Litli Bergþór - 01.12.1997, Síða 28

Ur bókinni
Sigurður Greipsson og
Haukadalsskólinn
(Birt með leyfi H.S.K. og höfundar.)
Uppvaxtarár.
Sigurður Greipsson fæddist í
Haukadal 22. ágúst 1897. Þar
bjuggu þá foreldrar hans, Greipur
Sigurðsson og Katrín
Guðmundsdóttir sem fyrr er
getið. Sigurður var síðasta barnið
í systkinahópnum í Haukadal, en
alls voru þau átta er á legg
komust. Má því nærri geta að
glaðvært hefur verið á
æskuheimili hans og þótt
systkinin færu síðar að heiman
flestöll, voru systkinaböndin
alltaf sterk. Ketill, bróðir
Sigurðar, var elstur, orðinn 15 ára
er Sigurður fæddist. Systur hans
sex voru þá enn í foreldragarði,
en árið 1901 er þess getið að þá
hafi verið níu manns í heimili í
Haukadal.
Af bamæsku Sigurðar fara
litlar sögur, en hann var orðinn
10 ára gamall árið 1907 þegar
fræðslulögin voru sett. Þá var
ekki um annað að ræða en
farkennslu fyrstu árin, en það var
ekki fyrr en að 20 árum liðnum
að heimavistarbamaskóli Biskupstungnamanna reis að
Reykholti. Þrátt fyrir þetta skólaleysi má ætla að
Sigurður hafi fengið eins góða bamaskólafræðslu og þá
var um að ræða. Einn fyrsti kennari hans hefur verið
Þorsteinn Finnbogason sem ættaður var úr Landsveit, og
var síðar mágur hans. Þorsteinn átti frumkvæði að
stofnun Ungmennafélags Biskupstungna á sumardaginn
fyrsta árið 1908 en mun eftir þetta ár hafa farið suður og
var þar lengst bóndi í Fossvogi. Þorsteinn var greindur
maður og mikill bókasafnari og ánafnaði Arnessýslu
hluta bóka sinna. Er ekki að efa að Þosteinn hefur haft
mikil áhrif á hinn unga svein í Haukadal.16
Ymislegt fleira hefur mótað sveininn. Sigurður
minntist þess sjálfur í blaðaviðtali við Guðmund skáld
Daníelsson að fyrsta endurminning sín sé frá komu
dönsku stúdentanna til íslands árið 1900. Þá hefur hann
ekki verið nema þriggja ára en að Geysi komu þeir í
ágústmánuði. „Þeir komu hingað til að kynnast landi og
þjóð og til að skoða Geysi. Mér þótti fallegt að sjá
danska fánann blakta, hvíta krossinn á rauða feldinum.
Og svo heyrði ég í kvöldkyrrðinni sönginn og
húrrahrópin í stúdentunum.“17
Næsta æskuminning
Sigurðar er bundin glímunni.
Hinrik A. Þórðarson frá
Utverkum hefur skráð þessar
endurminningar en þá var
Sigurður sex eða sjö ára en
nokkrir ferðamenn voru komnir
að Haukadal:
„Þar var í förinni
Þorgrímur Jónsson söðlasmiður
frá Skipholti, kenndur síðar við
Laugames í Reykjavík. Einn
allsnjallasti glímumaður sem þá
varuppi. Hafði hann tekið með
sér fangbróður sinn, Erlend
Erlendsson frá Miklaholti í
Biskupstungum. Hann var
afburðasnjall glímumaður og
stóð Þorgrími lítið að baki í
þeirri íþrótt.
Fólkið beið eftir gosi, en
eins og oft áður gat biðin orðið
löng því Geysir tekur ekkert
tillit til áhorfenda sinna. Og er
alveg sama hvort þeir bíða
lengur eða skemur, svo fyrir
kemur að biðin er til einskis. Nú var það svo á þessum
tíma að engin skemmtun eða samkoma þótti góð nema
þar væri glíma... Þar sem þessir glímusnillingar biðu
eftir gosi, kom þeim saman um að nota tímann og taka
eina glímuæfingu. Þeir völdu sér grasblett í nánd við
hverinn. Ekki höfðu þeir glímubelti eins og nú tíðkast en
tóku buxnatök og glíman hófst.
Drengur, sex-sjö ára gamall, situr þögull á steini og
undrast leikni þessara manna. Hann hefur aldrei séð slíkt
fyrr. Erlendur kemur úr háu mjaðmarbragði, fer afturyfir
sig og kemur standandi niður. Þeir koma alltaf niður á
fætuma úr hábrögðum. Mjúkir eins og kettir að leik. Og
sveinninn ungi sem horfir á staðfestir með sjálfum sér að
þannig vill hann verða og þannig skal hann verða með
aldri og þroska. Um leið var ákveðin lífsbraut eins mesta
íþróttafrömuðar sinnar samtíðar.18
Svo kom sjálfur Friðrik 8. Danakonungur til íslands,
sumarið 1907. Miklar framkvæmdir vom þá í
Arnessýslu til að greiða för konungs um merkisstaði
sýslunnar. Vegir voru lagðir og brýr byggðar vegna
skoðunarferðar konungs að Gullfossi og Geysi og þótti
Þorsteinn á Vatnsleysu og Sigurður í
Lýðháskólanum á Voss íNoregi 1919-1920.
Litli - Bergþór 28