blaðið - 03.03.2007, Blaðsíða 14

14
LAUGARDAGUR 3. MARS 2007
blaðið
^DR.GILUAN |
frábært fyrir meltinguna ^
Eykur orku, úthald
og einbeitingu.
Lífrænt ræktuð spíruð
súperfæða
Fæst í apótekum, heilsubúðum, Hagkaup og Fjarðarkaup
v gtaln* «** ***£
sfc •'■<"** hartvstnl at ft« Sgí
°/ cni^mr twtivUy ffr
**•
á þriðjudögum
E
Auglýsingasíminn er
510 3744
blað
Vörulistinn er komin með vinnufatnaði
og heilsuskóm hringið og pantið lista
opið
þri-fim kl. 10.00-17.00
föstkl. 10.00-16.00
jJUj

. Þegar þú vilt þægindi
Síðumúli 13
108 Reykjavík
Sími5682878
www.praxis.is
Nýtt námskeið í fluguköstum hefst sunnudaginn 4.
mars íT.B.R.húsinu Gnoðavogi 1 kl 20:00.
Kennt verður 4., 1118. og 25. mars.
Við leggjum til stangir.
Skráning á staðnum gegn greiðslu (ekki kort).
Mætið tímanlega. Munið eftir inniskóm.
Verð kr 8.500.- en kr 7.500.- til félagsmanna,
gegn framvísun gilds félagsskírteinis.
Upplýsingar veita Gísli í síma 894-2865 og Svavar í síma 896-7085
• ----------------------------------- =

gert mikil mistök
EN BUBBIVAR FALLINN!
Hæstiréttur gerði í fyrra-
gær mjög alvarleg mis-
tök þegar hann staðfesti
dóm héraðsdóms í máli
Bubba Morthens gegn ritstjóra
Hér & nú sem birt hafði mynd af
Bubba á forsíðu blaðsins undir fyr-
irsögninni „Bubbi fallinn“. Hér-
aðsdómarinn Jón Finnbjörnsson
dæmdi þau orð dauð og ómerk og
að Bubba Morthens bæru 700 þús-
und krónur í miskabætur fyrir
þau - og sjálfa myndatökuna en
Bubbi hafði verið myndaður í
bíl sínum þar sem hann var að
kveikja sér í sígarettu. Jón skrif-
aði í forsendum dómsins að ekki
væri unnt að skilja fyrirsögnina
öðruvísi en svo að Bubbi væri
aftur byrjaður að neyta vímuefna
en eins og í ljós kom inni í blaðinu
var verið að tala um að hann væri
fallinn á reykingabindindi. í því
sambandi feli orðin „Bubbi fall-
inn“ í sér refsiverða aðdróttun.
Misskilningur í tíu sekúndur
Þetta var ekki góður dómur
hjá Jóni Finnbjörnssyni. Merg-
urinn málsins er vitaskuld sá að
frétt Hér & nú var rétt. Bubbi var
fallinn. Hann var aftur byrjaður
að reykja en hann hafði iðulega
fjallað í viðtölum opinberlega um
baráttu sína við nikótíndjöfulinn
- ekki síður en áfengis- og vímu-
efnaskrattana. Og það er einfald-
lega rangt hjá Jóni Finnbjörnssyni
að ekki hafi verið unnt að skilja
fyrirsögnina öðruvísi. f þeirri
virtustu orðabók sem til er um
íslenska tungu er gefið eitt dæmi
um notkun sagnorðsins „að falla“
í merkingunni að slíta bindindi.
Það dæmi snýst aðeins um að ein-
hver hafi fallið á tóbaksbindindi.
Dómur Jóns Finnbjörnssonar
var því rangur.
Nú er það að vísu rétt að ýmsir
munu hafa skilið fyrirsögnina
á þann veg að Bubbi væri aftur
lagstur í dóp og brennivín. Sá
misskilningur hefur þá viðgeng-
ist þær tíu sekúndur eða svo sem
það tók fólk að fletta upp í blað-
inu og komast að hinu sanna.
Fjölmiðla má aldrei dæma
fyrir ósmekklegheit
Okkur getur alveg þótt það
ósmekklegt af Hér & nú að hafa
ekki skýrt málið nánar á for-
síðu. Okkur getur meira að segja
fundist það verulega ósmekklegt.
Ámælisvert, jafnveí. Það má spek-
úlera í hvort þarna hafi Hér &
nú ýmist af vangá eða vísvitandi
brotið einhverjar siðareglur. Ég er
ekki þeirrar skoðunar en það má
samt alveg velta því fyrir sér.
En fjölmiðla á ekki og má ekki
dæma til refsingar fyrir eitthvað
sem sumum okkar kann að virð-
ast ósmekklegt. Sumum okkar
- og þá líka bara stundum - því
sá Bubbi Morthens sem ég þekki,
hann hefði nú bara hlegið að
þessu ef honum hefði ekki fyrir-
fram verið í nöp við útgáfu Hér &
nú af öðrum ástæðum. Fjölmiðla
má dæma til refsingar ef þeir fara
vísvitandi með rangt mál eða
hafa uppi þvílík stóryrði og æru-
meiðingar að ekki verði við unað.
En í seinna tilvikinu verður samt
að fara mjög varlega - enda á
helst aldrei að svara stóryrðum
með dómstólum. Allt vafstur
fólks fyrir dómstólum vegna æru-
meiðinga kemur á endanum fyrir
lítið. Sé eitthvað hæft í ærumeið-
ingum breytir engu þótt menn
séu dæmdir fyrir þær. Sé ekkert
hæft í þeim, þá standa þolendur
það af sér á endanum en ekki
með atbeina dómstóla.
Bubbi hefur sjálfur beitt
tvíræðni og aðdróttunum
Okkur getur líka hafa þótt
ástæðulaust af Hér & nú að fjalla
um það opinberlega hvort Bubbi
Morthens væri byrjaður að reykja
aftur. Tja - jújú, en hann hafði
nú reyndar sjálfur séð ástæðu til
þess að fjalla um reykingar sínar
opinberlega - svo hvað átti blaðið
að halda? Má bara fjalla um ein-
hver tiltekin mál þegar viðkom-
andi einstaklingi þóknast? Má
kannski bara fjalla um velgengni
stjórnmálamanna - en hóta þeim
fjölmiðlum svo dómstólum sem
voga sér að segja frá því að nú sé
fylgið að falla ... svo ég noti nú
þetta viðkvæma orð. Er þetta ekki
sambærilegt í skilningi laga?
Okkur getur ennfremur gram-
ist - eins og Bubba - sú tvíræðni
sem fólst í orðunum „Bubbi fall-
inn“. En Bubbi Morthens hefur
sjálfur beitt tvíræðni í sínum
ljóðum, hann hefur beitt aðdrótt-
unum á opinberum vettvangi og
jafnvel klárum ærumeiðingum í
garð nafngreindra manna - eins
og dæmi eru um. Eiga dómstólar
virkilega að koma til skjalanna
bara af því í þetta eina skipti
kvaðst hann sjálfur hafa orðið
móðgaður?
Nei - dómstólar eiga ekki að
fella dóma yfir fjölmiðlum fyrir
tvíræðni og heldur ekki fyrir að
vera ósmekklegir. Við kunnum
að hafa samúð með Bubba Mort-
hens (eins og dómararnir virðast
hafa gert) en honum á þó
ekki að líðast að fá fjöl-
miðil dæmdan
„Við kunnum að hafa
samúó með Bubba
Morthens en honum á
þó ekkí að líðast að íá
fjölmiðil dœrndan fyrir
tvírœöni og hugsanleg
ósmekklegheiV'
fyrir tvíræðni og hugsanleg
ósmekklegheit.
Því hvar endar það?
Dómararnir fóru auð-
veldustu leiðina
Dómarar í þessu máli fóru
auðveldustu leiðina: Annars
vegar var hinn heittelskaði Bubbi
Morthens sem sagðist hafa verið
særður holundarsári á sálinni af
því einhver hefði ef til vill hugs-
anlega kannski getað skilið fyr-
irsögnina þannig að hann væri
lagstur í sukk. Hins vegar var
heldur lítils metið „slúðurblað“
sem öllu ærlegu fólki fannst sér
bera skylda til að vera á móti. En
jafnvel þetta mál snýst þó fyrst og
fremst um tjáningarfrelsi fjölmið-
ils og það má aldrei skerða. Ýmsir
óprúttnir aðilar munu ábyggi-
lega vel geta hugsað sér að nota
þetta dómafordæmi til að kveða
í kútinn umfjöllun fjölmiðla um
það sem þeir hafa meiri ástæðu
til að leyna en Bubbi Morthens
reykingum sínum. Og því getur
þessi dómur reynst beinlínis
hættulegur.
Það er einfaldlega lífsnauð-
syn fyrir fjölmiðla á Islandi að
þessum dómi verði umsvifalaust
skotið til Mannréttindadómstóls
Evrópu þar sem pottþétt má heita
að honum verði
hnekkt.