Orðlaus - 01.02.2003, Blaðsíða 29

>
Náttúruleysi er
óhollt fyrir budduna
Við þurfum að lifa í þessu landi. Það er
mikil kúnst. Við þurfum að skakklapp-
ast á háhæluðu skónum á Hverfisbarinn
í hríðarbyl, sætta okkur við að vera gíslar
lcelandAir af því að flugfargjöld eru svo há
og síðast en ekki síst höfum við úr ónota-
lega háum söðli að detta. Við (slendingar
erum þriðja rlkasta þjóð í heimi,samkvæmt
mæiingum World Economic Forum og Har-
vard háskóla þegar notaður er mælikvarð-
inn þjóðarframleiðsla per. mann. Margir
aðrir mælikvarðar eru til og við erum í 5 -7
sæti á flestum þeirra.Þar með erum við sjálf-
krafa komin í úrslit í keppninni um að verða
ríkasta þjóð í heimi.
Við þurfum að lifa í þessu landi. Þetta er
helsta slagorð þeirra sem agitera fyrir virkj-
unum á hálendinu.Við sem ekki kærum okk-
ur um þessar sömu virkjanir erum hjartan-
lega sammála.Við viljum mjög gjarnan lifa
í þessu landi, en við viljum jafnframt
vanda meðulin
til þess að hér
verði byggilegt
sem lengst og afkom-
an sé byggð á góðum
grunni.
Hagfræðinga grein-
ir mjög á um hvort
Kárahnjúkavirkjun
muni gefa af sér
tímabundinn arð eða
hvort hún ereinungis
skuldabaggi fyrir alla
landsmenn. Athugið
að þá er aðeins verið
að tala um hvort hún
borgi sig í afmörk-
uðum skilningi. Það
er að segja þegar
ekkert annað
er tekið með í
reikninginn, til
að mynda það hvers virði náttúran
er okkur, jafnvel í beinhörðum peningum.
Ef hins vegar dæmið er allt
reiknað til enda er deginum
Ijósara að Kárahnjúkavirkjun
er mistök sem nánast væru
hlægileg ef svo mikil verð-
mæti væru ekki í húfi. Ekki
eingöngu þau verðmæti
sem við höfum stært okkur
af svo lengi, að vera nokkurn
veginn eina Evrópuþjóðin
sem ekki er náttúrulaus,held-
ur það sem við berum mesta
virðingu fyrir hér um slóðir
sem er peningar. Gróði.
Grundvöllur þess að byggi-
legt sé í landinu um langan
aldur. Náttúra er nefnilega
ekki eingöngu fyrir kanínur
og fugla, hún hækkar sífellt
í verði á meðan álið lækkar í
verði, stöðugt og örugglega.
Virkjanirá hálendinu eru ekki uppbygging
heldurniðurrif.Vísaðertil þeirra sem sprau-
tu í atvinnu- og efnahagslífið en sú
sprauta inni-
heldur eitur.
Náttúran er
okkar stærsta fram-
tíðartromp. Hún er
ótæmandi auðlind
sem verður dýr-
mætari eftir því
sem tíminn líður
og veröldin í kring-
um okkur verður
sjúskaðri.
Allar áætlanir um
risavirkjanir á há-
lendinu fara langt
út fyrir að vera
óskynsamlegar.
Með þeim högum
við okkur eins og
óð manneskja í
sótsvartri
örvæntingu.
Mér líður
svo illa á sálinni í dag, best
að ég sprauti mig með heróíni. Við látum
eins og maðurinn sem var svo kalt að hann
hjó niður húsið sitt í eldivið, þótt hann ætti
stóran eldiviðarstafla í garðinum.Svona
hegðun er aldrei skynsamleg, en hún væri
skiljanlegri ef við hefðum ástæðu til að
örvænta. En við höfum enga ástæðu til að
örvænta. Það er engin hætta á því að við
verðum fátæk af því að hlífa náttúrunni.
Ef við hins vegar gloprum niður trompinu
okkar munum við þurfa að þola andlega og
veraldlega fátækt.
Fleiri staðreyndir:
7 60 fossum, ómetanlegum jarðsöguminj-
um, búsvæðum hreindýra og fugla verður
fórnað.
8 40 ferkílómetrum af fágætu gróðurlendi
verður drekkt og stór svæði verða þakin
jökulaur.
9 Af þessum sökum verður sand- og mold-
rok mikið, austfirðingar og ferðamenn
gætu hreinlega þurft að japla á aurnum.
10 Lagarfljótið verður mórautt eins og
drullupollur.
Þjóðgarður og virkjun eru ósættanlegar
andstæður. Allt tal um einhvers konar virkj-
anaþjóðgarð er óraunhæft, vægast sagt.
Kárahnjúkavirkjun eyðileggur því
möguleika allra þeirra sem vilja nýta
landið til náttúruskoðunar og sjálf-
bærrar ferðamennsku. Þeir sem láta
sig dreyma um framtíðarvæna upp-
byggingu á Austurlandi; alþjóðlega
jarðvísindaakademíu, heilsuhótel á
Héraði og öll þau störf sem skapast
í kringum starfsemi af því tagi, geta
pakkað draumum sínum saman.
Að lokum legg ég mig niður við að
hafa orð á því augljósa: Kárahnjúka-
virkjun og álver á Reyðarfirði eru
ekki forsendur þess að áfram verði
byggð á Austurlandi. Þeir sem eru
á móti Kárahnjúkavirkjun eru ekki
óvinir Austfirðinga, heldur í mörgum
tilfellum Austfirðingar sjálfir. Það eru
að sjálfsögðu til fleiri en ein leið til
atvinnuuppbyggingar.
Þú sérð, kæri lesandi, að við sem mót-
mælum virkjunum á hálendinu erum
ekki að grínast. Okkur þykir ekki gam-
an að standa í nepjunni og mótmæla
og það er mun notalegra að lesa góða
bók á kvöldin en standa ( þv( að skrifa
svona greinar.
Staðreyndirnar eru þessar:
1 Tekjur tengdar álverði eru mun
sveiflukenndari en fiskveiðar.
2 Rekstrarhalli af virkjuninni verður
2,5 miljarðar á ári miðað við núver-
andi álverð.
3 Almennir vextir munu hækka um 2
prósentustig á framkvæmdatíma.
4 Náttúruvernd ríkisins og aðrar fag-
stofnanir ásamt skipulagsstofnun
höfnuðu Kárahnjúkavirkjun vegna
mikilla og óafturkræfra umhverfisá-
hrifa.
5 Skipulagsstofnun taldi einnig
hagrænar forsendur fyrir virkjuninni
veikar.
ÖKárahnjúkavirkjun verður skammKf
og óendurnýjanleg en breytir endur-
nýjanlegri auðlind í eyðimörk.
Guðrún Eva Mínervudóttir
Rithöfundur