Sameiningin - 01.07.1912, Síða 2

130
fyrir þá sök tilfinnanlega stórt böl, að vér, sem af þessu
sameiginlega þjóðernis-bergi erum brotnir, erum svo
nauða-fáir. Með tilliti til stjórnmaianna kveðr það við
marg-endrtekið, að nú sé á íslandi ný Sturlunga-öld.
Lengra verðr í þeim efnum ekki til jafnað. Ein liönd
gegn annarri. Engin ákveðin þjóðlífs-stefna. Allt á
ruglingi. Margstreymi í þjóðarviljanum, endalaust öf-
ugstreymi. Vitanlega er þetta hið vtra — í stjórnmál-
urn og öðru — í samrœmi við hag þjóðarinnar í andleg-
um efnum einmitt nú.
Öllum kemr saman um, að kirkjulífið eða trúarlífið
á liinni kæru íslenzku ættjörð vorri sé raunalega bág-
horið. Víst ekki ofsagt, að kirkjan — ríkiskirkjan ís-
lenzka, sem þó á að lieita að njóti verndar liinnar ver-
aldlegu stjórnar—liggi í rústum, að sínu leyti fullt eins
raunalegum og sveitabýlanna mörgu í nágrenni Heklu
eftir jarðskjálftana œgilegu í síðasta mánuði. Ekki við
því að búast, að kirkjan þannig sliguð eða niðr brotin
geti verið landslýðnum verulegt samdráttar-afl til góðs.
Sú var þó tíðin í sögu þjóðar vorrar, að íslenzk kirkja,
þótt aldrei væri háreist, bar gæfu til þess að innhýsa
Islendinga alla á sameiginiegu heimili og býta þeim öll-
um brauð lífsins, svo að vel mátti við una, í margvíslegri
örþirgð á dimmum raunatíðum. Með þeim forða, sem
hún — kirkja þjóðar vorrar — hafði meðferðis, tókst
henni með guðs hjálp að fullnœgja dýpstu þörf fólks
voris engu síðr en kirkjum annarra landa sömu þörf
fólksins þar. Hnignan íslenzku kirkjunnar eða lirun
hennar nú á all-langan aðdraganda — meir,a en manns-
aldr heilan, og jafnvel meira en heila öld, öldina síðast-
liðnu alla.
Þá er klerkalýðrinn fór að láta til þess freistast af
vanhelgum tíðaranda, heimsandanum, að víkja að meira
leyti eða minna í hinni kirkjulegu kenning frá hinu op-
inberaða orði guðs í biblíunni, og almenningr safnað-
anna samkvæmt kenning þeirri tók að hverfa fr,á al-
sannri kristinni trú, fór smúsaman hið ytra að bera á
kirkjulegri aftrför. Og því meir sem frá var vikið, því
óákveðnari eða þokukenndari sem kenning íslenzkra
klerka og trú íslenzks safnaðalýðs varð, því meiri aftr-
för eða hnignan íslenzkrar kirkju, enda þótt flestum
dyldist um hríð. Eftir að svo er fvrir þjóð vorri komið