Tímarit Þjóðræknisfélags Íslendinga - 01.01.1920, Page 104

102
TÍMARIT ÞJÓÐRÆKNISFÉLAOS ÍSLENDINGA
eigi látið hugfallast. Hefðu því nokk-
ur ráð verið fyrir hendi, hefði tdaðið
verið látið halda áfram. Var nú ekk-
ert íslenzkt blað gefið út í Vestur-
heimi. Sem eðlilegt var gátu menn, er
nokkuð hugsuðu fram í tímann, ekki
unað við það til lengdar.
Til orða hafði komið að stofna nýtt
blað nær því tveim árum áður en
“Leifur” hætti, þó eigi yrði af. Brast
því eigi áræði að efna til nýrrar blaða-
útgáfu, þó svo væri komið.
Frímann B- Anderson hafði nú
dvalið í Winnipeg um tveggja ára tíma,
lokið námi því er lrann byrjaði á
austur í Toronto, og útskrifast með
bezta vitnisburði úr Manitoba-háskól-
anum, suamrið 1885. Komst hann þá
í þjónustu Canada-stjórnar, við að
þýða og semja bækling um Norðvest-
urlandið, og fékk fyrir það nokkurt
fé. Lagði hann nú fé þetta í prent-
áhöld og gengu í félag með honum
Eggert Jóhannsson, er að mestu leyti
halfði annast ritstjórn “Leifs”, og Ein-
ar Hjörleifsson, er þá var kominn til
bæjarins fyrir tæpu ári. Flutti hann
vestur sumarið 1885 frá Kaupmanna-
höfn, en dvaldi nok'kra mánuði í borg-
inni Minneapolis hjá norska skáldinu
séra Kristofer Janson, er þá var þjón-
andi prestur hjá norskum Onítara-
söfnuði þar í borg. Kom Einar nokkru
fyrir jól um veturinn til Winnipeg.
Flutti hann nokkra fyrirlestra þenna
vetur um íslenzkan skáldskap, yfir
tímabilið frá 1850. Þessir þrír menn
gengust nú fyrir því, að koma á fót
nýju blaði, er forgöngumaður fyrir-
tækisins, Frímann B. Anderson, nefndi
“Heimskringlu”. Kom fyrsta blað
hennar út 9. sept. 1886. Á öftustu
síðu er birt stefnuskrá blaðsins:
“Blaðið verður einkum og sérstaklega
fyrir íslendinga í Vesturheimi. ÖIl
þau mál, er þá varðar miklu, munum
vér og láta oss miklu ski’fta, hvort sem
það eru stjórnmál, atvinnumál eða
mentamál.” Þá er blaðinu ætlað að
ræða þau mál, er snerta “landa vora á
íslandi”, stjórnmál þeirra og bók-
mentamál. Blaðið er óhátt öllum
pólitískum flökkum “og hefir fult
frelsi til að taka í hvert mál, sem rit-
stjórinn álítur réttast og sanngjarnast.”
Það verður alls enginn “agent” fyrir
Vesturheimsferðir, “en talar um út-
flutninga frá Islandi og innflutninga
hingað í land sem hvert annað mál”.
Yfir íslendingum í Ameríku Iöfar það
að halda hlífiskildi og hafa vakandi
auga á öllu því, sem um þá er sagt.
Lofað er því að blaðið skuli verða “al-
þýðlegt” og hafa meðferðis “skemt-
andi kafla, einkum góðan skáldskap í
bundnu og óbundnu máli, frumritaðan
og þýddan.” Ritstjórn höfðu þessir
þrír menn á hendi, en prentsmiðja
blaðsins var að 35—37 King St.-
Prentarar voru Jón Vigfússon Dalmann
og Þorsteinn Pétursson, fóstursonur
Eyjólfs Eyjólfssonar frá Dagverðar-
gerði. “Heimskringla” kemur enn
út og er elzta íslenzka fréttablaðið, er
gefið er út í Vesturheimi, en ritstjóra-
og eigendaskifti hafa orðið mörg við
hana á þessum tíma.
I bréfi, dagsettu 17. okt. 1916 á
Akureyri, er Frímann B. Arngrímsson
sendi blaðinu þegar það varð 30 ára,,
minnist hann á hvað fyrir sér hafi vak-
að með sto'fnun blaðsins:
“Það var aldrei meining mín að
“Hkr.” skyldi verða flokksblað; eg
vildi að hún yrði fréttablað fyrir aí-
menning, og hlynti að uppfræðslu Is-