 01.09.2004, Page 31

Nokkrar niðurslðður úr kiöt-
mati hjá sláturlömbum úr fjár-
ræktarfélögunum árið 2003
rá því að kjötmati sauð-
fjár var breytt hér á
landi haustið 1998 hefur
verið venja að gera grein fyrir
nokkrum af þeim niðurstöðum
um kjötmatið sem lesa má úr
skýrslum fjárræktarfélaganna
á hverju ári í sér grein hér í
sauðfjárblaði Freys. Þessi grein
er slík umfjöllun um niðurstöð-
urnar frá árinu 2003.
Astæðan fyrir því að fjalla sér-
staklega um þennan hátt má segja
að sé tvíþætt. I ræktunarstarfmu
hefur áhersla á kjötgæðaþætti,
sem kjötmatinu er ætlað að vera
viss mælikvarði um, verið mikil á
síðari árum. Með EUROP kjöt-
matinu sem verið hefur í notkun
frá 1998 kom kjötmat sem veitir í
þessum efnum margar mikilsverð-
ar upplýsingar.
I upphafi er rétt að gera grein
fyrir þeirri tölulegu framsetningu
á niðurstöðunum úr kjötmatinu
sem fram kemur í töflunum hér
með greininni. Fitumatinu er
breytt þannig að fítuflokkur 1 fær
tölugildið 2 í öllum þeim útreikn-
ingum sem hér eru birtir, fitu-
flokkur 2 hefur tölugildið 5, fítu-
flokkur 3 tölugildið 8, fítuflokkur
3+ tölugildið 9, fítuflokkur 4 fær
tölugildið 11 og fituflokkur 5 hef-
ur gildið 14. Tvö síðustu haust
hefur auk þess í sumum útflutn-
ingssláturhúsunum verið flokkað í
fítuflokk 3- og þar sem hann kem-
ur fram hefur hann tölugildi 7 í út-
reikningum. Matinu fyrir gerð er á
hliðstæðan hátt breytt í tölugildi.
P flokkur hefur gildið 2, O flokk-
urinn tölugildið 5, R flokkur tölu-
gildið 8, U flokkur tölugildi 11 og
E flokkur tölugildið 14.
Tafla 1 gefur yfírlit um meðal-
talstölur úr kjötmatinu eftir héruð-
um árið 2003 og þar kemur einnig
fram hlutfallstala á milli mats fyr-
ir gerð og fítu sem nokkuð hefur
verið notuð til að leggja mat á
mun í kjötgæðum á milli svæða
og búa.
Rétt er að minna á það að
haustið 2003 urðu miklar breyt-
ingar á umhverfí slátrunar. Slátur-
húsum fækkaði umtalsvert og
mikil tilfærsla varð á slátrun á
sumum landsvæðum milli hús-
anna. Það er nokkuð greinilegt að
áhrif af þessum breytingum verða
vel greind í niðurstöðunum sem
fram koma í töflu 1 eins og bent
verður á hér á eftir. Það er í reynd
brýning um það að enn vantar
talsvert á að æskilegt samræmi
hafi náðst í framkvæmd kjötmats-
ins á milli sláturhúsanna þó að
verulega mikið hafí þegar unnist í
þeim efnum.
Taflan sýnir að meðaltal úr mati
fyrir gerð reynist 7,80 sem er
verulega hærra en verið hefur
nokkru sinni áður og hlýtur að
teljast jákvæð þróun. Einhver
hluti þeirrar breytingar, miðað við
fyrra ár, verður rakinn til meiri
vænleika dilka haustið 2003 víða
um land en árið áður. Um leið er á
það minnt eins og hér kemur skýrt
fram í öðrum greinum í blaðinu að
bændur hafa verið á allra síðustu
árum að nýta sér niðurstöður kjöt-
matsins í öflugu ræktunarstarfí
víða um land sem þegar hefur
ótvírætt skilað umtalsverðum ár-
angri sem m.a. mælist í hluta af
þeim breytingum sem lesa má í
töflu 1. Um leið þá hefur niður-
staðan fyrir fítumatið þróast örlít-
ið á neikvæðan veg. Þar er meðal-
talið 6,98 eða 0,2 hærra en haust-
ið áður. Það er að vísu fyllilega
eðlilegt að með auknum fallþunga
verða lömbin feitari. Um leið er
ljóst að því miður hefur ræktunar-
starf á grundvelli kjötmatsins á
síðustu árum ekki beinst að sama
þunga að fitumatinu eins og mati
fyrir gerð og því hefur þar ekki
náðst hliðstæður árangur. Þessar
niðurstöður eiga aðeins að vera
bændum hvatning um það að á
næstu árum þarf að beina ræktun-
arstarfinu af enn meiri þunga að
því að minnka fitusöfnun hjá ís-
lensku sauðfé. Reynslan hefur
sýnt að það er ákaflega vel fram-
kvæmanlegt og fitumatið er m.a.
mjög gott hjálpartæki í því starfí,
ef það er notað á réttan hátt. Þeg-
ar litið er á hlutfallið á milli mats
fyrir gerð og fítu reynist það 112
eða hagstæðara en nokkru sinni
áður þannig að ljóst er að í heild-
Freyr 6/2004 - 31 |