Bændablaðið - 13.02.2007, Qupperneq 24

Bændablaðið | Þriðjudagur 13. febrúar 200724
Sam kvæmt upp lýs ing um frá
Mat væla- og land bún að ar stofn-
un ar Sam ein uðu þjóð anna, FAO,
minnk uðu skóg ar á jörð inni á
tíma bil inu 2000-2005 um ná lægt
því 37 millj ón hekt ara eða tæp-
lega 1%. Hér er um nettó minnk-
un að ræða, þ.e. eyð ing skóga
að frá dreg inni plönt un. Mest er
eyð ing in í Afr íku, eða 3,2%, og
í Suð ur-Am er íku 2,5%. Í As íu
stækk uðu skóg ar um 0,9%, eink-
um vegna mik ill ar plönt unn ar í
Kína, en ann ars stað ar í álf unni,
svo sem í Ind ónes íu minnk uðu
þeir, m.a. vegna mik ils ólög legs
skóg ar höggs.
Jörð in hef ur á 8 þús und ár um tap-
að ná lægt því helm ingi skóga sinna,
þar af lang mestu síð ustu þrjá ára-
tugi. Sam kvæmt göng um FAO eru
ein ung is 36% skóga jarð ar upp runa-
leg ur, þ.e. ósnortn ir af at höfn um
manns ins. Á um helm ing skóg anna
hef ur mað ur inn sett mark sitt. Plant-
að ur skóg ur fer vax andi en nem ur
þó enn að eins þrem ur pró sent um af
heild ar skóg um á jörð inni.
Helsta ástæð an fyr ir eyð ingu
skóga er skóg ar högg í því skyni
að stækka akra og beiti land. Um
96% af skóg ar eyð ingu er af þeim
sök um, en vega gerð og ólög leg eyð-
ing skóga á einn ig sinn þátt. Á hinu
frjó sama Amaz on svæði í Bras il íu
má rekja um 80% af skóg ar eyð ingu
á tíma bil inu 1990-2001 til þess að
ver ið er að stækka beiti land fyr ir
naut gripi.
Fyr ir ut an efna hags legt verð-
mæti sitt þá varð veita skóg arn ir
líf fræði leg an fjöl breyti leika, koma
í veg fyr ir jarð vegs eyð ingu, mynda
hring rás fyr ir nær ing ar efn in og hafa
áhrif á vatns miðl un. Skóg arn ir taka
einn ig til sín mik ið af kol tví sýr ingi
úr and rúms loft inu og draga þann ig
úr gróð ur húsa áhrif um.
Minnk un skóg anna á ára bil unu
2000-2005 leiddi þann ig til þess að
kol tví sýr ings nám þeirra dróst sam-
an um 5%.
Á hinn bóg inn losn ar kol tví sýr-
ing ur þeg ar skóg ar eru höggn ir,
við skóg ar elda og rotn un þeirra.
Sam kvæmt gögn um frá FAO veld-
ur minnk un skóga um 25% af los un
kol tví sýr ings á jörð inni.
Við ný plönt un líð ur lang ur tími
áð ur en það fer veru lega að muna
um kol tví sýr ings upp töku skóg ar-
ins. Rann sókn í Banda ríkj un um
sýndi að 70 ár um eft ir plönt un var
kol tví sýr ings nám skóg ar ins að eins
helm ing ur þess sem það var hjá
óhreyfð um skógi.
Frönsk rann sókn hef ur einn ig
sýnt að efna hags legt gildi skóga
í þró un ar lönd um hvað varð ar kol-
tví sýr ings nám er mik ið meira en
verð mæti timb urs ins sem þeir
gefa. Sam kvæmt Ky oto bók un inni
geta iðn ríki, sem leggja fram fé til
nýrra skóga í þró un ar lönd um, tal ið
sér það til tekna þeg ar kol efn is bók-
hald þeirra er gert upp. Eins og er
fá lönd hins veg ar það ekki met ið
í kol efn is bók hald inu að vernda
nú ver andi skóga. Það ætti þó að
gera, þann ig væri stuðl að að líf ræn-
um fjöl breyti leika og unn ið gegn
gróð ur húsa áhrif um.
Full trú ar 46 þró un ar landa lýstu
því ný lega yf ir að þeir væru fús ir
til að berj ast gegn eyð ingu skóga
en þeir hefðu ekki fjár magn til að
kosta það.
Sam kvæmt skýrsl um FAO stefn-
ir í þá átt í þró un ar lönd un um að
fram leiða sí fellt meira af því timbri
sem iðn að ur inn þarf úr skóg um sem
hef ur ver ið plant að til í því skyni að
vernda nátt úru lega skóga.
Í nýrri rann sókn sem vís inda-
aka dem íur Kína og Finn lands hafa
gert kem ur fram að í um 50 stærstu
skóg rækt ar lönd um heims vex nú
líf massi skóg anna. Það gef ur von
um bjart ari fram tíð.
Lands byg dens Folk/U.B. Lind strom
Mik il vægt hlut verk skóga
Pet er Gæ melke, for mað ur
Dönsku bænda sam tak anna,
hvatti í grein í Land brugs avi-
sen ný lega danska bænd ur til
að snúa sér í aukn um mæli að
líf ræn um land bún aði. Sú yf ir lýs-
ing er ein dregn asti stuðn ing ur
við líf ræn an land bún að sem for-
ystu mað ur í dönsk um land bún-
aði hef ur lát ið frá sér fara fram
að þessu.
„ Breið sam staða er um að mæla
með líf ræn um land bún aði og það
er raun veru leg þörf fyr ir fleiri
bænd ur í grein inni,“ sagði Pet er
Gæ melke.
Það er auk in sala líf rænna mat-
væla á heima mark aði, sem átt hef ur
sér stað í nánu sam starfi Lands sam-
taka um líf ræn an land bún að í Dan-
mörku, (Økolo gisk Lands for en ing)
og smá sölu versl un ar inn ar, ásamt
sam starfi Sam taka land bún að ar ins
(Land brugsrådet) og Økolo gisk
Lands for en ing um út flutn ing líf-
rænna bú vara, sem þakka má fyr ir
þenn an ár ang ur. Þá hef ur Land bún-
að ar- og mat væla ráðu neyt ið einn ig
lagt hér hönd á plóg inn.
Það er þann ig bæði mark aðs-
leg ur og pól it ísk ur stuðn ing ur við
verk efn ið, sagði Pet er Gæ melke.
For mað ur Økolo gisk Lands for-
en ing, Knud Erik Søren sen, hef ur
lýst ánægju sinni með um mæli Pet-
ers Gæ melke. Þar er ánægju legt
að hann styð ur okk ur í já kvæð um
vænt ing um um fram tíð ina. Mörg
áhuga verð verk efni eru fram und an
í líf ræn um land bún aði og við fá um
góð ar mót tök ur bæði á mark aði
heima og er lend is, sagði hann.
Ma skin bla det
Sam rekst ur kúa-
búa í Nor egi
Í Nor egi hef ur orð ið sú þró un í
mjólk ur fram leiðslu að bænd ur
kjósa að stunda sam rekst ur fjósa
fleiri en eins bónda und ir sama
þaki.
Hið op in bera heim il ar að allt að
fimm bænd ur reki sam an fjós með
að há marki 750 þús und lítra fram-
leiðslu. Nú er svo kom ið að 1750
bænd ur reka fjós í sam rekstri og
þessi bú fram leiða um fjórð ung af
allri mjólk í Nor egi.
Sam rekstr ar fjós um fjölg ar jafnt
og þétt. Á ár un um 2000-2004 fjölg-
aði bænd um með sam rekst ur um
u.þ.b. 200 á ári, en síð an þá um
nær 300 á ári.
Sá hag ur, sem bænd ur sjá sér í
sam rekstri, er vinnu hag ræð ing og
meiri frí tími. Að il ar skipta með
sér mjölt um og gegn ing um en hver
bóndi legg ur inn mjólk úr sín um
kúm í eig in nafni. Þá er þetta fyr-
ir komu lag til hags bóta þar sem
bænd ur stunda önn ur störf með
bú skapn um.
Nor eg ur er eina land ið með-
al Norð ur land anna þar sem sam-
rekst ur fjósa hef ur náð út breiðslu.
Spyrja má hvað því valdi. Ætla má
að svar ið liggi í því að þar er með al-
bú stærð in lægst. Á öðr um Norð ur-
lönd um hef ur krafa um aukna hag-
kvæmni leitt til stækk un ar bú anna
en í Nor egi til sam rekstr ar fjósa.
Bon de bla det
Mark að ur fyr ir líf ræn
mat væli í sókn í Evr ópu
Finn ar gegndu for mennsku í ESB síð ari hluta lið ins árs. Með al
mála sem náðu þá í heila höfn voru nýj ar regl ur um fram leiðslu og
sölu líf rænna mat væla, eink um varð andi merk ingu þeirra.
Inn an ESB eru starf andi mörg vott un ar fyr ir tæki en hér eft ir skal
einn ig merkja vör urn ar með sam eig in legu merki ESB.
Marg ar þjóð ir í Evr ópu hafa til kynnt um allt að 20% aukn ingu í
sölu líf rænna mat væla á sl. ári. Þar með má segja að líf ræni mark að-
ur inn sé í mörg um lönd um ekki leng ur auka bú grein. Í far ar broddi um
hlut líf rænna mat væla er Dan mörk með 7% hlut deild af mat væla mark-
aðn um. Þar á eft ir koma Aust ur ríki með 6% og Sviss með 5%. Af stór-
um lönd um má nefna að Þýska land er með 2,7%, Bret land með 1,7%
og Banda rík in með 2%. Í öll um þess um lönd um vex hlut fall ið hratt.
Int ern ati on ella Per spekt iv
Þörf fyr ir fleiri bænd ur í Dan mörku
sem stunda líf ræn an land bún að
Bíla fyr ir tæki hann ar bún að sem skynj ar kýr
Al þjóð lega bíla fyr ir tæk ið Da iml er Chrysl er hef ur fal ið þró un ar deild
sinni á Ind landi að hanna bún að á bíla sem á að koma í veg fyr ir að
þeir rek ist á kýr á veg um úti. Vinn an fer fram í verk smiðju fyr ir tæk is-
ins í borg inni Ban gal ore.
Da iml er Chrysl er hef ur áð ur hann að út bún að sem deg ur úr hraða bif-
reiða ef þær koma of nærri málm hlut um, svo sem öðr um bíl um, vegr ið um
o.s.frv. En nú á að búa til kúa skynj ara, að sögn net síðu að al við skipta blaðs
Ind lands, www.busi ness-stand ard.com.
Út bún að ur sem þessi get ur gegnt miklu hlut verki í Ind landi, þar sem
kýr in er heil ög og geng ur frjáls um göt ur. Ind versk ir hönn uð ir vinna nú að
lausn sem felst í mynda vél ar bún aði og litl um rad ar sem fest ur er fram an
á bíl inn.
Land brugs Avi sen
Hvað er vodka?
Að ild ar lönd ESB eru ósam mála
um það úr hvaða hrá efni megi
fram leiða vodka. Traust neyt-
enda á því að vodka sé ein ung is
fram leitt úr kart öfl um og korni
er í upp námi.
Vinnu hóp ur Evr ópu þings ins um
um hverf is mál og mat væla ör yggi
hef ur sam þykkt að ESB skuli leyfa
fram leiðslu á vodka úr hvaða hrá-
efni sem er. Það er í mót sögn við
þá vernd sem regl ur ESB setja um
aðr ar teg und ir áfeng is, svo sem
wi ský, romm og kon íak.
Land bún að ar nefnd þings ins
ákvað hins veg ar fyr ir nokkru að
vernda vodka, þann ig að ein ung is
mætti fram leiða það úr korni, kart-
öfl um og mel assa.
Hvor þess ara tveggja sam þykkta
verð ur op in ber af staða ESB verð ur
ákveð ið á sam eig in leg um fundi
Evr ópu þings ins. Álykt un um hverf-
is nefnd ar inn ar inni fel ur þó þá mála-
miðl un að vodka, sem er ekki fram-
leitt úr hefð bundnu hrá efni, skuli
merkt þann ig að það komi fram.
Á hinn bóg inn leik ur vafi á því
hvort slík merk ing sé leyfi leg, þar
sem líta má á hana sem mis mun-
un á milli ólíkra gerða af lög legu
„vodka“. Það er a.m.k. álit Pe et er
Luks ep, for stjóra danska fyr ir tæk is-
ins Vin & Sprit AB sem fram leið ir
teg und irn ar Abs olut vodka, Rød
Aal borg og Gamm el Dansk.
Það eru lönd in í vodka belt inu
kring um Eystra salt, þar á með al
Dan mörk, sem vilja vernda vodk-
ann gegn “eft ir lík ing um”, til dæm is
vodka sem fram leidd ur er úr auka af-
urð um, svo sem úr vín berja hrati.
Land brugs Avi sen
Frakk ar mót mæla
lækk un styrkja til
land bún að ar
Áætl an ir land bún að ar stjóra
ESB, Mari ann Fis her Bo el, um
að bænd ur ESB verði í fram tíð-
inni að stunda önn ur störf með
bú skapn um til að sjá sér far-
borða, hafa leitt til harðra mót-
mæla í Frakk landi. Franski land-
bún að ar ráð herr ann, Dom inique
Buss er eau, hef ur skrif að harð-
ort bréf til Brus sel og sam tök
franskra bænda mót mæla einn ig
af fullri hörku.
Fis her Bo el hef ur að und an förnu
gef ið sterk lega í skyn að land bún-
að ur í ESB verði að búa sig und ir
veru leg an sam drátt í stuðn ingi á
áætl un ar tíma bil inu 2014-2020.
Jafn framt spá ir hún því að sí fellt
fleiri bænd ur verði að reikna með
vinnu ut an bús til að ná sam an end-
um.
Franski land bún að ar ráð herr ann
hef ur ásak að Fis her Bo el um að
of meta hlut land bún að ar ins í fjár-
lög um ESB en því mót mæl ir hún.
Ráð legg ing um Fis her Bo el
til bænda um að finna sér auka-
starf hef ur einn ig ver ið tek ið illa í
Frakk landi og þær nefnd ar svik við
fransk an og evr ópsk an land bún að.
Lands byg dens Folk
Öl ið hækk ar í
verði í Evr ópu
Lé leg korn upp skera í Evr-
ópu sl. haust hef ur haft áhrif
á öl verð ið. Upp skera malt-
korns var svo lé leg að verð
þess er nú í há marki. Carls-
berg-öl gerð in hef ur þeg ar
hækk að verð ið, í Eng landi
hef ur hálf lítr inn, „pint“, t.d.
hækk að um 12 pens eða tæp-
lega 20 ísl. kr.
Sam svar andi hækk un hef ur
ver ið boð uð í Dan mörku, að
sögn Lant/Land bruk.
Nati on en
Utan úr heimi