Sameiningin - 01.07.1912, Blaðsíða 3

I3i
í andlegum efnum sem nú er, sést þetta fyrst nokkurn
veginn vel skýrt. Nú blasir og sundrungin á kirkjnmála-
svæðinu íslenzka við allra augum, og þá þarf það engan
að furða., þótt næsta mikið og ömurlegt sé öfugstreymið
í stjórnmálum Islands og yfirleitt í borgaralegum efnum
þess.
Eg minnist á hag þjóðar vorrar á íslandi nú, einsog
liann í verulegum stóratriðumj kemr mér fyrir sjónir;
fremr öllu öðru fyrir þá sök, að vér, sem heyrum til
þessu íslenzka kirkjnfélagi hér uxri slóðir, erum, einsog
við var að búast, að svo miklum mun hluttakendr í
sjúkdómnum andlega, sem gengr að brœðrum vorum og
systrum heima fyrir á íslandi. Þótt heilt úthaf og hálf
lieimsálfa eða vel það liggi á milli þjóðflokks vors hér í
landi og á Islandi, og þótt bráðum sé eins langr tími
liðinn síðan það brot íslenzkrar þjóðar, sem vér heyrum
til, flaut hingað yfirum frá ættjörð vorri, einsog leið yfir
ísraelsmenn í eyðimörkinni forðum, þótt mörg og sterk
sé böndin, sem einsog nú er komið binda oss við fólkslíf
núverandi átthaga vorra hér í álfu, og fari með líðandi
árum eðlilega vaxandi, þá erunt vér þó, hvort sem oss er
það ljóst eða ekki, mjög fast bundnir við ísland enn —
allra helzt í andlegum efnum. Hins fslenzka eðlis og
hins íslenzka uppruna vors gætir umfram allt á svæði
trúarlífsins. Að live miklu eða litlu leyti maðrinn lifir
með guði — það skiftir æfinlega mestu. Dýpstu lífs-
rœtrnar eru j>ar svo sem að sjálfsögðu. 1 andlegum
efnum er nú í rauninni aðeins tvennt til fyrir oss Islend-
ingum einsog fólki allra annarra þjóða: trú eða vantrú,
líf með guði eða líf fyrir utan guð. En hvor um sig
þessarra sundrleitu strauma hins innra lífs getr verið
býsna margbreytilegr, og fyrir þá sök er stundum triiin
— trú í kristilegum skilningi — engan veginn svo auð-
þekkt frá vantrúnni, eða vantrúin frá trúnni.
Segja má, einsog einatt hevrist gjört, að í fólkslífi
Vestr-lslendinga sé nú uppi jirjár andlegar stefnur,
þrjár lífsskoðanir, eða þrennir stranroar: kristna trúin
gamla einsog kennd liefir lengst af verið í frœðum kirkju
vorrar samkvæmt gnðs orði heilagrar ritningar; í annan
stað kenning sú, er Tlnítarar flytja: og í þriðja lagi
kenning nýju guðfrœðinnar svo nefndu. Þetta þrennt
einkennir engu síðr andlegt líf á Islandi í nútíð en líf