Bændablaðið - 13.02.2007, Blaðsíða 2

Bændablaðið | Þriðjudagur 13. febrúar 20072
Ný ver ið efndi sam göngu ráð til
funda rað ar um sam göngu mál
sem bar yf ir skrift ina Ferð ir,
bú seta og sam göngu kerfi. Víf ill
Karls son, dó sent við Há skól ann
á Bif röst og ráð gjafi hjá Sam tök-
um sveit ar fé laga á Vest ur landi,
hélt þar er indi um áhrif um bóta
í sam göngu kerf inu á byggð og
sýndi fram á að það hef ur bæði
kosti og galla í för með sér.
Víf ill hef ur unn ið að rann sókn-
um sín um með Rann sókn ar stofn un
Há skól ans á Bif röst og Há skól ans á
Ak ur eyri ásamt Sam tök um sveit ar-
fé laga á Vest ur landi. Einn ig hef ur
Víf ill not ið stuðn ings og sam starfs
Byggða stofn un ar og sam göngu yf ir-
valda.
„Við höf um vís bend ing ar fyr ir
ákveð inni and borg ar mynd un hér-
lend is sem hef ur ver ið að ger ast í
helstu stór borg um heims ins og þá
sér stak lega í Evr ópu og Banda ríkj-
un um. Það er að ákveð inn hluti
borg ar búa kýs að eiga ann að heim-
ili fyr ir ut an þétt býl ið. Við sjá um
þá þró un hér heima í upp kaup um á
jörð um, fjölg un sum ar húsa og fjölg-
un húsa rétt ut an þétt býl is sem þétt-
býl is bú ar koma sér upp,“ út skýr ir
Víf ill.
Vænt ing ar íbúa breyt ast
og meng un eykst
Víf ill hef ur kann að sér stak lega
hvaða áhrif til koma Hval fjarð ar-
gang anna hef ur haft fyr ir Vest ur-
land og kemst að þeirri nið ur stöðu
að sam göngu bæt ur hafa áhrif á
bú setu skil yrði.
„Meg in nið ur stað an er fyrst og
fremst sú að sam göngu bæt ur hafa
greini lega áhrif á bú setu skil yrði
og við höf um séð væg ar vís bend-
ing ar fyr ir því að þær hafi áhrif á
bú setu þró un. Við sjá um betri for-
send ur fyr ir bætt um bú setu skil yrð-
um en það þýð ir ekki sjálf krafa að
íbúa fjöldi auk ist. Það sem breyt ist
helst er bætt að gengi að þjón ustu
bæði heima fyr ir og á öðr um svæð-
um, lægra vöru verð og meira vöru-
úr val, virk ari hús næð is mark að ur,
meiri mögu leik ar á vinnu mark-
aði, bæði laun og úr val at vinnu
og at vinnu ör yggi. Einn ig verð ur
bætt að gengi að höf uð borg inni og
ná granna byggð um,“ seg ir Víf ill og
bæt ir jafn framt við: „Með bætt um
sam göng um breyt ast vænt ing ar íbú-
anna og þeir verða já kvæð ari í garð
heima byggð ar inn ar sem er mjög
já kvætt því já kvæð ar vænt ing ar eru
frum for senda fram fara í sér hverju
sam fé lagi. Þetta er sá þátt ur sem
kom mest á óvart í rann sókn inni.“
Þó að kost irn ir séu um tals verð-
ir leyn ast þó einn ig gall ar í kjöl far
sam göngu bóta í dreif býli.
„Það er ekki allt já kvætt því það
sem er jafn an tal ið til er að það
vilja fylgja svona um bót um meng-
un, jafnt loft-, há vaða-, sem sjón-
meng un. Einn ig eru vís bend ing ar
fyr ir því fyr ir dreif býl ið að glæpa-
tíðni auk ist. Þann ig fær dreif býl ið
bæði kosti sem og ókosti þétt býl is-
ins en þeir fara að gera vart við sig
á þeim svæð um sem liggja næst
borg inni. Það kom líka í ljós að
við sam göngu bæt ur jókst óör yggis-
k ennd sumra í um ferð inni og þá
eink um eldri ein stak ling ar sem eru
við kvæm ir fyr ir slíku,“ seg ir Víf ill
en rann sókn ina má nálg ast í fullri
lengd á heima síðu höf und ar http://
vif ill.vest ur land.is. ehg
Fréttir
KOSN ING UM
sauðfjár samning
Sauðfjárbændur, at hugið
Póstkosning er að hefj ast um ný gerðan sauð fjársamning
Kjörskrár liggja frammi á skrif stofum bún aðarsambanda
og kæru frestur er til mánu dags 19. febrú ar nk.
Atkvæðaseðlar verða send ir út í dag,
þriðjudaginn 13. febrú ar.
Atkvæði skulu póst lögð í síð asta lagi
miðvikudaginn 21. febrú ar.
Bændasamtök Ís lands
Landssamtök sauð fjárbænda
Kost ir og gall ar sam göngu bóta í dreif býli
Skaga fjörð ur
Aff föll á fé í af rétt könn uð
Fé lag sauð fjár bænda í Skaga-
firði gerði á síð asta ári könn un
á af föll um sauð fjár í af rétt vest-
an Hér aðs vatna sum ar ið 2005.
Náði könn un in frá bæn um Stóra
Vatns skarði norð ur að Hrauni á
Skaga, en á þessu svæði eru 46
bæ ir með sauð fé. Það var Leið-
bein inga mið stöð in ehf. sem vann
könn un ina en mark mið með
henni var að greina hvort heimt-
ur á fé færu versn andi og ef svo
væri hverju menn kenndu um.
Send voru skrif leg gögn til bænda
og var svar hlut fall um 85%. Frá
þeim sem svör uðu voru rek in á
af rétt 11.713 lömb. Um haust ið
vant aði 88 ær og 344 lömb eða að
með al tali 2,9% lamba. Afföllin
voru mis mun andi eft ir af rétt ar-
svæð um, mest á Skaga, 4,1%, en
minnst í fyrr um Skarðs hreppi
sem er næsta sveit við, 2%. Í
fremsta hlut an um, þ.e. Stað ar-
a f rétt voru van höld in 3,5%. Á
nokkr um bæj um voru van höld in
5% eða meiri.
31% svar enda töldu van höld
vera að auk ast og flest ir töldu að þar
væri ref um að kenna. 56% töldu að
van höld in væru svip uð og und an far-
in ár. Nær sam dóma álit var að ref
væri að fjölga á svæð inu og frá 41%
bæja hafði fé orð ið fyr ir dýr bít á síð-
ustu ár um, þar af kom dýr bit ið frá
sex þeirra haust ið 2005.
Sam kvæmt upp lýs ing um frá
land bún að ar nefnd sveit ar fé lags ins
Skaga fjarð ar hef ur orð ið veru leg
fjölg un á veidd um dýr um á ára bil-
inu 1998-2006. Fyrsta ár ið veidd ist
251 re fur en í fyrra voru þeir 320.
Kostn að ur sveit ar fé lags ins vegna
veiða á ref og mink hafði líka stór-
auk ist, úr 4,7 millj ón um í 7,2.
Það er ljóst að eft ir að rík ið
dróg veru lega úr fram lög um sín um
vegna veiða fyr ir nokkr um ár um
hef ur víða um land sig ið veru lega
á ógæfu hlið ina við að halda niðri
fjölg un á ref og mink sem flest um
þyk ja þó mik lir vá gest ir í nátt úr-
unni og valda þar gríð ar legu tjóni á
hverju ári. Má þar fyr ir ut an sauð fé
bæði nefna æð ar vörp og veiði árn ar
að ótöldu fugla lífi sem á viss um
svæð um er að eins orð ið svip ur hjá
sjón. Hef ur fé lag sauð fjár bænda
og land bún að ar nefnd sveit ar fé lags-
ins Skaga fjarð ar sent áskor un til
um hverf is ráð herra og land bún að ar-
ráð herra að þeir beiti sér í mál inu
þann ig að hið op in bera taki meiri
þátt í kostn aði við veið arn ar en ver-
ið hef ur síð ustu ár. ÖÞ
Jó hann Már Jó hanns son, bóndi
í Kefla vík í Skaga firði, lagði fyr ir
stjórn Bún að ar sam bands Skaga-
fjarð ar til lögu um að bænd ur megi
sjálf ir ann ast flutn inga fé sínu til
slátr un ar. Var hún sam þykkt og
send sem álykt un til Bún að ar þings
2007. Þar seg ir: ,,Bún að ar þing
2007 átel ur ein hliða ákvörð un
þeirra slát ur leyf is hafa sem ákveð ið
hafa að að eins að il ar á þeirra veg-
um ann ist flutn ing slát ur fjár. Með
því er kom ið í veg fyr ir að þeir
bænd ur sem eiga flutn ings tæki og
vilja flytja sitt slát ur fé sjálf ir geti
nýtt sér sín tæki sér til hags bóta.“
Í grein ar gerð seg ir: ,,Bætt af -
koma bænda bygg ir á hag ræð ingu.
Marg ir bænd ur sem búa langt frá
af rétti og/eða rétt um hafa séð mögu-
leika á hag ræð ingu með því að
koma sér upp eig in flutn ings tækj-
um til að flytja fé í af rétt og heim
úr rétt um.“
Verða að greiða fyr ir
eig in flutn inga
Jó hann Már Jó hanns son sagði í
sam tali við Bænda blað ið að hóp ur
bænda byggi við þær að stæð ur að
þurfa að flytja sitt fé á flutn inga-
vögn um á af rétt og heim úr rétt um
á haust in. Hann nefndi bænd ur í
Hegra nes inu í þessu sam bandi því
þeir þurfa að flytja fé sitt á bíl um á
af rétt í Kálf ár dal og sækja það síð-
an í Skarða rétt því nú má ekki leng-
ur reka fé í gegn um Sauð ár krók.
Bænd ur hafa kom ið sér upp alls
kon ar flutn ings tækj um til þess ara
flutn ing og hafa not að þau líka til
að flytja fé til slátr un ar á haust in.
Fyr ir nokkr um ár um voru gerð-
ar at huga semd ir við það að bænd ur
önn uð ust sjálf ir flutn inga á slát ur fé
sínu og þeim í raun bann að það eft-
ir að kaup fé lag ið hafði sam ið við
vöru bif reiða stjóra fé lag ið um flutn-
ing ana eft ir út boð. Jó hann seg ir að
bænd ur hafi far ið í hart út af þessu
og unn ið sig ur og hafi um tíma ann-
ast sjálf ir flutn ing ana en ár ið 2005
var allt í einu far ið að taka jöfn un-
ar gjald af bænd um í Skaga firði sem
fluttu sjálf ir sitt fé. Nú er það gær-
an og inn mat ur inn sem tek in er af
þeim fyr ir flutn ing ana.
Vilja jöfn un ar gjald ið til baka
,,Við feng um bréf upp á það í haust
að við mætt um flytja féð á eig in
far ar tækj um á eig in kostn að en það
breytti engu um af urða verð ið til okk-
ar, gær an og inn mat ur inn yrði tek inn
upp í flutn ings kostn að auk þess sem
við verð um að greiða sjálf ir ol íuna
á bíl ana. Ég hef rætt þetta mál við
kaup fé lags stjór ann á Sauð ár króki
og hann sagð ist ætla að skoða mál-
ið. Ég sagði hon um að ég gerði mig
ekki ánægð an með neitt minna en
að við, sem flytj um okk ar fé sjálf ir,
fengj um jöfn un ar gjald ið greitt til
baka og fengj um við ur kennd an rétt
okk ar til að nota okk ar eig in tæki
við flutn ing ana. Síð an hef ur ekk ert
gerst í mál inu,“ sagði Jó hann.
Hann seg ir að víða um land sé
það svo að bænd ur megi ekki flytja
slát ur fé sitt sjálf ir eft ir að gæru- og
inn mats verð ið var sett inn í kjöt-
verð ið. Slát ur hús ið á Hvamms tanga
er eina slát ur hús ið sem leyf ir bænd-
um að flytja slát ur fé sitt sjálf ir og
greið ir þeim fyr ir flutn ing inn sama
verð og verk tak an um sem flyt ur
fyr ir slát ur hús ið. Jó hann seg ir það
skrýtna við þetta sé að Kaup fé lag
Skag firð inga eigi helm ing inn í slát-
ur hús inu á Hvamms tanga. Sdór
Ótrú leg
mis mun un
Varð andi skatt lagn ingu veiði-
heim ilda á sér stað ótrú leg mis-
mun un því greiða þarf bæði
full an tekju skatt og út svar af
veiði hlunn ind um jarða þar sem
rekst ur er stund að ur. Ef ekki er
bú ið á jörð inni þarf hins veg ar
að eins að greiða 10% fjár magns-
tekju skatt af hlunn inda tekj um.
Bænd ur benda á að vand séð sé
að þetta sam ræm ist jafn ræð is-
reglu stjórn ar skrár inn ar.
Þetta mál verð ur tek ið upp á
kom andi Bún að ar þingi fyr ir til -
stuðlan Bún að ar sam taka Vest ur-
lands, Bún að ar sam bands Vest fjarða
og Kjal ar nes þings. Sam tök in vilja
að Bún að ar þing 2007 skori á stjórn-
völd að leið rétta þenn an mis mun
sem er á skatt lagn ingu veiði hlunn-
inda. Þau benda á að ekki verði séð
að veiði hlunn indi þau sem af jörð-
um kunna að hljót ast vegna þess að
á þeim er að finna ár eða feng sæl
vötn hafi nokk uð með það að gera
hvaða bú setu form er á þeim eða
hvort þar er stund að ur rekst ur eða
ekki.
Árni Snæ björns son, hlunn inda-
ráðu naut ur Bænda sam tak anna,
sagði í sam tali við Bænda blað ið að
þetta mál hefði einu sinni áð ur kom-
ið fyr ir Bún að ar þing og að bænd ur
hefðu reynt án ár ang urs að fá þetta
leið rétt hjá stjórn völd um. Í ein-
staka til vik um hefðu bænd ur tal ið
arð greiðsl ur frá veiði fé lög um sem
fjár magns tekj ur en ekki feng ið það
við ur kennt hjá skatta yf ir völd um.
Mega ekki flytja eig ið
sauð fé til slátr un ar
Samn inga við ræð ur Fljóts dals hér aðs og Djúpa vogs
Á fundi bæj ar stjórn ar Fljóts dals hér aðs síð ast lið inn fimmtu dag var
sam þykkt að hefja við ræð ur við Djúpa vogs hrepp og rík is vald ið um
sam ein ingu sveit ar fé lag anna.
En eft ir lits nefnd um fjár mál sveit ar fé laga hef ur mælst til þess með bréfi
til Djúpa vogs hrepps. Bæj ar stjórn fól bæj ar stjóra og for seta bæj ar stjórn ar
að vera full trú ar sveit ar fé lags ins í við ræð un um. Af heima síð ur Fljóts dals-
hér aðs.
Vífill Karls son, dó sent við Há skól-
ann á Bif röst og ráð gjafi hjá Sam-
tökum sveit arfélaga á Vest urlandi,
hefur kann að kosti og galla sam-
göngubóta í dreif býli.
Áhrif þétt býliskjarna og vega bætur. Hér var Víf ill að varpa upp þeim sterku
áhrifum höf uðborgarinnar á nær liggjandi svæði og velti fyr ir sér hvort ekki
mætti greina sam bærileg áhrif á þessi þrjú burð arsvæði úti á landi. Tek ið
skal fram að þetta var ein göngu til gáta.