Tímarit Þjóðræknisfélags Íslendinga - 01.01.1920, Page 105

ÞJ ÖÐRÆKNLSSAMTÖK
103
lendinga í Vesturheimi og verndaði
það, sem er gott og trútt og fagurt í
íslenzku og norrænu þjóðerni, málið,
söguna og skáldskapinn, dugnaðinn og
hugrekkið, en ekki að hún kastaði
steini á kyn vort. Þá minnist eg og
þeirra vina minna, Eggerts Jóhanns-
sonar, Jóns Vigfússonar og Þorsteins
Péturssonar, er voru samverkamenn
mínir fyrir 30 árum.”
í hinu fyrsta tölublaði kennir
margra grasa. Þar er saga eftir Ein-
ar Hjörleifsson, “Félagsskapurinn í
Þorbrandsstaðahreppi” og kvæði,
“Það er svo margt að”, er í eru þessi
erindi:
'Er enginn sem þekkir neinn óræktar
damm,
sem átt hefSi löngu aS skerast fram
og skvett er í skó'lpi á daginn?
Hann safnar þar eitri, sem enginn sér,
og á eftir mollunni lyftir þaS sér
og breiSir sig út yfir bæinn.--------
ViS sögSum oss komna frá kappalþjóS
og konunga sögSumst viS hafa blóS,
oss færar því flestar leiSir;
og viS bárum makalaust hátt okkar
hatt —
og höfSum ei þrek til aS tala satt,
nema fullir og fjúkandi reiSir."
Þá er og löng ritgerð um spurning-
una: “Eiga íslendingar að gefa sig við
hérlendri pólitík?” Er bent á að ef þeir
vilji vera sjálfstæðir menn, sé var-
hugavert að kasta sér umbugsunar-
laust f faðminn á hinum og þessum
pólitíska flokknum. En svo framarlega
sem íslendingar vilji vera þegnar rík-
isins og álíta sig ekki óvitrari eða lak-
ari menn en aðra, þá sé sjálfsagt fyrir
þá að taka þátt í pólitík landsins. Þá
eru og ritgerðir um verzlunarmál, er
halda áfram í næstu blöðum.
Með 14. tölublaði er Einar Hjör-
leifsson hættur við meðritstjórn blaðs-
ins. Engar ástæður eru til færðar, en
að Hkindum hefir efnaskortur valdið.
Hættir þá blaðið útkomu um 4 mán-
uði og er 15. tbl. dagsett 7. apríl
1887- Er í því gerð grein fyrir þess-
um langa drætti, og segir Frímann að
það stafi af efnaskorti. Segist hann
hafa afhent prentsmiðjuna um tíma
samverkamönnum sínum og verði þeir
útgefendur blaðsins. I þær 14 vikur,
er blaðið kom út, hafi kostnaður num-
ið $850, en inntektir rúmum $350,
það hafi því orðið $500 tap við út-
gáfuna. “Eini vegurinn var því að
reyna að losa sig úr skuldunum og
byrja á ný”. Til þess selur hann
“Eggert Jóhannssyni, J. V. Dalmann,
Þorsteini Péturssyni prentsmiðjuna.
svo sem launum þeirra nemur, ásamt
hr. Eyjólfi Eyjólfssyni, er manna bezt
hefir stutt fyrirtækið”. Gerir hann
ráð fyrir að leysa inn prentsmiðjuna
síðar. Ræðir hann í grein þessari enn
um stefnu blaðsins, “að tilgangurinn
hafi verið að efla mentalega og verk-
lega framför, að útbreiða þekkingu.
útvega nýlendur, að leiðbeina og
hjálpa með atvinnu og landnám og
efla félagslegar framfarir”. Eigi ör-
væntir hann um þetta fyrirtæki sitt, þó
að fátæktin hafi þannig þrengt að því.
Segist hann treysta því að stefnu þess-
ari verði haldið áfram af drenglyndum
og dugandi mönnum. Prentstofnun,
álítur hann, að sé sú eina mentastofn-
un önnur en kirkjan, sem íslendingar
hér í álfu séu megnugir að viðhalda.
“Aðalverkin sem fyrir liggja,” segir
hann, “er að greiða atvinnuvegina,