Litli Bergþór - 01.12.1997, Side 27

„Býr á Fossi bóndi og smalinn“
Guðmundur Eiríksson hinn sauðglöggi.
Jón á Setbergi stóð tvímælalaust langnæst föður
sínum varðandi fjármennsku og sauðgleggni af þeim
systkinum. (Nánar er sagt frá Jóni í grein í L-B 3. tbl. 17.
árg.)
6. Guðrún f. á Fossi 2. nóvember 1826. Dó ung.
7. Sigurðurf. áFossi 21. ágúst 1829. Bóndi í
Helludal og Holtakotum í Biskupstungum, svo í Gröf í
Mosfellssveit og síðast á Ulfarsfelli í sömu sveit. Kona
hans var Guðrún Þorláksdóttir frá Neðradal í
Biskupstungum.
8. Guðbjörg f. á Fossi 22. maí 1832. Dáin 18.
nóvember 1843.
9. Guðbjörg f. í Hjálmholti í Flóa 17. júlí 1836.
Hennar maður var Guðmundur Einarsson, f. 1829. Þau
bjuggu í Miðdal, áttu fimm böm, aðeins tvö þeirra
komust upp. Guðbjörg dó 18. desember 1862 aðeins 26
ára gömul. Maður hennar giftist seinni konu sinni,
Vigdísi Eiríksdóttur frá Vorsabæ á Skeiðum. Frá þeim er
komið Miðdalsfólkið, Guðmundur Einarsson,
myndlistarmaður, og hans systkini.
10. Einar f. á Stóra-Núpi í Gnúpverjahreppi 29.
desember 1837. hann mun hafa dáið ungur, því síðast
finnst hann á manntali 1845 og er þá aðeins 8 ára.
Eins og fyrr er fram komið fékk Guðmundur
Eiríksson fljótlega auknefnið „hinn ríki“. Hans lengsta
viðdvöl í búskap var á Fossi, sem var 18 ár. Þá jörð þekki
ég vel bæði að kostum og göllum. Að mínu viti hafa
gallamir verið næsta léttvægir, og að mati forföður míns
varla nefnandi af því að þeir lágu helst í örðugri
fénaðarferð og smalamennsku. En það vom þættir, sem
Guðmundur miklaði síst fyrir sér. Öll þau ár, sem hann
býr á Fossi, er hann leiguliði.. Ég er nærri viss um að þar
hefði hann búið til enda dægurs, ef honum hefði boðist
eignarhald á jörðinni.
Eftir 18 ára ábúð verður hann að standa upp af
jörðinni. Það er á vordögum 1836, þegar hann fer að
Hjálmholti í Flóa með konu sína og böm, vinnumann,
tvær vinnukonur og efalítið meginhluta af sínum bústofni.
Þama dvelja þau eitt ár, og er þá Guðmundur ráðsmaður
Páls Melsteð sýslumanns. Ekki finnst mér ósennilegt að
fénaður hans hafi horft allfast til Hreppafjallanna þegar
vora tók.
Þessi sterkefnaði bóndi verður ekki sjálfseignar-
bóndi fyrr en hann sest að í Haukadal 1842 og er þá
rösklega fimmtugur. Eftir tólf ára búskap tekur hann sig
upp og flyst í Miðdal og býr þar einnig sjálfseignarbóndi
til dauðadags 1866 eða í önnur tólf ár.
Hér lýkur að segja frá Guðmundi Eiríkssyni hinum
sauðglögga.
„Býr á Fossi bóndi og smalinn
burinn Eiríks Guðmundur.
Fjarðar blessa Freyr er talinn,
flestum meira sauðglöggur.”
Svo kvað Magnús Andrésson, bóndi í Syðra-
Langholti, er hann minntist hans í Bændarímu í
Hrunamannahreppi.
Jón í Skollagróf.
Os/Qim öCCum SunnCencCittgum
gCzðiCegrajóCa
og þöCjjum ánœgjuCeg viðsCjpti
/ f/'>c s ♦
a hoanai an
Litli - Bergþór 27