Bændablaðið - 16.10.2001, Qupperneq 8

8
BÆNDABLAÐIÐ
Þriðjudagur 16. október 2001
Vigur í Isafjarðardjúpi
Hér má sjá þá bræður Salvar (t.v.) og Björn en þegar Bbl. kom í Vigur var sá síðarnefndi að rýja þær fáu kindur sem eftir eru í eynni. Kindurnar eru svo
fáar að ekki þykir lengur taka því að flytja þær í land. Þess má geta að Björn er búfræðingur frá Hvanneyri en Salvar er húsasmiður. Björn var í verknámi
á Lómatjöm í Grýtubakkahreppi - nánar tiltekið hjá Valgerði Sverrisdóttur iðnaðar- og viðskiptaráðherra og manni hennar Arvid Kro.
Þrjú þúsnnd gesfir
komu í Vigur í sumar!
„Ég hef stundum kallað bú-
skapinn okkar sýnishomabúskap",
sagði Salvar Baldursson Vigur-
bóndi og hló þegar Bændablaðið
tók á honum hús í sumar. „Hér
hefur ætíð verið hefðbundinn
búskapur en síðastliðið haust
hættum við með kindumar. En hér
eru 12 mjólkandi kýr í fjósi.“ Ekki
er slegið slöku við í Vigur á
sumrin enda í mörgu að snúast.
Eyjaskeggjar lifa jafnt á
sjávarfangi, fugla- og eggjatekju,
þjónustu við ferðafólk og
kúabúskap. Meðan sauðfjár-
búskapur var í blóma voru
kindumar hafðar í eyjunni á vetuma
en á meginlandinu á sumrin.
Síðustu árin voru um 120 kindur á
fóðrum í Vigur. Sauðfé var flutt á
báti, Vigur-Breið, á milli lands og
eyjar. Fiskveiðar eru lítt stundaðar
af ábúendum. Salvar sagði að þeir
fæm á stundum á skak - rétt til að
fiska í soðið. „Nú er meiri fiskur
en áður og við þurfum ekki að fara
eins langt og fyrir 20 árum svo
dæmi sé tekið,“ sagði Salvar.
Hlunnindi af fugli hafa verið
um aldir í Vigur. Æðarvarp er þar
meira en víðast hvar á landinu og
kríuvarp mikið. Mikið er um lunda
og hefur hann verið veiddur þar
öldum saman. I röskan áratug hef-
ur verið rekin ferðaþjónusta í
Vigur og hefur sá þáttur búskapar-
ins farið stigvaxandi. Yfirhásumarið
eru daglegar bátsferðir þangað - en
auk þess koma hópar á öðmm
tímum með leiguferðum. Því má
skjóta hér inn að báturinn sem
kemur reglulega frá Isafirði er ein-
hver glæsilegasti farkostur sinnar
tegundar sem skrifari hefur þurft
að nota. Báturinn er í eigu
Sjóferða Hafsteins og Kiddýar á.
ísafirði og tekur um 50 farþega. A
vetuma em þijár ferðir í viku frá
ísafirði í Vigur.
Ábúendur reka greiðasölu og
pósthús í eynni og árið 2000 komu
hvorki fleiri né færri en 2500
ferðamenn í Vigur með áætlunar-
ferðum Hafsteins og Kiddýar en
Salvar sagði að fólk í leiguferðum
skipti einhverjum tugum. I sumar
er gert ráð fyrir að rúmlega 3000
manns hafi komið í Vigur. Fólk
fer í hópum um eyna undir
leiðsögn enda útilokað að leyfa
ferðamönnum að hafa sína henti-
semi á varptíma svo dæmi sé
tekið. Flestir fá sér kafft og
meðlæti í Viktoríuhúsi. „Oft kem-
ur fyrir að hingað koma 100 til
150 manns á dag og þá getur verið
ansi mikið að gera.“ sagði Salvar.
Veitingasalurinn í Viktoríuhúsi
tekur 40 í sæti.
Uppistaðan í búskapnum eru
þó hlunnindin og er þar um að
ræða bæði fugla- og dúntekju.
Undanfarin ár hefur hreinsaður
dúnn verið um 50 - 60 kfló og
fuglatekjan er um 5.000 til 10.000
lundar á ári. Gera má ráð fyrir að í
Vigur séu 3500 til 4000 æðar-
kolluhreiður.
„Æðarvarpið hefur alltaf verið
aðaltekjulindin," sagði Salvar og
bætir við að lundaveiðitímann
beri upp á sama tíma og hey-
skapinn. Meðan sauðfjárbúskapur-
inn var og hét í eynni voru vorin
oft ansi strembin. Dúnhreinsunin
hefst á haustin og má gera ráð fyr-
ir að hreinsunin taki sex vikur.
„Verðlag á dúni sveiflast oft ansi
mikið en við vitum af sveiflunum
og tökum þeim með jafnaðargeði.
Nú fást um 55 þúsund krónur fyrir
fullhreinsað kíló af dúni sem er
ásættanlegt verð en ég minnist
þess að oft hefur verðið verið
mjög lágt.“ Þeir Vigurbændur eru
lausir við minkinn en hann er að
finna með allri ströndinni. Ekki
eru nema tveir kílómetrar í land
þannig að líklega er það frekar
heppni en hitt að ekki sé mink að
finna í Vigur.
Verkun á lunda tekur sinn tíma
en farið er með fuglinn í kæli-
geymslu, síðan er hann hamflettur,
Viktoríuhús var árið 1862. Húsið , sem er gult með dökku þaki, var flutt
inn frá Noregi. Árið 1992 gerði Þjóðminjasafnið húsið upp og byggðu
ábúendur við það gestastofu sem nýtt er til ferðaþjónustu á sumrin. Eðli
málsins samkvæmt er mikil saltmengun í Vigur og bárujárn á sér ekki
langan líftíma í eynni. Tveir áratugir eru síðan skipt var um járn á
íbúðarhúsinu en nú er járnið orðið ónýtt. ___
Vigur er næststærsta eyjan
í ísafjarðardjúpi. Hún er fyrir
mynni Skötufjarðar og Hest-
fjarðar, um 2 km á lengd og
tæpir 400 m á breidd. I Vigur er
eitt býli en ábúendur eru
bræðurnir Salvar og Björn
Baldurssynir ásamt eiginkonum
sínum, Hugrúnu Magnúsdóttur
og Ingunni Ósk Sturludóttir.
Björn og Ingunn eiga tvö börn,
eins og þriggja ára, en Salvar og
Hugrún eiga fjögur börn; 5,13,
18 og 19 ára. Þau tóku við
búsforráðum árið 1985, en sú
ætt sem nú er í Vigur hefur
verið þar frá árinu 1882, er Sr.
Sigurður Stefánsson frá Ríp í
Hegranesi kom þangað. Sonur
Sr. Sigurðar og Þórunnar,
Bjarni Sigurðsson, tók við
búskap af foreldrum sínum árið
1919 ásamt konu sinni Björgu
Björnsdóttur frá Veðramóti í
Skagafirði og stóðu þau fyrir
búi í Vigur fram til ársins 1953.
Þá tóku við búskap í Vigur
synir Bjarna og Bjargar, Björn
og Baldur Bjarnasynir. Eigin-
kona Baldurs er Sigríður Sal-
varsdóttir frá Reykjarfirði, og
stóðu þau fyrir búi í Vigur fram
til ársins 1985, er núverandi
ábúendur tóku við. Sigríður er
enn í Vigur á sumrin en þeir
bræður Björn og Baldur eru
látnir.
og pakkað í plast. Viðskipta-
vinirnir eru einkum einstaklingar á
Isafirði og í Reykjavík, sem og
verslanir. En þeir Vigurbændur fá
oft góða aðstoð við lundaveiðina.
Þegar Bbl. var í Vigur mátti sjá þá
Jón Stefánsson söngstjóra í Lang-
holtskirkju og séra Sigfinn Þor-
leifsson sjúkrahúsprest sem koma
vestur og leggjast í veiðiskap. Gott
ef þeir kalla það ekki að „hreinsa
sálina" að drepa lunda.....Líklega
má ætla að það sé frelsið og hreina
loftið sem hreinsi sál og líkama.
Salvar sagði að tæknivæðing í
heyskap í Vigur væri ekki komin
jafn langt og víða á meginlandinu
en þrátt fyrir það hefur gengið vel
að heyja í eynni. Þannig er heyið
ekki sett í rúllur heldur þurrkað og
mokað í hlöðu - og súgþurrkunin
sett í gang. Auk þess fer nokkuð í
vothey. Túnin í Vigur eru 12
hektarar og sagði Salvar að það
tæki um þijár vikur að heyja. Þess
má geta að í Súðavíkurhreppi eru
aðeins tvær jarðir þar sem ábúend-
urnir geta látið sér duga að slá
bara heimatúnin. „Við höfum
aldrei sótt heyskapinn annað og
eftir að kindurnar eru famar þá
dugar heyið okkur fyllilega - og
vel það.“
Auðvitað er mjólkin flutt með
bátnum til ísafjarðar. Henni er
dælt í tank sem síðan er fluttur um
borð - og nýr tankur kemur í land.
Nytin í Vigurkúnum er um 4.400
lítrar á ári en framleiðslurétturinn
er rúmir 36 þúsund lítrar. Að-
spurður sagði Salvar að ætlunin
væri að halda áfram kúabúskap í
Vigur en hann nefndi að það gerist
æ erfiðara að afsetja nautgripi og
gilti það jafnt um gamlar kýr og
kálfa. „Við erum ekkert í kjöt-
framleiðslu og seljum því alla
smákálfa beint enda er fjósið ekki
nógu stórt til að ala upp í því
kálfa." sagði Salvar og bætti því
við að ekki væru uppi hugmyndir
um að byggja nýtt fjós eða breyta
því gamla sem vabbyggt um 1960.
Búið bæri einfaldlega ekki slíka
fjárfestingú.
Hafsteinn hóaði í liðið og
haldið var til Isafjarðar. Vigur-
Breiður hvfldi sig á kambinum.
Það var farið að kula enda liðið á
dag.